arch/ive/ief (2000 - 2005)

Dagenlang demonstreerden de Ecuadorianen in de hoofdstad Quito. Tienduizenden op woensdag 12 april met potten, pannen en muziekinstrumenten. Getooid met de vlag van Ecuador en het shirt van het nationale voetbalteam. 100.000 op dinsdag de negentiende. Er vielen honderden gewonden en een dodelijke slachtoffer voordat het parlement Gutiérrez afzette.

Gutiérrez en de zijnen
De opstand komt niet onverwacht in een land dat al vijfentwintig jaar wordt leeggezogen door een corrupte bovenlaag. Volgens de laatste cijfers van de Verenigde Naties bezit de rijkste 10 procent van de Ecuadorianen 41,6 procent van ‘s lands welvaart. De armste 10 procent moet het doen met 0,9 procent.
Met het aantreden in januari 2003 van president Lucio Gutiérrez was er enige hoop op verandering. Gutiérrez was de leider van de Sociedad Patriótica, een coalitie van linkse en inheemse bewegingen en afkomstig uit de Amazone-gemeenschap Tena, een van de meest achtergebleven gebieden in Ecuador. Hij was bovendien populair omdat hij in 2000 als legerkolonel de kant van de opstandelingen had gekozen tegen de toenmalige president Mahuad. ‘Dat hij iemand is van lage komaf, maakt hem gevoeliger voor en meer solidair met de arme delen van de bevolking’, aldus een woordvoerder van Pachakutik, een koepel van inheemse organisaties, destijds. Gutiérrez beloofde de corrupte ex-presidenten Bucaram en Noboa, die naar het buitenland waren gevlucht, voor het gerecht te brengen.
Maar al snel bleek dat de voormalige kolonel vooral goed zorgde voor zichzelf en de zijnen. De huidige crisis begon toen de regering in december het Hoge Gerechtshof afzette en verving door stromannen. Guillermo Castro, een persoonlijke vriend van Bucaram, werd benoemd tot president van het Gerechtshof. Drie maanden later kwamen de twee ex-presidenten Abdalá Bucaram en Álvaro Noboa terug: ze werden echter niet voor het gerecht gebracht, maar in vrijheid gesteld. Bucaram die Ecuador acht jaar geleden verliet voor Panama, stal honderden miljoenen dollars van zijn volk. Noboa, een van de grootste bananenmagnaten van Ecuador, vluchtte naar de Dominicaanse Republiek na gesjoemel met buitenlandse schulden die het land 9 miljard gekost zouden hebben. Beiden werden door Guillermo Castro in vrijheid gesteld.

Protesten
Op woensdag 13 april begon in de gehele provincie een staking tegen Lucio Gutiérrez. Opvallend was dat daartoe werd besloten door de Asamblea de Quito, die wordt voorgezeten door de burgemeester van Quito, Paco Moncayo, en waarvan verschillende ondernemersgroepen, non-gouvernementele organisaties, buurtcomités maar ook bijvoorbeeld voormalige Gutiérrez-bondgenoot Pachakutik deel uitmaken. Een andere factor was de vakbondsbeweging Frente Unitario de Trabajadores (FUT). FUT-leider Germán Arciniegas sloot zich bij het verzet aan uit onvrede met Gutiérrez’ voornemen om een vrijhandelsakkoord te sluiten met de Verenigde Staten. Nog belangrijker was radio La Luna. Deze zender, die ook in 1997 en in 2000 een belangrijke rol speelde in de afzetting van de presidenten Bucaram en Mahuad, is 24 uur per dag in de lucht.
Maar, zoals het een echte revolutie betaamt, nam vooral de spontaniteit het voortouw. Nadat op woensdag de officiële manifestatie van de sociale bewegingen in Quito door de politie met traangas was uiteengejaagd, verrasten honderden inwoners van Quito vriend en vijand door met hun auto’s tot aan de (door het leger beschermde) residentie van de president te rijden. Enkele uren lang bleven ze daar staan met hun kinderen en grootouders, toeterend, op pannen slaand, en roepend ‘Lucio Fuera!’ De president foeterde ‘Deze forajidos zal ik één voor één veroordelen,’ en velde daarmee zijn eigen politieke doodsvonnis.
De rest is geschiedenis. De beweging zwol aan. Een opiniepeiling op donderdag 14 april wees uit dat 81 procent van de bevolking het vertrek van de president wilde. 84 procent noemt zich trots een forajido! In het weekend haalde de revolte zijn eerste overwinningen binnen. Op zaterdag 16 april zag Gutiérrez zich gedwongen om een eerder afgekondigde noodtoestand in te trekken. Op zondag kwam het parlement in spoedzitting bijeen om het Hoger Gerechtshof te ontbinden. Buiten kolkte de woedende menigte. Het was al te laat voor Gutiérrez: de Ecuadorianen proeven de vrijheid. Toen hij uiteindelijk ook de steun van het leger en – volgens het dagblad El Comercio – die van de Amerikaanse ambassadrice Kirsty Kenny– verloor, was het gedaan met hem.

Legitimiteit
Vice-president Alfredo Palacio werd tot opvolger van Gutiérrez benoemd door het parlement. ‘Vandaag komen de arrogantie en de angst tot een eind’ aldus Palacio, die in 2000 samen met Gutierrez werd verkozen. Veel verandering moet je niet verwachten. Drie eisen van de protesterende Ecuadorianen worden, zo meldt IPS, alvast door Palacio genegeerd: hij is niet van zins de onderhandelingen over het Vrijhandelsverdag te staken, noch Ecuador's bijdrage aan Plan Colombia. Het ergste is dat hij op de roep om nieuwe verkiezingen binnen vier maanden, reageerde met de mededeling dat hij van zins is Gutiérrez termijn af te maken: tot januari 2007.
De 65-jarige cardioloog ziet – volgens Indymedia Ecuador – het allereerst als zijn taak om de rechtsstaat te herstellen. Dat zou niet alleen een verandering van het Hoger Gerechtshof betekenen, maar ook van het Constitutionele Hof en de Hogere Electorale Hof. Deze drie instellingen werden in december allemaal door Gutiérrez hervormd - volgens de parlementaire oppositie een ongrondwettelijke actie. Daarna is het volgens Palacio tijd om de ‘legaliteit en de legitimiteit’ van het politieke systeem te herstellen.
Dat is de vinger op de zeker plek: want papier is geduldig, maar de Ecuadorianen zijn het niet langer...

uit: http://www.noticias.nl/achtergrond_artikel.php?id=820

meer info:
Noticias Amsterdam
http://www.noticias.nl

Indymedia Ecuador (spaans)
http://ecuador.indymedia.org/
Radio La Luna live (spaans)
http://www.radiolaluna.com/
Persbureau ALAI (spaans-engels)
http://www.alainet.org/active/view_docs_en.php3?overview=Politica


foto's:
http://ecuador.indymedia.org/es/2005/04/9142.shtml
http://ecuador.indymedia.org/es/2005/04/8791.shtml