arch/ive/ief (2000 - 2005)

Het sociaal conflict bij Flightcare, het afhandelingsbedrijf op de luchthaven van Zaventem is nog lang niet van de baan. De directie van Flightcare ontsloeg vorige week vakbondsafgevaardigde Maria Vindevoghel en weigert sindsdien op die beslissing terug te komen. De bonden reageerden vrijdag met een eerste stakingsactie, maar ook dat kon de directie niet vermurwen.

Het ontslag van Vindevoghel is slechts de druppel die de emmer deed overlopen, zeiden de vakbonden dinsdagmorgen tijdens een persconferentie. Flightcare ontsloeg Vindevoghel omdat ze de veiligheidsregels overtreden zou hebben door na haar werktijd op de luchthaven te verschijnen, maar volgens de bonden neemt Flighcare zelf een loopje met de sociale en veiligheidsregels. Zij bundelden de klachten over Flightcare en hopen daarmee bij minister van Werk Freya Vanden Bossche een reactie los te weken. De toestand is schrijnend, zegt Bert Verhoogen van de socialistische bond BBTK. “Inde catacomben van de luchthaven hebben wij dingen vastgesteld die je anno 2005 niet meer voor mogelijkheid houdt. Echt middeleeuwse toestanden.”

Veiligheid in het gedrang
Jean-Marc Urbain van het ACV somde de overtredingen van de veiligheidsregels op. “De technische inspectie stelde begin april vast dat Flightcare een loopje neemt met de veiligheidsregels. Radioactief materiaal wordt verkeerd gestockeerd en soms ook verkeerd geladen wegens gebrek aan gekwalificeerd personeel. Er zijn problemen met de hygiëne. Er is geen performante alarminstallatie. De brandblusapparaten zijn over datum en veel rollend materiaal is amper nog rijwaardig. De luchthaven is ook zo lek als een zeef. Op veel plaatsen staat geen bewaking.” Het ging hier om een inspectie van de cargo, maar volgens Urbain zijn de problemen op de passagiersluchthaven gelijkaardig.

De veiligheidsinspecteur overhandigde het rapport aan de directie van Flightcare. Naast alle overtredingen stond een datum vermeld waarop er een oplossing moest zijn. Het rapport moest ook worden overgemaakt aan de leden van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. Maar een oplossing is er nog altijd niet en de bonden kregen enkel een sterk afgezwakte versie te zien, aldus Urbain.

'Werknemers zijn jojo's'
Bij Flightcare komen niet alleen de veiligheidsregels in het gedrag. Lode Verschingel van het ACV schetste een onthutsend beeld van de schrijnende arbeidsomstandigheden bij het luchthavenbedrijf. “Toen het Spaanse FCC (de huidige eigenaar van Flightcare, nvdr) Sabena Handling overnam, had het een nieuw arbeidsreglement moeten opstellen. Het bedrijf riep overmacht in omdat het allemaal snel moest gaan, maar drie jaar later is er nog altijd geen arbeidsreglement. Vorig jaar kreeg Flightcare van het Paritair Comité een paar maanden de tijd om dat in orde te brengen, maar ook dat leverde niets op.”

Vaste uurroosters zijn er ook al niet. Verschingel: “In een normaal bedrijf zijn er slechts een paar verschillende uurroosters. Bij Flighcare kan er elk half uur een shift beginnen. Die shifts kunnen drie tot negen uur duren. We hebben uitgerekend dat er daardoor 5 à 600 verschillende uurroosters bestaan.” Om de twee piekmomenten op te vangen – 's morgens en 's avonds – moeten sommige werknemers bovendien in een zogenaamde splitshift werken. Volgens Verschingel liggen de uurroosters ook nooit vast. “Het bedrijf houdt zich het recht voor om de uurroosters tot 24 uur voor de aanvang van de shift te veranderen.”

Een werknemer van Flightcare heeft pas na twee jaar uitzicht op een vaste job. Gewoonlijk krijgt hij eerst vier tijdelijke contracten van zes maanden voorgeschoteld. Hoewel het bedrijf voltijdse werknemers nodig heeft, krijgt iedereen eerst een halftijds contract. Verschingel: “Gedurende een bepaalde periode komen daar dan zogenaamde annexen bij die daarna ook weer kunnen wegvallen. De werknemers worden zo jojo's in de handen van het management.” Volgens Verschingel bestaat er geen enkel evaluatiesysteem voor de mensen die einde conctract zijn. De verlening gebeurt daardoor volledig onwillekeurig. Verschingel ziet daarin een verklaring voor het feit dat niet alle werknemers het werk durfden neerleggen. “De check-in agents vertelden ons dat ze de actie steunden, maar dat ze bang waren voor hun toekomst in het bedrijf. Staken betekent geen annex of zelfs geen verlening van het tijdelijk contract, zeiden ze. Blijkt dat ze nog gelijk hadden ook. De mensen die vrijdag staakten kwamen in een aparte ploeg terecht die niet zoals gewoonlijk tien minuten eerder mocht stoppen om de afstand naar de prikklok te overbruggen. Sommigen werden ook vlakaf bedreigd.”

Het bedrijf zou de werknemers jaarlijks ook 1 miljoen euro ontfutselen door tijdens vakantieperiodes enkel het basisloon uit te betalen. Wie zo flexibel werkt, heeft recht op premies voor nacht-, weekend- en ploegenwerk. Dat flexibel loon moet ook tijdens de wettelijke vakantie worden doorbetaald. Het bedrijf erkent dat, maar weigert de premies uit te betalen.

Het bedrijf erkent tenslotte ook de delegatie van de christelijke bond niet. Verschingel: “Kort geleden verliet onze hoofddelegee, Francis Kelfkens het bedrijf. Na maanden geviseerd te zijn en psychologisch gekraakt. Toen al zei de directie dat we niet moesten afkomen met die en die personen. De nieuwe samenstelling van de delegatie werd geweigerd. En nu wordt onze afgevaardigde op basis van gebakken lucht buiten gegooid.”

Bemiddelen en actievoeren
Volgens Lode Verschingel worden deze aanklachten door luchthavenuitbater Biac niet betwist. “Maar Biac kan moeilijk de licentie van Flightcare intrekken want dan ligt de luchthaven plat. Ook wij pleiten niet voor draconische maatregelen. Wij willen enkel dat de overheid en Biac voldoende druk uitoefenen om dit soort praktijken te bannen. Ofwel moet het management er uit ofwel moeten ze andere instructies krijgen van hun aandeelhouders.”

De komende dagen willen de bonden vier sporen bewandelen. Minister Freya Vandenbossche stelde een sociaal bemiddelaar. Die brengt woensdagmorgen de twee partijen rond de tafel. De bonden willen ook juridische stappen ondernemen tegen de dwangsommen die een rechter oplegde voor iedere reiziger die verhinderd wordt zijn vlucht te nemen. Verschingel: “Het stakingsrecht wordt hier beperkt tot de individuele beslissing van de werknemer om het werk neer te leggen. Elke vorm van organisatie wordt onmogelijk gemaakt.” De bonden willen ook zo snel mogelijk een gesprek met de minister Van Werk Freya Vanden Bossche. Acties worden tenslotte niet uitgesloten. Joris Welters van ACV-Transcom herhaalde dat het de bedoeling blijft om het bedrijf pijn te doen zonder de reizigers te raken. “We gaan door met de acties zolang er geen oplossing is.”