arch/ive/ief (2000 - 2005)

Het Vlaams Belang staat voor een moeilijke oefening. “Ik mag hier links en rechts verzoenen,” grapte Annemans tijdens zijn toespraak aan het eind van het colloquium 'Ondernemend Vlaanderen: welvaart voor iedereen'. Een vreemde uitspraak voor een partij aan de extreemrechtse zijde van het politieke landschap. Het Vlaams Belang wil met een uitgewerkt economisch programma aan geloofwaardigheid winnen bij de Vlaamse ondernemers. Maar tegelijk wil de extreemrechtse partij ook de werkende, werkloze of gepensioneerde kiezers niet voor het hoofd stoten.

Om het economisch congres van november voor te bereiden verzamelde het VB naar eigen zeggen “informatie over de economische verzuchtingen van werkgevers, werknemers en belangenorganisaties.” De vragenlijst die de partij rondstuurde, mikt nochtans uitsluitend op bedrijfsleiders. Of wat moet je anders denken van de vraag: “Hoelang duurde de procedure om uw bedrijf op te starten”. Vakbonden willen niet met ons praten, zeurt het Vlaams Belang dan. Maar dat hoeft niet echt te verwonderen, want ook op het colloquium viel het anti-syndicale discours op.

Vlaams Belang-lid en docent economie Eddy Van Buggenhout was het meest op dreef. “Het drama van de vakbonden is dat ze in handen zijn van extreemlinks. De top denkt neomarxistisch. Als volkspartij moeten we de arbeidersbeweging aan de basis veroveren.” Van Buggenhout is zelf lid van het ACV. “Zolang ze me er niet uitgooien,” zegt hij. “Het meerderwaardigheidsgevoel van de socialisten en de communisten van het ABVV hebben het ACV naar links getrokken. Onder invloed van die syndicalisten is de simplistische gedachte dat winst gelijk is aan diefstal tegenwoordig gemeengoed.” Van Buggenhout kreeg er zowaar applaus voor van de zaal die vooral gevuld was met kaderleden en sympathisanten van het Vlaams Belang.

'Weg met het openbaar vervoer'
Wat viel er voor de rest te distilleren uit het colloquium? “Journalisten van De Morgen of militanten van de PvdA zullen natuurlijk meteen naar hun computers hollen om te schrijven dat het Vlaams Belang ultraliberaal is,” haastte Gerolf Annemans zich te zeggen in zijn slottoespraak. Het Vlaams Belang zit duidelijk verveeld met het label van economisch rechtse partij. De rondvraag leerde het Vlaams Belang dat de Vlaamse ondernemers Verhofstadt beu zijn. De extreemrechtse partij ruikt haar kans om ook in die kringen stemmen af te snoepen van de VLD. Maar de recepten die de ondernemers voorstellen dreigen minderbegoede kiezers af te stoten.

De Vlaamse bedrijfsleiders dringen aan op minder loonlasten, minder regulering (gefrustreerd door de groene taliban in de vorige paarsgroene regering, zoals een medewerker van de VB-studiedienst het uitdrukte) en minder politieke bemoeienis van de vakbonden. Ook de uitéénzettingen van de 'experts' bulkten van de ultraliberale oplossingen. “Het is niet aan de overheid om werk te creëren,” vond Freddy Geens, een 'topambtenaar' van de Hulpkas voor Werklozen. “Als de bedrijven al met hun rug tegen de muur staan door de extreem hoge lonen, kunnen ze er geen milieuwetgeving meer bij nemen,” praatte econoom Van Buggenhout de milieufraude goed. “Moet de overheid voor treinen zorgen?”, vroeg manager Jan Jambon zich af.

Bart Laeremans, broer van VB-parlementslid Dirk, ging de mosterd in Ierland, China en de VS halen. “In drie jaar tijd schrapte Ierland 30 % van de ambtenaren. De lonen werden er vijf jaar lang bevroren. Het economische uitgangspunt van Ierland was het zelfde als dat van Wallonië voegde hij er nog veelbetekenend aan toe.” Van de drie voorbeeldlanden leerde hij ook dat de belastingen dringend naar omlaag moeten. “Idealiter moet de overheid 35 à 40 % opeisen van de economisch koek. Al de rest is idiotie.” In België bedraagt de belastingsdruk momenteel 48,1 procent van het nationaal inkomen. En Laeremans is eerlijk. “Minder belastingen betekent meer sociale ongelijkheid zoals in de VS.” Maar ook hij wou niet zeggen waar het VB dan voor kiest. “Het ABVV wil nog meer belastingen. Ook de CD&V lijdt onder een sterke vakbondsvleugel. Hoe ver het Vlaams Belang wil gaan zal op het congres moeten blijken.” Persoonlijk vond hij wel dat de staat serieus ontvet moet worden.

'Kap dat land toch in twee'
“Niet links, niet rechts, maar omhoog en vooruit,” zo vatte Gerolf Annemans het economische standpunt van het Vlaams Belang samen. Annemans geeft toe dat de partij terecht wordt verweten dat ze alle economische problemen wil oplossen door de transfers van Vlaanderen naar Wallonië af te schaffen. “We gaan alle voorstellen rustig analyseren. Maar ons profiel blijft wel dat van de partij die de economische problemen wil oplossen door de communautaire problemen aan te pakken.” Dankzij de handig opgestelde vragenlijst kan het Vlaams Belang ook zeggen dat dit de absolute prioriteit is van de Vlaamse ondernemers. “Kap dat land toch gewoon in twee,” riep manager Jan Jambon tijdens het colloquium.

De uithalen naar Franstalig België zullen de komende maanden dus nog worden opgedreven. De sprekers op het colloquium hadden hun huiswerk al gemaakt. “Wallonië heeft een oostbloksysteem waardoor de mentaliteit er anders is,” zei ambtenaar Geens. “Walen willen alles in hun schoot geworpen krijgen,” vond econoom Van Buggenhout. “Jaag de Walen uit hun hangmatten,” voegde manager Jambon er aan toe. Het mag duidelijk zijn. De communautaire scheldpartijen worden een handige manier om de gespletenheid van het Vlaams Belang – een volkspartij met een ultraliberaal programma - te verhullen.

Ik heb in menig discussieforum van 'nachtwacht' de volgende stellingen naar voor gebracht als waarschuwing naar de kiezers van het VB: de splitsing van België beoogt in de eerste plaats de splitsing van de sociale zekerheid. Alleen in Vlaanderen is een rechtse meerderheid te vinden om de sociale zekerheid te ontmantelen. De Waalse arbeiders zouden nooit dulden dat de PS eventuele economische problemen zouden oplossen langs een afbraak van de SZ. De strijd voor het verwerven van de SZ zoals ze nu is, is een strijd die vooral gestreden is door onze Waalse vrienden. Ondanks het verdwijnen van vele sektoren en bedrijven, is dit sterk in het collectieve geheugen van Wallonië gegrift. De koningskwestie, wat men er ook van zegt, was voor de Waalse arbeiders een klassestrijd. De strijd tegen de eenheidswet van Gaston Eyskens i.d., hoe de afloop ook moge geweest zijn.

Zelfs de zaak Dutroux, in Vlaanderen vooral beschouwd als het falen van een staatsapparaat dat boven de klassen staat, werd in Wallonië ervaren als de logische voortzetting van de klassentegenstellingen, waarbij het kind uit de ene klasse minder aandacht verdiende dan het kind uit de andere.

Wat een splitsing, en bijgevolg afbraak van de Sociale zekerheid, voor de Vlaamse werknemers, waaronder niet weinig VB kiezers, zou betekenen laat zich raden. De transferten van arbeid naar kapitaal zullen vele malen groter zijn dan de transferten die nu van Vlaanderen naar Wallonië gaan. Eerst dan zullen de VB kiezers weten waar hun belangen lagen, als het te laat zal zijn. Wie leeft van een uitkering zal tot armoede vervallen, wie werkt zal het in slechte en onveilige omstandigheden doen, en met de voortdurende angst om naast de boot te vallen. Syndicale werking zal in een sfeer van constante concurrentie onder de werknemers zelf, zo goed als onmogelijk worden. Ernest Mandel gebruikte ooit de term "het atomiseren van de werknemers". De werknemer zal in zijn onderhandeling van loon en werkvoorwaarden als enkeling altijd het onderspit delven tegenover de patroon. Dit proces is zich door de verlaagde syndicalisatiegraad en inzet, nu al aan het voltrekken, maar zal zich dan versneld doorzetten.