Interview met Arundhati Roy

Arundhati Roy werd in de jaren negentig wereldberoemd met haar God van Kleine Dingen. De lieveling van de literaire wereld-burgers ontpopte zich daarna tot één van de meest gedreven pennen uit de andersglobaliseringsbeweging.
De dag van het interview is niet stil genoeg om de andere wereld te horen ademen. Het is wel een zeldzaam aangename dag voor New Delhi. De zon schijnt, niet gehinderd door de stofwolken en de dieselwolken van de zomermaanden. De temperatuur schommelt rond de vijfentwintig graden, net voor de zon begint onder te gaan. Arundhati Roy zit op haar barsati, een dakterras waar de geluiden van de stad en van deze wereld tot haar doordringen. Zij drinkt thee, ik koffie. We zitten zo'n tienduizend kilometer van elkaar verwijderd, maar dankzij haar menselijke warmte lijkt dit geen telefonisch interview, maar een lange intercontinentale babbel tussen twee oude bekenden. We eindigen keuvelend over James Joyce en Eduardo Galeano -'die slaagt er als geen ander in liefde en strijd, politiek en tederheid te verweven tot één ondeelbaar bestaan van menselijk verzet'. Het gesprek begint echter netjes voorbereid, met een verwijzing naar teksten die de schrijfster de voorbije jaren publiceerde. Daarin speelt de globalisering steeds meer de rol van het Grote Kwaad.

Arundathi Roy: Toen ik een jaar of drie geleden voor het eerst over de neoliberale globalisering en over de gevolgen van privatisering schreef, kreeg ik heel weldenkend India over me heen. De Indiase middenklasse gelooft namelijk heel erg in de globalisering. Daarom is het debat erover ook zo afwezig in de Engelstalige pers, terwijl de kranten die in de lokale talen verschijnen hiervoor veel meer aandacht hebben. Het probleem is dat globalisering geen oorlog is. Het is geen genocide, het is geen etnische zuivering, het is geen hongersnood en het is geen epidemie. Op het eerste gezicht is het niet meer dan het dagelijkse zakendoen. Het drama, het grote formaat, de epische grootsheid van oorlog of genocide of hongersnood ontbreken. Nochtans is globalisering een proces van barbaarse onteigening op een schaal die in de geschiedenis niet vaak is voorgekomen. Daarom is het extreem belangrijk dat we vandaag helder leren denken, dat we klaar zien, dat we begrijpen wat men voor ons verborgen wil houden. We moeten beseffen dat de neoliberale globalisering gebruik maakt van loyale, corrupte en liefst autoritaire regeringen in de armere landen, om onpopulaire hervormingen door te drukken en muiterijen van het volk te onderdrukken. Globalisering heeft nood aan atoombommen, staande legers, strengere immigratiewetten en alerte kustwachten die er op toezien dat enkel geld, goederen, patenten en diensten geglobaliseerd worden, en niet het vrije verkeer van mensen, niet het respect voor mensenrechten, niet de internationale verdragen over rassendiscriminatie of chemische en nucleaire wapens of broeikasgassen of klimaatverandering of -de hemel behoede ons- rechtvaardigheid.
Dat is geen vrolijke beschrijving van de wereld.
A. Roy: De wereld is een complex gegeven dat niet te herleiden is tot handel en markt. Het beheer van die wereld laat je niet over aan loodgieters of dichters, maar ook niet aan ondernemers. Het probleem met de globalisering die we nu meemaken, is dat alles herleid wordt tot koopwaar. Alsof nieuws, beleid, recht-vaardigheid, vaders en moeders en God allemaal verhandeld kunnen worden. In India is het uitgerekend de grote hindoepartij, Bharata Janata Party, die het hele land in de uitverkoop zet: oceanen, rivieren, olie, genen, bloemen, kindertijd, aluminium-fabrieken, telecombedrijven, wijsheid, wildernis, burgerrechten, ecosystemen, lucht -de hele 4600 miljoen jaar evolutie wordt voor u verpakt, gemerkt, geprijsd en in de rekken gezet.

arch/ive/ief (2000 - 2005)