arch/ive/ief (2000 - 2005)

De sociale onderhandelaars kregen vorige week de nota “Actief ouder worden” toegestopt. De nota bevat 67 maatregelen die het probleem van de vergrijzing moeten opvangen. Minister Freya Vandenbossche die de nota schreef, schuwt de ingrijpende maatregelen niet. Partijgenoot en collega-minister van Pensioenen Bruno Tobback haastte zich wel te zeggen dat het niet om een regeringsnota gaat. “De nota-Van den Bossche werd nooit besproken en dus ook niet goedgekeurd op de ministerraad. Het gaat om een werkdocument met zowel voorstellen van werknemers, werkgevers als kabinetten.”

Er werden vorige week ook drie werkgroepen opgericht. De eerste twee bestaan enkel uit experts en vertegenwoordigers van de regering. De eerste werkgroep moet onderzoeken hoe de financiering van de sociale zekerheid op lange termijn kan verzekerd worden. De tweede werkgroep kijkt na hoe de pensioenen gekoppeld kunnen worden aan de stijging van de welvaart. De derde werkgroep – de enige die ook vertegenwoordigers van de werkgevers en werknemers bevat – houdt zich specifiek met de eindeloopbaan bezig. Het is daar dat de nota-Van den Bossche besproken wordt.
Volgens premier Verhofstadt behandelt die nota "alle aspecten over eindeloopbaan en loopbaan". Dat was een nadrukkelijke eis van de vakbonden. Met 600.000 werkzoekenden in België vonden zij het ongepast om het enkel over de groep werknemers te hebben die aan het einde van hun loopbaan staan. Maar de voorstellen van de vakbonden daaromtrent staan wel niet in de nota “Actief ouder worden”. In hun gezamenlijke nota hadden het ACV en het ABVV ondermeer voorgesteld om werkzoekende schoolverlaters recht te geven op een job zes maanden na het einde van de studies. Jobs die bijvoorbeeld gecreëerd kunnen worden in de sociale economie of in de ontwikkelingshulp.

De pensioenmalus
De zes hoofdstukjes van de nota gaan uitsluitend over oudere werknemers. Onder de voorgestelde maatregelen zitten enkele zeer bittere pillen. Zo wil Van den Bossche het onder meer hebben over de hogere lonen van oudere werknemers en over het opsparen van ploeg- en nachtpremies om die dan op te nemen bij een overstap naar lichter en minder betaald werk. Maar het is vooral het hoofdstukje “Vervroegd stoppen ontraden” dat nog veel stof zal doen opwaaien.

Maatregel 46 lekte maandag al uit in De Tijd. Vanaf 2011 wordt iedereen die met vervroegd pensioen gaat financieel gestraft met een zogenaamde pensioenmalus. Die bestraffing is er nu al want het pensioenbedrag wordt berekend op basis van het aantal jaren loopbaan. Maar daar zou nog eens een bestraffing van 4 % per jaar bijkomen. Iemand die tot zijn 65ste werkt, zou op die manier tot een derde meer pensioen kunnen krijgen dan iemand die op zijn 60ste stopt.

Ook maatregel 52 zal op nogal wat weerstand stuiten. De regering wil voor de toegang tot het brugpensioen de leeftijdsvereiste vervangen door een loopbaanvereiste. “Het is niet de leeftijd van de auto die telt, maar de kilometerteller,” zoals Steve Stevaert het uitdrukte. De loopbaanvereiste van 40 jaar die nu in de nota staat is bijzonder zwaar. Het zou betekenen dat universitairen niet met brugpensioen kunnen voor hun 63ste. Ook mensen met gaten in hun loopbaan doordat ze er even uitgestapt zijn voor de opvoeding van de kinderen zien de kansen op een vroeg brugpensioen verdwijnen. Maatregel 53 voegt er nog aan toe dat bruggepensioneerden vanaf 2011 beschikbaar moeten blijven voor de arbeidsmarkt.