arch/ive/ief (2000 - 2005)

Sinds 2001 komt er weer buitenlands geld naar Congo, veel geld. Een graadmeter is de rijksbegroting : 300 miljoen dollar in 2001, 1,7 miljard dollar dit jaar, een vermenigvuldiging met zes. Maar iedereen vraagt : waar is dat geld naar toe ? waaraan is het besteed ?
Intussen ziet de bevolking « dat de regering niets doet » en enkele honderden parlementsleden potverteren.
Agenten van de presidentiële politie, de GSSP, in hun zwarte overalls en rode baretten, persen de mensen geld af. « Bij ons in de wijken vallen ze 's nachts binnen bij de bewoners om hen GSM's en geld af te pakken », zegt Marcel die in Mont Ngafula woont. Zulke praktijken zijn publiek bekend, maar
geen excellentie grijpt in.
Aan het ministerie van Binnenlandse Zaen, waar je een Laissez-Passer haalt om naar de diamantstad Mbuji-Mayi te reizen, staan zes splinternieuwe 4-wheel-drives van het merk Jeep. Ze zijn goudkleurig gelakt, als om de mensen de ogen uit te steken. Ze zijn vermoedelijk bestemd om ze aan de politieke mandatarissen te leasen, die er dan maandelijks 500 dollar voor terugbetalen. « Begin juli », zegt abbé Philippe, zelf senator, « komt in Matadi een schip aan met nog eens een kleine 500 van zulke Jeep's èn 250 busjes voor het openbaar vervoer». Over enkele weken duikt die glimmende karavaan hier dus in de hoofdstad op. Maar de senator lijkt zich van geen kwaad bewust.

Tegelijk zinkt de bevolking van Kinshasa als maar dieper in ellende weg.
Ondanks het feit dat de internationale gemeenschap de geldkraan weer heeft opengedraaid, ziet ze géén teken van beterschap. En op 30 juni, nu berucht als Le Jour J, willen de Kinois hun ongenoegen manifesteren. Deze week vrijdag
zal het parlement allicht een eerste keer de Transitie-periode met zes maanden verlengen. Dat kan het ook volgens de akkoorden uit december 2002 die dit overgangsproces hebben uitgestippeld.

Die datum is niet lukraak gekozen. Het is de nationale feestdag, de datum waarop Congo in 1960 onafhankelijk werd van België. Maar dit jaar is het ook de datum waarop de Politieke Transitie afloopt, het proces om voor het eerst sinds 1965 verkiezingen te organiseren. In juli 2003 kregen de overgangsinstellingen twee jaar de tijd de tijd om de Transitie te regelen. Ze zijn er niet op tijd in geslaagd. De abbé-senator verklaart het getreuzel : de regering is
een unieke hutsepot van radikaal tegengestelde Composanten, waaronder de vroegere rebellen die tijdens de Congolese oorlog (1998-2003) met de bezettingslegers van Rwanda en Uganda collaboreerden. De formule, door het buitenland opgelegd, stond garant voor oneindige vertraging. « La formule 1 plus 4 égale zéro », hoor je hier nu overal.

Maar een flink deel van de bevolking wil er niet meer van weten. Ze heeft geen enkel vertrouwen meer in de regering, ze gelooft niet meer dat het parlement nu werkelijk de extra-tijd zal gebruiken om verkiezingen te organiseren.
Eén politieke fractie zweept daarenboven de misnoegdheid op. Voor Etienne Tshisekedi, de chef van de UDPS-partij, loopt de Transition definitief af op 30 juni. De partij voert sinds januari aan heftige agitatie om rond 30 juni het volk van Kinshasa op straat te krijgen. Sommigen noemen die agitatie ronduit fascistisch : de UDPS sleept de massa mee met bloedorstige slogans, en wil ook echt bloed zien vloeien.

Hebben de sociale onrust en de politieke agitatie toch hun impact op de politici? Want in kort tijdsbestek komt er nu beweging in het dossier van de verkiezingen.
Gisteren hebben de Assemblee Nationale (de Kamer) en de Senaat de Loi Référendaire goedgekeurd, die het mogelijk maakt dat er een referendum komt over de nieuwe Grondwet (die eind april bekend is gemaakt).
Vandaag woensdag 15 juni volgen er gesprekken tussen het parlement en de onafhankelijke verkiezingscommissie (de CEI, die de praktische organisatie van de verkiezingen in handen heeft) over een datum voor dat referndum.
Vrijdag praat het parlement over de vraag van de CEI om de Transitie officieel met zes maanden te verlengen. En maandag beginnen aan 1143 bureau's hier in Kinshasa de inschrijvingen van de kiezers. Het electronische materieel
voor die registratie, gefabriceerd in België, is op dit eigenste ogenblik van Brussel via Tripoli naar Kinshasa onderweg.