arch/ive/ief (2000 - 2005)

Said Bouamama was in het begin van de jaren '80 één van de organisatoren van de zogenaamde 'Marches des Beures'. Die marsen voor gelijkheid, zoals hij ze zelf liever noemt, brachten tienduizenden jonge allochtonen op de been. De beweging viel al snel uitéén, maar slaagde er wel in om de dagelijkse problemen van de allochtone jongeren op de agenda te zetten. Twintig jaar later lijkt er echter niet veel veranderd.

-- Wie zijn die jongeren?

Said Bouamama: « Die jongeren maken deel uit van de arbeidersklasse van vandaag. Op de televisie worden ze vooral benaderd als migrantenjongeren, maar het gaat om een gemengde jeugd die vandaag op straat komt. Het gaat om jongeren die al lang hun woede opkroppen. De dood van hun twee kameraden was de druppel die de emmer deed overlopen. Het is een opstand tegen de situatie in de volkse wijken die al twintig dertig jaar achteruitgaat. »

-- De dood van de twee jongens was dus slechts een aanleiding?

« Wat die jongens overkwam is een grote onrechtvaardigheid want hun recht op leven werd geschonden. Maar in de wijken wordt een hele resem rechten geschonden: recht op werk, recht op een waardige woning. De wijken staan onder permanente politiecontrole en krijgen te maken met pesterijen. Dat is jong zijn en migrant in het Frankrijk van vandaag. Het lijkt wel alsof men die jongeren afschildert als de nieuwe gevaarlijke klasse. »

-- Hun woede is zeer agressief. Is dat de enige manier waarop ze zich kunnen uiten?

« Die jongeren proberen al jaren op verschillende manieren de aandacht te trekken op hun situatie. Maar aangezien de economie steeds liberaler wordt en aangezien armen niet bepaald centraal staan in de economische keuzes, wordt er niet naar hen geluisterd. Dat is ook de verantwoordelijkheid van de verschillende politieke krachten die geen rekening houden met de bevolking van deze wijken. De werkloosheidsgraad is er hoger dan 40 %. Dat is vier keer meer dan het nationaal gemiddelde. Eén op twee jongeren is werkloos. Dat is onleefbaar. De armoede neemt schrikwekkende proporties aan. Als daar dan ook nog eens de dagelijkse pesterijen van politie bijkomen, krijg je een pot die klaar is om over te koken. Vandaar mijn conclusie dat het niet verrassend is dat al die wagens in brand worden gestoken, maar wel dat een echte explosie zo lang uitbleef. Ik denk dat de woede van de jongeren zich heel lang tegen henzelf heeft gekeerd. Ze vechten onder elkaar. Over dat soort geweld wordt zelden gesproken. »

-- De situatie is niet nieuw, maar sleept al vele jaren aan. Waarom doet de regering hier niets aan?

« De regering heeft andere prioriteiten: de economie hervormen in liberale zin. Dat betekent dat er steeds minder overblijft voor zaken die niet dadelijk iets opbrengen zoals onderwijs, sociale woningen en gezondheidszorg. De politieke keuzes zorgen er voor dat wat nog restte om te kunnen overleven, verwaarloosd wordt. »

-- Wie goed geschoold is, kan ontsnappen aan die situatie, zegt men. Wat loopt er verkeerd in het onderwijs?

« Ik denk niet dat het hier een probleem van scholing is, maar een kwestie van overleven. Als je twintig bent en je ziet dat 40 % van de buurtbewoners zonder werk zit, dat de wijk achteruitgaat, dat je broers met hun diploma toch geen werk vinden, dan weet je dat dit geen probleem van onderwijs is. Wie over vorming en scholing begint, wijst eigenlijk de jongerne en de ouders zelf met de vinger. Ik ben daar niet van overtuigd. De ouders doen wat ze kunnen in de moeilijke omstandigheden waarin ze leven. »

-- Is de werkloosheid dan een gevolg van discriminatie?

« Voor de migrantenjongeren is het evident dat er gediscrimineerd wordt. Een discriminatie die toeneemt door de economische crisis. Jobs worden zeldzaam en de eersten die aan de kant worden gezet zijn de migrantenjongeren. »

-- Wat vindt u van de reactie van minister Sarkozy die de jongeren 'uitschot' noemde?

« Dat is onaanvaardbaar en schandalig. Zie daar iemand die in een eerste reflex na de dood van de jongeren de politie in bescherming neemt zonder het onderzoek af te wachten. Die zich begeeft in de wijken en zegt dat er goede en slechte jongeren zijn, uitschot en geen uitschot. Hij houdt er geen rekening mee dat hij daar met mensen te maken heeft. Ik verdenk Sarkozy er van dat hij het onveiligheidsgevoel wil aanscherpen want bij de verkiezingen hoopt hij daar garen bij te spinnen. »

-- Hoe kan er een einde komen aan het geweld?

« Ik denk dat alle democraten, alle verenigingen, alle politieke partijen die het niet eens zijn met deze situatie, nu op straat moeten komen. Ik wacht vol ongeduld op bijeenkomsten of grote betogingen zodat dit geen zaak blijft van jongeren tegenover politieagenten, maar een politiek probleem dat de grenzen van de volkse wijken overstijgt. »

-- Ziet u al iets bewegen?

« Helaas niet, nee. Ik schud al enkele dagen aan de boom om iets te doen bewegen. Ik hoop op een grote betoging die alle politieke krachten van extreemlinks tot democraten samen brengt. »

-- Hoe kan zo'n beweging ontstaan?

« Momenteel vragen we aan iedereen die zich het lot van die jongeren aantrekt om de hoofdkwartieren van politieke partijen en vakbonden te bombarderen met mails. Zij moeten zich nu uitspreken. »

-- Denkt u dat deze rellen georganiseerd zijn?

« Er zullen wel kleine groepjes jongeren zijn die elkaar ontmoeten en die hun acties afspreken, maar een echte organisatie zit er niet achter. Het is een spontane en richtingloze opstand. De jongeren zullen de rekening moeten betalen. »

-- Kan het resultaat van het onderzoek naar de dood van de twee jongeren een gunstig effect hebben?

« Het onderzoek zal zeggen dat de politie geen schuld treft. Dat zal niet de eerste keer zijn want we zitten al aan honderden dergelijke sterfgevallen. In de meerderheid van de gevallen worden de politieagenten vrijgesproken. Wettige zelfverdediging, luidt meestal het verdict. Ik geloof niet in zo'n onderzoek. »

Met enige verstomming las ik de laatste dagen de verhalen over wat er zich momenteel in Frankrijk afspeelt. De TV-beelden tonen brandende auto's, jongeren die rondlopen en keet schoppen, een politiemacht tot over hun oren bewapend ... net of het oorlog is.

"Maar welke boodschap komt hier nu uit ?' vraag ik me dan af. Wat wil men ons hier tonen of vertellen ? Dat het weeral eens allochtone jongeren zijn die gewoon rel schoppen. Dat mensen zich ginder onveilig voelen. Dat de situatie onhoudbaar wordt.

Bijna nergens lees je dat het over een maatschappelijk probleem gaat. Een probleem dat ook hier bij ons bestaat. Als je in armoede moet leven zonder enige kans op werk, op een deftige toekomst, ... wat verlangt men dan van deze jongeren. Dat ze braafjes binnen blijven zitten ??? Toch normaal dat je dan in opstand komt, dat je het beu bent om keer op keer gecontroleerd te worden, om overal te horen dat je een nietsnut bent.

Het is een maatschappelijk probleem dat dringend om een oplossing vraagt. Alleen blijft die uit. Waarom ? Heeft men werkelijk geen tijd om met dit probleem rekening te houden wil men gewoon geen tijd maken ? Wil men dat de boel daar ontploft zodat het VB met nog meer stemmen kan gaan lopen ? Om meer blauw op straat te krijgen misschien ? Zodat mensen zich 'veiliger' zouden voelen. Veiliger voor wie vraag ik me dan af. Big Brother is watching you.

Waarom geen deftige buurtprojecten uitwerken. Maatschappelijk werkers met deze jongeren laten praten. Een project met hen opstarten waar ze daadwerkelijk iets aan hebben. Dat ze graag doen en dat hen ook een toekomst biedt ? Zoals toen met 'de boot'. Of zoals men met het maken van ligfietsen is begonnen. Zo geef je hen een kans om ook iets van hun leven te maken. Je geeft hen hun zelfwaarde terug. Ze zijn geen niksnut die niets kan.

Die buurtprojecten bestaan al ... klopt. Maar misschien moet er dringend een evaluatie gemaakt worden van waar men tekort schiet, wat anders kan, laat die jongeren zelf aangeven wat hen interesseert, communiceer met hen zelf, ...

Mijn vraag alleen is 'wil de overheid dit wel ???'. En eerlijk gezegd denk ik van niet.

U hebt overschot van gelijk als je stelt dat het een maatschappelijk probleem is.De jeugdwerkloosheid is massaal,alochtone jongeren worden dan nog eens extra gediscrimineerd omwille van hun afkomst,net als bij ons worden ze ook vaak geviseerd door al of niet racistische politiemensen.Die steeds maar weerkerende provocerende identiteitcontroles zou ook door volwassenen of jongeren van bij ons niet gepikt worden.Geef de mensen werk zodat ze uitzicht krijgen op een toekomst en er is al veel opgelost.Daarom is het meer dan belangrijk dat we verder actie voeren overal in Europa,om te beginnen bij ons tegen het sociaal wangedrocht van Verhofstadt en CO generatiepact genoemd.

Slecht als links over partijgrenzen, taalgrenzen, landsgrenzen, heen zich organiseren zal, is er weer hoop.
Wat de vakbonden nu doen is zich concentreren op de gevolgen... maar vertellen weinig of niets over de oorzaken als bv de Europese "grondwet"... willen ze misschien nodig blijven en deel blijven uitmaken van het huidig systeem ???

Slechts enkele weken geleden keek heel Europa minachtend en superieur toe hoe het water van orkaan Katrina de sluimerende raciale segregatie in de VS deed bovendrijven. Nu brengt het vuur van brandende autowrakken de smeulende segregatie van Frankrijk aan het licht. Goed verborgen gehouden in de grauwe banlieu's worden hele generaties aan hun lot overgelaten. De woorden die president Chirac gisteren in de mond naam, zijn treffend: "Onze republiek is vast van plan om zich sterker te tonen dan zij die geweld en angst willen zaaien." Hoe sterk zit het 'wij' versus 'zij' paradigma in deze uitspraak vervlochten (alsook het post-9/11 antiterrorismediscours). Zij zijn geen deel van onze republiek, zij verspreiden alleen maar angst en geweld, wij zullen hen overwinnen. Dat 'onze republiek' ook nooit geprobeerd heeft hen erbij te betrekken, zit niet in deze woorden. Dat het geweld, dat hoe dan ook afkeurenswaardig is, niet te herleiden is tot drugskartels of moslimradicalisme, maar een uiting is van sociale uitsluiting en toekomstloosheid, ook niet. Schande aan de politici die deze buurten alleen maar met repressie van antwoord willen dienen, schande aan die politici die deze situatie aangrijpen voor stemmengewin. Maar ook schande aan die jongeren die de sociale malaise misbruiken om geweld in te zetten alleen voor het plezier van het geweld of om 'cool' te zijn en zo hun buurt alleen maar dieper in het moeras trekken.

'Zomaar' auto's, scholen, bussen, ... in brand steken, 'zomaar' iemand doodslaan, ... . Of de daders nu arm of rijk zijn, jong of oud zijn, een dikke neus hebben of rost haar, werkloos zijn of stinkend rijk dat interesseert me niet. Dat is misdaad. Punt uit. En daar moet zonder verwijl keihard tegen opgetreden worden. De schuldigen moeten gestraft en de overheid moet alles in het werk zetten om nu, onmiddellijk, verdere escalatie te stoppen. Ik vind dit echt niet het moment om mensen - ook al zijn het rechtse politici - die daar impulsief op reageren met wat krachttermen de schuld te geven van wat er gebeurt. De enige schuldigen zijn diegenen die de onschuldigen onrecht aandoen. Momenteel zijn dat diegenen die behoren tot het 'canaille' ('uitschot', jazeker) dat de Franse steden kapot maakt.

Er moet hard worden opgetreden tegen het "canaille" dat twee jongeren de dood injoeg.
Er moet "zeer" hard en zonder enige aarzeling worden opgetreden tegen het "canaille" dat duizenden jongeren elke toekomst ontzegd, werkloos maakt,.... en opsluit in getto's.

Denk je nu echt dat je door dergelijke krachttermen één stap dichter bij een oplossing komt.