arch/ive/ief (2000 - 2005)

Zoals een film of een liefde, je leven kan veranderen, zo kunnen ook sommige boeken dat. "De open samenleving en haar nieuwe vijanden" is zo'n boek. Een controversieel boek omdat het resoluut ingaat tegen het "politiek correcte denken" over extreem-rechts en "de allochtonen". Postfas cisten, neomohammedanen en politiek correcte intellectuelen: die drie groepen vormen voor Eddy Daniels de "Bermudadriehoek die de Vrije Meningsuiting in het gedrang brengt."

Als alternatief pleit hij voor een vrije botsing van de ideeën waaruit dan de waarheid naar voren kan komen. En botsen doet het als je Daniels' boek leest. Het is een boek waar je het voortdurend mee eens en oneens kan zijn maar dat je in ieder geval niet onberoerd laat. En vermits we nood hebben aan nieuwe perspectieven inzake de multiculturele samenleving - Daniels heeft het over "de multicultu rele rijkdom eigen aan onze beschaving" - is dit boek een aanrader voor iedereen in dit land, in bijzonder voor de partijhoofdkwartieren én de systeemintellectuelen. Maar om echt goed te zijn zou er in het boek wel een 'flyer' moeten gestopt worden waarin alvast een deel van Daniels' leemtes aangestipt worden, kwestie van argeloze lezers meteen aan te sporen tot een kritische lectuur van dit kritische boek. Hier alvast een aanzet tot zo'n kritische invraagstelling.

* * * * *

Eddy Daniels was jarenlang het sceptische brein achter het door de VUM- groep uitgegeven Interme diair, een weekblad (voor kaderleden) waarin hij zijn kritische pen vaak in stelling bracht tegenover allerlei modetrends (waaronder de 'dotcom-economie'). Nadat hij een paar jaar geleden door de VUM vervroegd op pensioen gestuurd werd, gaf Daniels eerst het kritische éénmans-blad "Perceptie & Realiteit" uit. Toen dat niet leefbaar bleek, zette hij zich aan het schrijven van een boek waarmee hij zijn favoriete strijdpunten in een samenhangend geheel kon presenteren.

* Is dit democratie ?

"De open samenleving en haar nieuwe vijanden" vertrekt (uiteraard) van Daniels geloof (in navolging van Karl Popper) in de "open samenleving", die hij zowat gelijkstelt met de democratie. Hoeksteen van die democratie is voor Daniels de "freedom of speech" zoals vermeld in het eerste Amendement van de Amerikaanse grondwet. Daar kan je al een eerste bedenking bij maken. Wat baat het als je wel alles mag zeggen, maar niets te zeggen hebt? Staat democratie niet voor veel meer ? Voor bestuur voor en vooral ook door het volk ?

Als je zo over democratie denkt, wordt de tegenstelling tussen de Westerse en de Arabische cultuur al wat relatiever. Zoals een Belgisch-Arabische vriendin maar niet op houdt me voor te werpen: "Klaag maar over het gebrek aan democratie in de Arabische landen, maar hoe democratisch is het hier ?"

Hoe democratisch is de Europese Unie bv ? Een Unie waarvan het beleid in grote mate bepaald wordt door bij de bevolking totaal onbekende lobbygroepen zoals de ERI (European Round Table of Industri alists).

Hoe democratisch is België met zijn staatshervorming waar geen gewoon mens nog uit wijs raakt ? Recent bleek me nog hoe weinig mensen (ook hogeschoolstudenten) weten dat de "federale" regering de Belgische regering is. Laat staan dat de 'gewone mens' weet, wie voor wat bevoegd is in dit hopeloos opgesplitste landje.

Dan hebben we het nog niet over de manier waarop in bv. de V.S. de vrijheid van spreken voor de gewone burger totaal niet op kan tegen de financieel erg machtige én wetenschappelijk (op kennis van menselijke instincten en emoties) gebaseerde massamanipulatie van de massamedia; massamedia die in handen zijn van grote economische belangengroepen. 'Dankzij' hen gelooft de helft van de Amerikanen nog steeds dat Saddam achter '11 september' zat. De V.S. een democratie ?

* 100 gram intellectueel aub

In zijn boek valt Daniels heel scherp uit naar "de intellectuelen" die hij de schuld in de schoenen schuift voor de opkomst van het Vlaams Blok. De intellectuelen hebben niet geluisterd naar de verzuchtingen van de 'gewone man' toen die opeens met een hoop vreemd volk geconfronteerd werd. Zo kon het Blok groeien en bloeien. Nu mogen de intellectuelen veel op hun kerfstok hebben, maar wie zijn zij eigenlijk ? Vanaf wanneer ben je een intellectueel ? Vormden de intellectuelen één grote samen hangende groep ? Daniels citeert zelf ook enkele intellectuelen (zoals Etienne Vermeersch, Tarik Fraihi en Sami Zemni) waarmee hij het eens is (de twee laatsten omschrijft hij als 'briljante intellectue len'). Dus er zijn ook "goei", ja zelfs "slimme" intellectuelen !

Hoe komt het dat Vermeersch, Fraihi en Zemni tot de "goei" behoren en de anderen niet ? Nergens stelt Daniels de vraag wie de intellectuelen in dienst heeft. Wie betaalt hen ? Het bedrijfsleven ? De massamedia ? De politieke partijen (denk aan de uitspraak van Johan Vandelanotte over "professoren van ons en professoren van U (VLD)" ...) ?

* 'Het verraad van de klerken'

Had Daniels niet een onderscheid moeten maken tussen "systeemintellectuelen" en onafhankelijke denkers ? De kritiek die hij heeft op 'de' intellectuelen, is te begrijpen als hij het zou hebben over systeem-intellectuelen. Om het nog even cruer te stellen dan Daniels het al doet: systeem-intellectue len zijn de top-prostituées van onze tijd. Top-P's omdat anders dan een prostituée die haar lichaam maar niet noodzakelijk ook haar 'ziel' verkoopt - zij kan tenminste nog vrij denken en inwendig vloeken op haar klanten - de systeemintellectuelen werkelijk het intiemste van hen zelf verkopen: hun herse nen. Zij laten zich betalen om te denken zoals anderen willen dat ze denken, met als gevolg dat ze na een tijdje ook volledig zo gaan denken.

Herinner u in dit verband dit citaat uit DIOGENE(S) 59:

"Onze uitzendingen hebben als opdracht om de hersenen van de tv-kijker beschikbaar te krijgen. Dat wil zeggen om hen te vermaken, te ontspannen en tussen twee" reclameblokken met "bood schappen gereed te maken. Wat wij aan Coca Cola verkopen is beschikbare tijd in het menselijk brein." Aldus "de hoogste baas van de grootste Franse tv-zender, TF1, toen die vorig jaar zijn mond voorbijpraatte". (Internationale Samenwerking, oktober 2004)

Wat de 'werkgever' van een 'systeem-intellectueel' met die 'intellectueel' 'doet', komt op iets soortge lijks neer: Hij koopt de hersenruimte van onze 'intellectueel', niet om die passief te vullen, maar om die actief voor hem aan het werk te zetten.

* Hoe eenzaam & marginaal is de onafhankelijke denker ?

Met hoevelen zouden ze zijn, de systeem-intellectuelen in verhouding tot de onafhankelijke denkers ? 90 % / 10 % ? Hoeveel onafhankelijke intellectuelen kent u ? Kruithof ... En wie nog ? Worden de meeste onafhankelijke intellectuelen niet verplicht tot een marginaal leven zodat waar ze al opduiken, haast niemand hen kent ? Had Daniels niet eerder een pleidooi voor hun soort moeten houden ? Had hij niet eens een boekje over intellectuelen moeten lezen vooraleer een boek te schrijven dat zoals hij schrijft als thema heeft: "hoe de 'progressieve' intellectuelen" (de 'conservatieve' intello's treft blijkbaar geen schuld) "meewerken aan het inperken van de schok der ideeën" ? Een aanrader voor Daniels: "Manifestaties van de intellectueel" van de Amerikaanse Palestijn Edward Saïd. In dat boek gaat het ook over de 'trahison des clercs' - het historische verraad van 'de intellectuelen' -, een notie die Daniels wel vermeldt, maar waar hij niets mee aanvangt.

* Waarom heeft Daniels geen schrik van hen ? (Of heeft hij die wel ?)

Ergens in het boek van Daniels staat er een voetnoot met een uitval van extreem-rechts tegen de intellectuelen. Wat me - na al de uitvallen van Daniels - deed lachen. "Weer de intellectuelen die het gedaan hebben. Wat een macht hebben zij toch !!!"

Maar nogmaals: wie betaalt die intellectuelen ? Wie maakt dat een Yves Desmet zijn stukjes kan publiceren ?

Dan ontdek je dat Daniels er in geslaagd is om nergens de grote bazen van de Belgische massa media te vermelden: Van Thillo, Frère, Leysen (die zowel big boss is bij Umicore-Union Minière als bij de VUM- groep waar Daniels ook lang voor werkte). Haast nergens ook komt de rol van de massa media ter sprake in het creëren van maatschappelijke angspsychoses en vijandbeelden. Waarom ?

* Je nooit op voorhand gewonnen geven

De intellectuelen mogen dan al de eerste schietschijf zijn van Daniels, ook de postfascisten krijgen er van langs. Daniels staat wel niet prinicipieel afkerig tegen het aan de macht laten komen van het Vlaams Blok alhoewel hij in zijn hoofstukken over Hitlers' machtsgreep net aangeeft hoe gevaarlijk dat kan zijn. Destijds dachten de burgerlijke Duitse partijen immers ook dat ze de nazi's wel konden intomen. We weten ondertussen hoe dat grandioos mislukte. In Oostenrijk heeft Haider - zo merkt Daniels op - zich in zijn Karinthië ook nog lang niet doodgeregeerd.

Interessant in Daniels' boek is wel hoe hij het arrest van 21 april 2004 van het Hof van Beroep in Gent (over het Vlaams Blok) kritisch ontleedt. Terecht merkt hij op - ook ik moet schuldig verzuim bekennen - "hoe weinig intellectuelen deze teksten gelezen, laat staan geanalyseerd en geïnterpre teerd hebben." Bij nadere lectuur blijkt dat arrest op zijn minst een aantal omstreden formuleringen te tellen en dat verklaart ook waarom de voorzitters van de 'traditionele' partijen er zo voorzichtig mee omsprongen.

Zwak is dan weer Daniels' aanval op het Cordon Sanitaire dat hij meteen in de prullenmand wil. Zwak is ook dat hij niet oproept om er juist alles aan te doen dat het Blok nooit zou meeregeren maar dat hij zich bij de gedachte heeft neergelegd dat dat ooit toch zal gebeuren. Overigens vergeet Daniels dé reden waarom het Blok absoluut geen Belgische partijsubsidies zou mogen ontvangen: omdat de partij wil dat "België barst" ! Als de Blokkers consequent zouden zijn, zouden ze trouwens geen geld willen van de door hen gehate Belgische staat. Maar ja, consequentie is wel het laatste wat je van hen moet verwachten. Overigens moet Daniels maar eens nadenken over welke indruk het bij "neomoham medanen" moet wekken, het feit dat dit land een partij subsidieert die het land kapot wil ... Dat ze hier compleet geschift zijn ?

* Vredesislam versus neomohammedaanse islam

Naast de intellectuelen - op hen schiet overigens zowat iedereen - én de postfascisten, vormen ook de neomohammedanen een schietschijf voor Daniels.

"Neomohammedanen" ... Is het een term die Daniels zelf bedacht heeft ? Hij wil in alle geval een onderscheid maken met de "oorspronkelijke" islam, die van voor Mohammed, die een vredesislam was. Als prediker van die oorspronkelijke islam noemt Daniels de profeet Musaylima (aktief in de jaren 620-630). Maar dan kwam Mohammed en hij maakte van de islam (om het kort weer te geven) een plunder-religie. Mohammeds boodschap komt er volgens Daniels op neer: wees trouw aan je stam (de islamieten), maar van al de anderen (de ongelovigen) mag je pakken wat kan. Die mentaliteit bespeurt Daniels in Europa vooral bij de Marokkaanse inwijkelingen. Ze wordt volgens hem door het officiële Marokko ook gepredikt: blijf Marokkaan maar probeer zoveel mogelijk sociale voordelen te bekomen in het land waar je verblijft. De Turken daarentegen krijgen uit hun land de boodschap dat ze model-Europeanen moeten zijn en dat omdat Turkije snel lid van de EU wil worden. En dus zou hun opname volgens Daniels in de samenleving minder problematisch verlopen.

Tegenover de stam-mentaliteit van de (Marokkaanse, Saoudische en andere) neomohammedanen staat volgens Daniels de Europese mentaliteit die leidde tot de Universele Rechten van de Mens en tot een benadering van mensen als individuen, los van de oude stamverbanden.

Hoe wil Daniels de botsing tussen de neomohammedaanse, tribale mentaliteit en de waarden van Europa ontmijnen ? Door van alle islamieten die in Europa wonen vooreerst te eisen dat ze zich overeenkomstig de Europese wetten zouden gedragen. Die wetten mogen ze - zo verduidelijkt Daniels in onze e-mail-correspondentie - "desnoods vanuit hun islamitische waarden proberen te veranderen. In dat opzicht is mijn standpunt identiek met dat van Abu Jahjah. Concreet zeg ik dat een vader die zijn dochter tegen haar zin uithuwelijkt, veroordeeld moet worden als pooier op basis van onze wet tegen de verplichte prostitutie. Maar hij mag wel een partij oprichten die ijvert voor patriarcha le zeggingsschap van een vader over zijn dochters, en daar een twee derde meerderheid proberen voor te werven om de grondwet te veranderen." En dan maar hopen dat hem dat nooit lukt.

Overigens zou Daniels de islamieten graag zien terugkeren naar de vredelievende Islam van voor Mohammed. Wat dat laatste betreft, zal Daniels ook wel beseffen dat dit weinig kans maakt maar het feit dat er zo'n 'vredelievende islam' van voor Mohammed aan de huidige islam ten basis ligt, maakt het gesprek met islamieten misschien wel een stuk makkelijker.

Daniels houdt zelfs een pleidooi voor een islamisering van Europa. Voor het ontgoddelijken van de mens, voor het weer nederig worden ... "Allah u akhbar" ... Daniels lijkt het dus toch weer nodig te achten dat we in een GOD geloven. Waarop je als agnost - we weten absoluut niet of er een God bestaat - alleen maar de vraag kan stellen: waarom blijven tijd en energie opofferen aan een 'mogelij ke' 'god' terwijl er zoveel zinnig werk te doen is voor de medemensen ?

Alternatieve denkpistes die ons leren én nederig te leven én oog te hebben voor het ruimere geheel, zijn er nochtans. Denk aan het boedhisme (niet als godsdienst maar als filosofie). Of aan het ecolo gisme, gebaseerd op respect voor alle leven, ook het toekomstig menselijk leven wat inhoudt dat we stoppen met onze grondstoffen uit te putten, dier- en plantensoorten uit te roeien enzoverder. Maar ecologie is bij Daniels - zo weet ik uit vroeger gesprekken met hem - een zwart gat. En de Groenen kunnen bij hem op geen greintje sympathie rekenen. Waarom toch ? Hij schrijft zo negatief over de "roodgroene bedelmonikken" dat je hem gaat verdenken van persoonlijke afrekeningen ...


* Racisme overstijg je niet door beledigingen

Het belangrijkste positieve punt wat ik zelt uit de lectuur van het boek van Daniels onthou, is hoe voorzichtig je moet zijn met het beschuldigen van mensen van racisme. Eigenlijk is racisme - zoals Daniels schrijft - een natuurlijke reflex (toch bij veel mensen). Mensen hebben vaak schrik voor het vreemde (mij trekt het daarentegen nog altijd aan én ik woon in Schaarbeek; niet in het Leuven van Daniels). Vandaar dat je bijvoorbeeld vragen kunt stellen bij de commotie rond huiseigenaars die niet willen verhuren aan 'vreemdelingen'. Zelf werd ik ooit - als student - een "kot" geweigerd door een oud vrouwke dat me zei "ik verhuur niet aan Turken". Zo'n weigering overkwam me maar eenmaal. Wat voor gevoelens moet dat scheppen als je zo continu geweigerd wordt ? Anderzijds hebben verhuurders vaak hun spaarcentjes geïnvesteerd in een huurhuis en als ze daar dan bv. een groep zigeuners laten intrekken, riskeren ze wel wat. Over die zigeuners schrijft Daniels overigens heel interessante dingen die goed zijn om een al te naieve, te romantische kijk op dat 'avontuurlijke' zwerversvolk, bij te sturen.

Anders gesteld: wellicht moeten we niet al te snel "racist" roepen en begrijpen dat het voor veel mensen een hele stap is om mensen uit vreemde culturen hier te accepteren. We moeten 'gewone' 'autochtone' mensen in het wordingsproces van de multiculturele samenleving, niet bruskeren want dan stemmen ze nog sneller op het Blok en zijn zowel zij - wegens de econmische agenda van het Blok - als de allochtonen de pineut. Dat is voor mij dé les van het boek van Daniels.

In die zin moet ik schuld bekennen dat ook ik - als onafhankelijk denker - "fouten' gemaakt heb waardoor ik het Blok eerder hielp. Door met name teveel verdraagzaamheid voor de nieuwe mensen te vragen en dat op basis van mijn eigen interesse in alles en iederen wat nieuw is. Een interesse die er wel iets mee zal te maken hebben dat ik als arbeiderszoon, helelmaal onderaan de maatschappelijke ladder mocht beginnen, waardoor ik 'mijn' 'eigen volk' (en met name zijn bazen) wat al te onaardig heb leren kennen. Waardoor ik 'mijn eigen volk' zeker niet haat - iets waar Daniels de intellectuelen van beschuldigt: "de haat voor het eigen volk zit diep' - maar wel relativeer.


* Ontbrekende anti-kapitalistische systeemkritiek

Het boek van Eddy Daniels is dus de moeite waard. Maar om minstens nog een paar redenen is het ook gevaarlijk. Daniels is een ex-maoïst. Hij schrijft van zichzelf dat hij "gefascineerd wordt door het vermogen van mensen om zichzelf een ideologie aan te praten die desnoods tot zelfvernietiging leidt." Daniels onderzoekt daarom "hoe dit zelfbedrog het historisch geheugen misvormt en de multiculturele samenleving de richting instuurt van een onzalig cultuurrelativisme." Enkele bedenkingen.

In heel zijn boek loopt Daniels hoog op met de Westerse cultuur. Dat kan hij echter maar doordat hij noch het democratisch deficit, nog de ecologische terreur van het kapitalisme erkent. Een kapitalisme dat ondertussen via het beurskapitalisme - zoals zelfs Jean-Luc Dehaene enkele jaren geleden ook al vaststelde - geleid heeft tot een wereldwijde 'casino-speculatie-economie' die door Dehaene als zeer gevaarlijk omschreven werd. Wat meer bescheidenheid over de Westerse cultuur is dus niet misplaatst en zou wllicht ook de dialoog met andere culturen bevorderen.

Verder is het merkwaardig dat Daniels als gewezen maoïst, nergens een sprankeltje marxistische analyse hanteert. Dat hij nergens de inzichten van de andersglobalisten oppikt over het reilen en zeilen van de geglobaliseerde wereld. Dat hij haast nergens de rol vermeldt van het bedrijfsleven - hij schrijft enkel over de rol van de mijn-exploitanten in de jaren zestig - in het naar hier halen van goedko pe werkkrachten; iets wat 'ons' bedrijfsleven overigens blijft doen voor de fruitpluk, goedkope truckers, goedkope bouwvakkers ... Daarna kan de samenleving voor de kosten van de 'inburgering' opdraaien.

Als hij het over de SPA heeft, schrijft Daniels niet over hoe deze partij de arbeidersklasse economisch verraden heeft door haar ultraliberaal beleid, wat er toe leidde dat de 'sossen' een overheidsbedrijf als Belgacom naar de beurs brachten ! Andere openbare diensten (spoor, post ...) lijken dezelfde weg op te gaan. Denk ook aan de 'socialistische' besparingen in het onderwijs, niet alleen op lesgevers maar ook op poetsvrouwen; op wie moeten die mensen straks stemmen ? Een 'socialistisch' beleid dat dus voor massa's mensen resulteerde in bestaansonzekerheid.

Doordat Daniels het opschuiven naar het 'midden' van de SPA niet analyseert, herleidt hij de opmars van het Blok te veel tot een zuiver 'racistische' affaire. Dat is het niet. Vandaar de nood aan een echte arbeiderspartij op de linkerzijde die daar het gat kan opvullen dat de tot SPA verwaterde sociaal- liberalen laten. Maar daar komt Daniels niet aan toe. Hij beperkt zich tot wat klagen over de populistische stijl van Steve cafébaas Stevaert.

Met een echte arbeiderspartij alleen zijn onze problemen overigens nog niet opgelost. Er bestaat ook zoiets als de overbevolking van 'Vlaanderen' waardoor de maatschappelijke stress herhaaldelijk de pan uitswingt. Luidde in Nederland de leuze van de Fortuynisten niet (terecht !): "Nederland zit vol" ? Noemden ze hun partij daar niet "Leefbaar Nederland" ? Wel Vlaanderen zit ook vol: zijn snelwegen beleven haast dagelijks een infarct, zijn gevangenissen zitten vol, zijn bouwgronden zijn onbetaalbaar, zijn lucht behoort tot de top 3 van de vuilste ter wereld enzovoort.

* Rechtvaardigheid in plaats van gelijkschakelarij

Helemaal vreemd wordt het als Daniels die zo tekeer gaat tegen het politiek correcte denken, zelf uitpakt met hét toppunt van politiek correct denken, wanneer hij "de gelijkheid van man en vrouw" als Europese basiswaarde vermeldt. Een "basiswaarde" die nota bene ook door Filip Dewinter gehanteerd wordt. Ik stel voor dat Daniels zijn oor hierover eens te luisteren legt bij gewone mensen. Dan zal hij vernemen dat zij daar niet in geloven. Dat zij het ook leuk vinden dat mannen en vrouwen niet gelijk zijn. Overigens zijn mensen - nog los van hun geslacht - nooit aan elkaar gelijk en mag gelijkschakeling ook nooit het doel zijn. Vrijheid en rechvaardigheid - voor alle mannen en vrouwen - dat wel, maar geen vrijheid en gelijkschakeling want met dat laatste verdwijnt ook de vrijheid. Als je ongelijke mensen gelijk gaat behandelen realiseer je overigens ook nog geen gelijkheid, laat staan rechtvaardigheid. Die komt er maar met het principe: "Van ieder naar zijn vermogen, aan ieder naar zijn behoeften."

* Nieuw politiek-economisch systeem: het (Chinese) totalitaire kapitalisme

Afrondend: "De open samenleving en haar nieuwe vijanden" is een breinbreker van een boek, maar dan wel één om het al te vaak mee oneens te zijn. De auteur is wel alvast bedankt voor de schat aan historische inzichten die hij gul uitdeelt - zijn teksten over het kolonialisme bv. zijn heel verrijkend en het feit dat hij hamert op de gevaren van het 'tribaal' denken, is terecht - alsook voor zijn authentieke poging om een uitweg uit de huidige impasse te bieden.

Jammer wel dat hij zoveel andere vijanden van de 'open samenleving' buiten schot laat. Met name de multinationale bedrijven die in grootmachten als de V.S. én China de dienst uitmaken en die via hun media ons dag in dag uit herleiden tot producenten en consumenten. Om dit nog even te illustreren, een paar zinnetjes uit 'Le Journal du Mardi' van 10 mei. Eric Dior en Jean-Paul Tchang - journalisten bij het Franse onafhankelijke blad 'Marianne' - schrijven daarin dat de top van de Chinese 'kommunisti sche' partij goed naar de V.S. gekeken heeft en vaststelde dat de echte macht daar berust bij een 20- tal multinationals die het Congres in hun greep hebben. Dus besloot de Chinese 'nomenclatura' om een 50-tal van China's sleutelbedrijven direct onder haar controle te plaatsen. Zodoende vond ze een nieuw politiek-economisch systeem uit: het totalitaire kapitalisme, dat de efficiëntie van de concurrentie vertienvoudigt door het te bevrijden van de wisselvalligheden van de democratie. De ultraliberale droom 'par excellence'. Een voorbeeld dat ook George, Silvio, Tony ... niet zal koud laten.

Ook ik heb het boek van Eddy Daniels gelezen, en ook ik vind het een belangrijk en dus ook controversieel boek. Doch, Everaerts’ kritieken klinken me nogal oud-links en sloganesk in de oren. Toch heb ik liever dit, dan vele zogenaamd nieuw-linkse salonintellectuelerij, die enkel maar het oud-linkse discours hebben opgegeven. Dit niet uit overtuiging, maar omdat ze wel weten dat anders niemand meer luistert. Verder wil ik onthouden dat hij ook positief kan zijn, en kan onderbouwen waarmee hij overeenkomt met Daniels’ ideeën. Maar laten we nu één voor één de belangrijkste kritieken bekijken.

Everaerts stelt “dat Daniels als gewezen maoïst, nergens een sprankeltje marxistische analyse hanteert.”
Dit lijkt me zowat de basis van zijn kritiek. Daniels heeft, inderdaad als gewezen maoïst, net het Marxisme als uitgangspunt afgezworen, omdat dit uitgangspunt volgens zijn nieuwe inzichten fout was: de vijand van het proletariaat is niet per definitie het kapitaal! Tijdens Marx was de vijand van het proletariaat eerder de oude krachten zoals de aristocratie, die toen toevallig het meeste kapitaal in handen had – het kapitalisme was nog maar een jong systeem. Marx had toen al de verkeerde conclusie gedaan. En nu zien we dat de vijand van het proletariaat SOMMIG kapitaal kan zijn. Een goed kapitalisme is dus mogelijk – in combinatie met een goede democratie – belangrijke nuance! Alle Marxistische experimenten blonken trouwens uit als vijanden van het proletariaat, sommige staken zelfs negatief af t.o.v. de ergste rechtse dictaturen.
Wat Daniels wèl heeft overgehouden van zijn Maoïstische tijd is zijn respect voor het gewone volk. Zijn conclusie is dan ook: de vijand van het proletariaat is de dictatuur – de gesloten samenleving. Binnen een open samenleving – de vriend van het proletariaat – is er plaats voor kapitaal, maar kapitaal zal niet de open samenleving garanderen!

Dan volgende vraag: "Klaag maar over het gebrek aan democratie in de Arabische landen, maar hoe democratisch is het hier?"
Het punt is net dat popperiaanse democratie vooral een ‘work in progress’ is. Democratie is het botsen van ideeën, de gezondheid van democratie kan men dus beter meten aan de veelheid van ideeën die met elkaar in aanraking komen, dan aan een consensus over wat racisme en fascisme is. En dat is nu net de grote sprong geweest in de ideeën van Daniels: hij wil af van dit verstarrende communistische consensusmodel, waarbij iedereen die een verkeerde mening heeft door een centrum voor racisme veroordeeld kan worden. En door net deze misvatting over wat de kern van democratie is, zien de linkse intellectuelen de verkeerde problemen en verzinnen ze de verkeerde oplossingen. Pas als iedereen nazegt wat links hen voorlegt, zitten we in een goede democratie, zo lijkt er wel gedacht te worden.
Niet Daniels, alhoewel hij nooit heeft gezegd dat we momenteel in de perfecte democratie zitten. Maar hij zegt dit om geheel andere redenen! Trouwens, als we kijken naar de Arabische landen en vergelijken met democratische landen, zien we toch wel een groot verschil. In Saoudie-Arabië bijvoorbeeld is een moderne vorm van slavernij een zeer normaal verschijnsel.

‘Freedom of speech’ wordt dan op de korrel genomen: het is niet dat iedereen kan spreken dat er zomaar naar iedereen geluisterd wordt.
Ik denk dat het nogal logisch is dat niet iedereen naar iedereen kàn luisteren. Dus moet er ergens een selectie zijn: we kunnen niet iedere mening aan iedereen publiceren. Volgens links is dit van bovenuit gereguleerd door het kapitaal. Dit is fout, want het kapitaal stimuleert enkel maar als ze denkt dat het opbrengt, wat in de praktijk zou moeten betekenen dat er interesse is. Als er een opportuniteit wordt overgeslagen, kan er kapitaal gevonden worden om deze uit te werken. Standpunten, ook linkse, die gelezen worden, zullen dan ook wel aan bod komen – ze brengen immers op. Standpunten die veel minder gelezen worden kunnen ook gedijen, maar dan enkel in de marge. Indien het kapitaal verkeerde keuzes maakt, zal het dat zien aan de verkoop.
Dit is pervers, zegt links dan alweer: het kapitaal perverteert en selecteert de standpunten. Dus het feit dat er een zelfregulerend systeem is, waarbij het aan de bevolking wordt overgelaten om zelf te beslissen of bepaalde onderwerpen gelezen worden of niet, is een pervers systeem? Het is geen perfect systeem, maar perfectie bestaat niet.
Want wat is het alternatief? Dat we zonder winstoogmerk kranten gaan uitgeven die niet gelezen worden? Dat is papierverspilling! Een website in de marge als Indymedia bewijst trouwens dat alle standpunten aan bod kunnen komen. Reken maar dat indien het publiek voor Indymedia groot genoeg is, dat er een commerciële variant van komt. Maar geld en commercie stinkt dan alweer. Ach ja, geld is maar een ruilmiddel. Het is gemakkelijk om daartegen te fulmineren. Als iemand goede frieten bakt, zullen die ook wel goed verkopen, hé. Daar is toch niets pervers aan? Ik denk dus dat geld evengoed een kwaliteitsbewaker kan zijn als een pervert doel.

“In zijn boek valt Daniels heel scherp uit naar "de intellectuelen" die hij de schuld in de schoenen schuift voor de opkomst van het Vlaams Blok.”
Natuurlijk zijn dit niet alle intellectuelen, zoals Daniels zelf toch ook al een intellectueel is. Maar wel de overgrote meerderheid, en dan vooral de intellectuelen die wat te zeggen hebben in de partijpolitiek, media en ook wetenschap. Zij delen de schuld, omdat ze een prioriteit geven aan de mening van de andere intellectueel over het aanvoelen van wat er leeft onder de bevolking. In de volgende punten probeer ik dit te verduidelijken.
De groep waarop Daniels echter veel minder kritiek heeft zijn de gewone mensen. Op de ‘arbeiders’ heeft Daniels alleszinds NIET de kritiek dat ze verkeerd stemmen als ze op het Vlaams Blok stemmen. Juist omdat de huidige democratische partijen te veel beheerst worden door een politieke correctheid, interpreteert hij deze stem eerder als een afkeer voor zelfgenoegzame intellectuelen – dat zagen we toch ook duidelijk in Nederland.
Op het kapitaal geeft hij pas felle kritiek indien het staat voor een dolgedraaide hype- economie, zoals tijdens de dotcomhausse dat zoals hij voorspeld had uitgelopen is in een dotcombasse. En nu hebben we dan veel meer een dotcomrealisme.

“Nergens stelt Daniels de vraag wie de intellectuelen in dienst heeft. […] Het bedrijfsleven ?”
Klassiek links denkt natuurlijk meteen aan complottheorieën, indien maatschappelijke evoluties de verkeerde kant uitgaan. Neen, het is eerder van een gemakzuchtige schaapjesmentaliteit dat de intellectuelen beticht kunnen worden, en zoiets heet ‘het politiek correcte denken’. Niemand organiseert die mensen, niemand betaalt die mensen om zo te denken en te spreken. Neen, intellectuelen denken zo omdat ze te angstig zijn, omdat ze schrik hebben dat die andere intellectueel, om de hoek, wel eens zou denken dat hij een rechtse zak, een fascist is.
Daarom ook is in de westerse maatschappij de achterklap – dorpsmentaliteit nergens zo groot als onder de intellectuelen. Van mij zeggen er ook mensen dat ik naar de verkeerde kant ben overgelopen. Alsof de Securitate van Ceaucescu vanaf nu het recht heeft om me op te pakken – om het eens zeer cru te stellen, ik weet ook wel dat ze het zo niet bedoelen. Maar tot wat deze mentaliteit in Nederland heeft geleid, met de moord op Pim Fortuyn, dat weten we allemaal. Het is niet zo toevallig dat een politiek correct denker een moord omwille van ideologie heeft begaan – alhoewel de meeste daden enkel met de tong worden verricht. Zo gek zijn de meeste intellectuelen ook weer niet.

Everaerts beweert ook dat “de vrijheid van spreken voor de gewone burger totaal niet op kan tegen de financieel erg machtige én wetenschappelijk (op kennis van menselijke instincten en emoties) gebaseerde massamanipulatie van de massamedia”.
Hier spreekt iemand die geen vertrouwen heeft in de intelligentie van de gewone man. En alweer die complottheorieën. Het is natuurlijk zo dat de media en bedrijven alle middelen aannemen die hen aangereikt worden. Maar ook de gewone burger wordt steeds slimmer. Dat zien we bijvoorbeeld in de reclame. Deze ziet haar invloed tanen op de consumenten – die steeds meer hun kennis van consumptieproducten laten afhangen van discussieforums op websites, bijvoorbeeld. Of ook met al die reality-soaps, waarbij elke gewone man de mogelijkheid krijgt om te zien hoe sociale relaties werken – en reken maar dat ze hierbij een boel opsteken.
Maar intellectuelen vinden het blijkbaar niet zo fijn als de gewone man een eigen mening heeft, vooral als die verschilt van de intellectualiteiten, of dat die beïnvloed wordt door niet-intellectuele (lees: commerciële) belangen. Als mensen Coca-Cola drinken, is dat heus niet enkel door de reclame. Indien Coca-Cola een vies drankje zou zijn, zou geen enkele reclame hier iets aan kunnen doen. Dat weet zelfs elke reclameman: een product kan pas succesvol worden, indien zowel de reclame als het product zelf goed is. Tja, een goed product dat zich niet laat zien, dat is toch logisch dat niemand het koopt. En natuurlijk vinden intellectuelen dat Coca-Cola een vies drankje is, dus moet iedereen mensen dat ook een vies drankje vinden? Dat ruikt naar ideeënfascisme.

“Daniels staat wel niet prinicipieel afkerig tegen het aan de macht laten komen van het Vlaams Blok alhoewel hij in zijn hoofstukken over Hitlers' machtsgreep net aangeeft hoe gevaarlijk dat kan zijn.”
Als we Daniels zijn Hitler- analyse lezen, lezen we duidelijk dat indien de democraten van die tijd wat meer op hun democratische principes stonden, Hitler nooit de absolute macht had kunnen grijpen. Hiervoor was een twee-derde meerderheid voor nodig, terwijl Hitler zelfs niet de helft had. Wat er fout gelopen is, is niet dat er samengewerkt werd met, maar dat men zich heeft laten doen door Hitler. En dat is een wereld van verschil. Indien de democraten toen niet zo laf hadden gereageerd, stond Hitler nu bekend als een mislukte politicus met grootse, afschuwelijke ideeën; die misschien voor korte tijd in de regering had gezeten, maar uiteindelijk amper iets gerealiseerd zou hebben.
Daniels voorstel is dan ook om met het Vlaams Belang samen te werken, waarbij de democratische principes nièt verloochend mogen worden, waarbij dus het Belang in het democratisch gareel wordt gehouden – en zelfs niet als een verdoken wijze om het Belang te bestrijden, maar omdat dit nu éénmaal democratie is: partijen kunnen samen een meerderheid vormen. Want zelfs met het Belang kan men democratisch samenwerken, als men maar een democratisch programma ondertekent. Zelfs een anti-democratische partij heeft het recht om te zijn, als het zich maar houdt aan democratische regels. Daniels gelooft er ook in dat democratie niet zo snel zichzelf zal opheffen: de vrije meningsuiting zorgt ervoor dat antidemocratische en domme meningen zichzelf op den duur buiten spel zetten – omdat alle mensen samen een sterk intellectueel instrument zijn. Iets waarin de correcte intellectueel echter niet in gelooft: de intellectueel heeft absoluut geen vertrouwen in de mensen.

“Daniels lijkt het dus toch weer nodig te achten dat we in een GOD geloven.”
Neen. Daniels is voor een doorleefde spiritualiteit, of daar een god aan hangt of niet is voor hem een persoonlijke keuze. En niet iedereen moet volgens Daniels spiritueel zijn, maar de mens – misschien niet elke mens – heeft nood aan een vorm van spiritualiteit. De precieze invulling ervan, dat kan persoonlijk ingevuld worden. Spritualiteit als tegenpool voor materialisme is een belangrijk gegeven. Ik denk dat Daniels staat voor een levensvisie op het kruispunt tussen een gezond materialisme en een doorleefde spiritualiteit – iets waar andersglobalisten het toch ook graag over hebben.

“Alternatieve denkpistes die ons leren én nederig te leven én oog te hebben voor het ruimere geheel, zijn er nochtans.”
Dit is een vorm van spiritualiteit.
“Maar ecologie is bij Daniels - zo weet ik uit vroeger gesprekken met hem - een zwart gat.”
Ik denk dat Daniels de groenen verwijt om enkel te zien wat ze willen zien. De groenen stellen zich hierbij dikwijls anti-humanistisch op: elke actie van de mens is negatief voor de natuur, dus de mens is een slecht wezen in de natuur. Hierop kan men zeggen dat de natuur ook intern mechanismen heeft die de menselijke destructie verre te boven gaat, want hoe zijn de dinosaurussen nu eigenlijk uitgestorven?
Uiteindelijk zijn het niet zozeer de vaststellingen maar vooral de voorstellen van de groenen die niet deugen. De groenen willen windenergie, wat in België om technische redenen waarschijnlijk nooit echt zal kunnen opbrengen. De groenen zijn voor gescheiden huisvuilophaling, zelfs als de technologie ver genoeg staat om huisvuil achteraf te scheiden. De groenen zijn voor biologische teelt, waarvoor veel meer grond nodig is voor eenzelfde hoeveelheid voedsel, met verhoogd risico tot bijvoorbeeld lintwormen of mislukte oogsten, wat veel duurder en veel arbeidsintensiever is. De groenen zijn helemaal niet rationeel, de groenen zijn zelfs niet groen.

“Het belangrijkste positieve punt […] is hoe voorzichtig je moet zijn met het beschuldigen van mensen van racisme. […] Vandaar dat je bijvoorbeeld vragen kunt stellen bij de commotie rond huiseigenaars die niet willen verhuren aan 'vreemdelingen'.”
Aan de ene kant heeft de boekcriticus geen zin in een “al te naieve, te romantische kijk” op zigeuners (of allochtonen in het algemeen), en ik volg hem daarin. Maar aan de andere kant ziet hij een probleem bij weigeringen à la "ik verhuur niet aan Turken" door oude vrouwtjes. De hier zo misbedeelde Turken zijn eigenlijk meer het slachtoffer van de in ons land wonende ‘kutmarrokaantjes’ dan van dat oude vrouwtje. Zo’n probleem kan dus enkel opgelost worden door iets te doen aan die ‘kutmarrokaantjes’. Het oude vrouwtje zal hierna vanzelf kleurige famillies met open armen ontvangen, om het wat simplistisch uit te drukken.
Mensen zijn niet zo dom als dikwijls aangenomen door de intellectueel. Als een gewone man vooroordelen heeft, is daar dikwijls een basis voor. De gewone man is misschien soms wat onhandig om zoiets te verwoorden, de gewone man reageert misschien wat voorzichtig en heeft niet altijd evenveel begrip voor andermans situatie. Maar de gewone man laat zich niet doen. Als politici zeggen dat er niets aan de hand is met de migranten maar wel met de gewone man – en dat is er in feite gebeurd met de oprichting van het centrum voor gelijke kansen – dan gelooft de gewone man dat niet zomaar. Als de politici zich wat duidelijker zouden uitspreken over sommige daden van allochtonen – en dat gebeurt momenteel nog steeds veel te voorzichtig – dan zou dit al een pak voor het hart van velen zijn.

Een beetje vreemd vind ik volgende kritiek van Evaerts: “Helemaal vreemd wordt het als Daniels die zo tekeer gaat tegen het politiek correcte denken, zelf uitpakt met hét toppunt van politiek correct denken, wanneer hij "de gelijkheid van man en vrouw" als Europese basiswaarde vermeldt.”
Daniels is nooit een verdediger geweest van een ‘gelijkheid in zijn’, maar wel van een ‘gelijkheid in rechten’. Voor vrouw en man moeten geen andere rechtsprincipes worden gehanteerd, hoe verschillend ze ook zijn. Een man heeft evenveel rechten om aan de haard te staan als een vrouw, maar als er maar weinig mannen zich hiertoe geroepen voelen, dat is dan even goed. Maar dit lijkt me eerder een misverstand dan een echte tegenstelling in meningen. Ik denk dat Evaerts en Daniels hierin eigenlijk medestanders zijn.

“Jammer wel dat hij zoveel andere vijanden van de 'open samenleving' buiten schot laat. Met name de multinationale bedrijven die in grootmachten als de V.S. én China de dienst uitmaken en die via hun media ons dag in dag uit herleiden tot producenten en consumenten. [… Dat] de top van de Chinese 'kommunistische' partij goed naar de V.S. gekeken heeft en vaststelde dat de echte macht daar berust bij een 20- tal multinationals die het Congres in hun greep hebben.”
Wat is die echte macht? Ik denk dat, zelfs in de V.S., de macht van het volk niet onderschat kan worden. Ik denk ook niet dat een multinational naar eenzelfde soort macht kan grijpen als een dictator – zelfs als het zou willen. Een multinational zal wel zijn belangen verdedigen, maar zelfs de machtigste multinational kan hierbij niet overdrijven, met zowel mogelijke commerciële afstraffingen van hun producten als politieke afstraffingen van de door hen gesteunde president. Dit betekent niet dat er geen belangenvermenging bestaat in de V.S., maar we moeten het effect daarvan op de maatschappij niet overdrijven. Voor hetzelfde geld gaan de multinationals te ver en komt er een schandaal van, waarna elke volgende president èn multinational wel meer op zijn tellen zal letten.
Een “totalitair kapitalisme” is trouwens een slecht kapitalisme, want een kapitalisme werkt het best met vrije mensen en niet onder een totalitaristisch systeem. Bepaalde olievelden (in ongerepte natuurgebieden) worden tegenwoordig door de multinationals veel beter beheerd dan vele officiële natuurreservaten. We zien toch ook in China, stilaan, meer en meer rechten opstaan. En dat zonder een echte revolutie.

Niemand zal zeggen dat in de V.S. alles goed verloopt, evenmin in de E.U., China of Japan. Niemand zal ook zeggen dat alle multinationals brave bedrijven zijn. We kunnen echter wel zien dat in landen met democratie meer vrijheid heerst, in landen met kapitalisme meer welvaart. Dat is niet perfect, dat kan altijd beter. Geen maatschappij kan uitsluiten dat er mensen met slechte bedoelingen rondlopen. Maar als ik moet kiezen in de wereld – dan kies ik wel hiervoor. Geduld is er nodig!

Zo kom ik, in navolging van Eddy Daniels, tot de conclusie dat vele intellectuelen een gevaar vormen voor de open samenleving. In het kort omdat door het correct intellectueel denken geen plaats meer is voor waarnemingen van wat er werkelijk leeft.