Referendum / Frans 'nee' schopt economisch project onderuit

Tien tsunami's zal Europa beleven, nu een meerderheid van Fransen het Europese Verdrag ('Grondwet') hebben weggestemd. Dat is het schrikbeeld dat het Europese politieke establishment schildert, sinds het duidelijke Franse 'Non'. Engelstalige zakenkranten kijken zakelijk naar de gevolgen van het referendum in Frankrijk. Volgens die kranten komt vooral de liberale en anti-sociale agenda van de Europese Unie in het gedrang.

"Absoluut doorgaan met de bekrachtiging van het grondwettelijk verdrag, luidde het ordewoord van het Europees establishment zondagavond". Zo vat het persbureau Belga de reactie van de Europese politieke kaste samen.
Komt de Grondwet er niet, dan worden sleutelpassages allicht via een 'backdoor manoeuvre' (zoals de Britse zakenkrant Financial Times het noemt) in praktijk gebracht, "al miskent dat de wil van de kiezers".

"Het Verdrag", resumeert de FT nogal vaag, "heeft als opzet om de regels van de Europese Unie te moderniseren en de aanwezigheid van Europa in de wereld te versterken". Moet Europa dan meer diplomaten of handelsmissies uitsturen? Nee, als men de talrijke commentaren van de zakenmilieus hoort, is "Europa's aanwezigheid in de wereld" vooral economisch van aard.

"Wat er ook met de grondwet gebeurt, de zwaarste gevechten zullen over de economie worden uitgevochten", schrijft de Wall Street Journal. Volgens de Financial Times zijn de Europese politici het roerend eens dat "een concurrentiële markt, fiscale discipline en een stevige munt nodig zijn", maar drijven de Franse nee-stemmers nu een wig in dat politieke kamp. Zo zou de Franse regering onder invloed van het referendum de geplande privatiseringen van Electricité de France en van Gaz de France kunnen uitstellen en zelfs laten varen. Tony Blair daarentegen, premier in het Verenigd Koninkrijk "waar er minder dan 5% werklozen zijn" (Wall Street Journal), vreest dat de Europese Unie teveel regeltjes zou opleggen aan het scheppen van nieuwe hyper-flexibele banen.

Arcelor, de grootste staalgroep ter wereld, vraagt met aandrang aan de politici "dat ze hun inspanningen voor een nieuwe grondwet niet opgeven". Jürgen Thumann, voorzitter van de Duitse industrie-federatie, ziet het zo: "het moet een prioriteit blijven de eenheidsmarkt (...) te vervolledigen, en vooral voor de markt van de diensten". Groei en jobs staan zogenaamd voorop in het Europese project. Maar wat voor jobs? Afgemeten aan de omstreden richtlijnen van de Europese Commissie over de liberalisering van de diensten-sectoren ('Bolkestein') betreft het hier jobs aan dumping-tarieven en zonder sociale bescherming.

Opmerkelijk is dat, volgens de Wall Street Journal, de Franse kiezers vorige zondag volgens "class-lines" gestemd hebben: de armen tegen het EU-Verdrag, de rijken voor. De krant haalt een exit-poll aan van het CSA-bureau. Dat vond dat van alle kiezers die minder dan €1000 per maand verdienen er 66% tegen het Verdrag heeft gestemd, terwijl van alle kiezers die meer dan €4500 per maaand verdienen er 74% voor het verdrag heeft gestemd.

"De sterke anti-kapitalistische boodschap achter vele Nee-stemmen", aldus de Financial Times, "vergroot het risico dat de regering afstand zal nemen van onpopulaire maatregelen".

De nee-kiezers krijgen er in ieder geval een hoop verwijten voor terug. "De Europese Unie zal verbrokkelen en minder stabiel worden", zegt een economist van Morgan Stanley in de Financial Times. Ze zal "protectionistisch worden in plaats van georiënteerd op de vrije markt". De Fransen zijn met andere woorden verantwoordelijk voor alle rampen die Europa van nu tot in de eeuwigheid zullen overkomen. Valt de hemel op ons hoofd: u weet de schuldige te vinden.

arch/ive/ief (2000 - 2005)