arch/ive/ief (2000 - 2005)

Iedereen glundert op de tarmac van Ndjili, de luchthaven van Kinshasa. Amper drie dagen voor in de Congolese hoofdstad de registratie van de kiezers moet beginnen, arriveren eindelijk de kits met de nodige-apparatuur. Kort na 8 uur landt een immens Antonov-124-vrachtvliegtuig, enkele uren later nog een DC-10-cargo. Tesamen brengen ze 2600 in aluminium veldkisten verpakte hardware naar Congo. Uit Shanghai moeten er nog eens 2500 stroomgerenatoren komen om alle electronica aan te drijven. Die vracht zou zaterdag in Kinshasa zijn.

De Antonov had woensdag al moeten aankomen. Maar bij een tussenlanding in Libië zou hij een technisch defect hebben opgelopen. Het oponthoud heeft velen bloednerveus gemaakt, en zeker iedereen die bij de voorbereiding van de Congolese verkiezingen betrokken is. Want de start van de electorale operatie is voor aanstaande maandag 20 juni voorzien, wanneer in enkele bureau’s in Kinshasa de eerste kiezerskaarten worden uitgereikt, die instant met de kits zullen worden gefabriceerd. „Als er maandag niet een paar van die kaarten op de televisie te zien zullen zijn“, zegt een diplomaat, „is dat koren op de molen van degenen die al maanden agitatie voeren en beweren dat de politici in feite geen verkiezingen willen“.

De Antonov vouwt zijn snuit omhoog. In de buik van de slokop staan honderden op palets gestapelde kits. Ze bestaan uit een printer, een scanner, een computer-camera en een laptop. De laptops zijn door Dell in Ierland geleverd. „Waarom Dell? Omdat we heel vaak met hen werken“, antwoordt Alain Wirtz, de patron van de firma Zetes Pass die de kits in een loods op de luchthaven van Oostende heeft geassembleerd. Wirtz gaat met tegenzin op de foto: hij is meegevlogen met de reuzecargo en vindt dat hij er na de onvoorziene stop van twee dagen in Tripoli gewoon verfomfaaid uitziet.

Congolese politici die de kiesoperatie contesteren, namen ook de selectie van Zetes Pass op de korrel. Volgens hen hadden de concurrenten uit Zuid-Afrika of Frankrijk beter gerief kunnen leveren. Maar Belgisch expert Jean-Michel Dumont verzekert dat de aanbesteding correct is verlopen en de protoypes van de verscheidene concurrenten uitvoerig is getest. „Voor zo’n bedrag, 43 miljoen dollar, koop je liever geen kat in een zak“, zegt Dumont. Hij is door Buitenlandse Zaken uitgeleend aan de Europese Commissie en vervolgens naar Kinshasa gestuurd om de Commission Electorale Independante te helpen, het staatsorgaan dat de verkiezingen moet organiseren. „In het contract“, zegt Dumont, „zijn er wel zware boetes in het vooruitzicht gesteld als de kits later geleverd zouden worden dan afgesproken. Dat heeft bedrijven afgeschrikt of tijdens de selectieprocedure doen afvallen“.

De verkiezingen in Congo zullen zo’n 430 miljoen dollar kosten, waarvan circa 48 miljoen voor veiligheidsvoorzieningen en 103 miljoen voor de logistiek. Die laatste som is nog niet toegewezen. Want de logistiek, het vervoer van de kits naar de verste uithoeken van Congo, is toevertrouwd aan de MONUC, de VN-vredesoperatie in Congo. Maar om de opdracht te kunnen uitvoeren, moet het mandaat van de MONUC worden uitgebreid. Dat zou pas in september-oktober gebeuren. Dan kan het budget omhoog èn kan het effectief van de VN-Blauwhelmen stijgen naar 16.700. „De Verenigde Staten zijn tegen méér Blauwhelmen voor Congo“, zegt Dumont nog, „maar Congo zit niet eens aan het effectief dat voor landjes met een fractie van de oppervlakte van Congo, zoals Sierra Leone, wèl is toegestaan.

Dirk De Wilde is ook met de Antonov meegevlogen. Hij heeft in een reeks Afrikaanse landen aan verkiezingsoperaties meegewerkt en is daarom door de kits-leverancier Zetes Pass als deskundige ingehuurd. „Er loopt altijd iets mis“, zegt De Wilde, „met een vracht van die waarde moet je altijd meereizen“.

Dan dragen twee bemanningsleden van de Antonov triomfantelijk een kit tot bij de Congolese hoogwaardigheidsbekleders. Abbé Malu Malu, de voorzitter van de Commission Electorale Indépendante, maakt ze glunderend en demonstratief voor een camera van de openbare TV-omroep RTNC open. De staatszender brengt de ceremonie live op antenne.
„We beleven inderdaad een bijzondere week“, zegt Apollinaire Malu Malu. Dinsdag heeft het parlement de Loi Référendaire gestemd die het mogelijk maakt dat er een referendum komt over een nieuwe grondwet. Vandaag zijn de kits voor de kiezersregistratie eindelijk in het land, en later op de dag hebben de twee kamers van het parlement in plenaire zitting de zogenaamde Requête van Malu Malu besproken. De Abbé heeft het parlement eind april voor het eerst gevraagd om de twee jaar durende Transitie-periode (die op 30 juni afloopt) met zes maanden te verlengen. Volgens zijn planning zouden er dan in december provinciale, parlements- en presidentsverkiezingen zijn. Het parlement heeft die verlenging vrijdag goedgekeurd.