arch/ive/ief (2000 - 2005)

Het jaar door programmeert de organisatie ‘Open Doek’ de betere film, elke dinsdagavond in bioscoop Utopolis, Turnhout. Sinds 2003 reizen ze nu ook met het distributieproject ‘En Route’ langs Vlaamse en Waalse bioscopen en cultuurcentra en vertonen ze een selectie wereldfilms.
Hun jaarlijkse filmfestival is er één om niet te missen. Van 22 april tot en met 1 mei snijdt het festival enkele sociale, politieke en wereldthema’s aan en probeert het ons dichter te brengen bij de regisseur en het verhaal dat hij/zij wil vertellen. Het festival kreeg dan ook een stevige reputatie als bron voor minder evidente films uit minder evidente streken.

Wat mogen we verwachten van het festival? Hoe zou je het uitleggen aan iemand die er nog niets over weet?
Marc Boonen: ‘Een festival houdt in eerste instantie ook het woord feest in. Geen festival zonder feest. Het is eigenlijk een filmfeest met een uitgebalanceerd aanbod. Je krijgt avant- premières te zien van films die nog moeten uitkomen in België, retrospectieven die een soort filmgeheugen zijn of beter: een recente filmgeschiedenis. Je krijgt documentaires te zien en exclusieve voorstellingen van films die alleen maar te zien zijn op het festival.
Het aanbod van films spitst zich toe op de wereldcinema. Maar dat is natuurlijk een heel ruim begrip. We proberen dat op het festival een beetje open te trekken. Bijvoorbeeld geven we een retrospectieve over Fatih Akin een Duits, Turkse regisseur (nvdr: eveneens regisseur van’Gegen die Wand’). In eerste instantie is hij niet direct een ‘derde wereld regisseur’, maar wij vinden dat hij toch wel past binnen het idee van aandacht te geven aan kwaliteitscinema uit de wereld.
Wij hebben ook geen geografische beperkingen. Het is niet zo dat we ons beperken tot bijvoorbeeld films uit Azië of Zuid Amerika. We staan open voor de hele wereldcinema.’

Er zijn ook een aantal competities?
‘Ja, dit is een beetje het paradepaardje van ‘Open Doek’. Er zijn dit jaar negen films geselecteerd. Samen met Amnesty International introduceren we ook een nieuwe filmprijs voor een film over mensenrechten.
Eerlijk gezegd is het ook een beetje ons eigen visie, van wat wij goede cinema vinden. En weet je wat ik opvallend vind? Vorige week vertelde een filmjournalist me dat hij nog maar weinig films gezien had die op de programmatie staan van het festival. Dat vind ik een signaal dat illustreert dat er nog veel parels van films nog geen kans gekregen hebben, over het hoofd gezien werden.’

Wat willen jullie bereiken met dit festival? Wanneer zijn jullie als organisator tevreden?
‘Achter elke film zit voor ons een regisseur. We willen vooral het verhaal dat die regisseur vertelt en zijn visie op de werkelijkheid, met heel veel respect laten zien. En we hopen natuurlijk ook dat het met heel veel respect zal bekeken worden. De bedoeling die erachter zit, is dat mensen uit wat ze zien voor zichzelf datgene kunnen halen wat belangrijk is. Het is een beetje hetzelfde als een boek lezen, je laten meeslepen. Maar we hopen dat mensen dat er zich ook altijd bewust van zijn dat er een regisseur en een ploeg achter staat die iets wil vertellen.
Dat is ook de reden waarom wij de laatste jaren meer aandacht schenken aan het begrip ‘contextualisering’: het proberen uitdiepen van het verhaal en de context. Dat hebben we gedaan in een ‘Filmboek’, waarin we de films veel uitgebreider bespreken, met wat meer analyse, meer achtergrond, meer kapstokken om het verhaal te begrijpen, meer over de regisseur om hem te kunnen plaatsen. Ook een aantal artikels over de vertoonde films.’

‘Film beperkt zich vaak niet tot louter ontspanning; vaak is het ook de belichting van de sociale onderbuik van de maatschappij. Op die manier hebben beelden vandaag, meer dan eender welk medium, de kracht om onverschilligheid op grote schaal te doorbreken’, schreef Amnesty International. Ga je akkoord met deze stelling?
‘Ik denk dat je dat heel goed ziet door wat er op tv te zien is. De kracht van het beeld is enorm en zeker de mate waarin het mensen mobiliseert. Ik denk dat je genoeg voorbeelden kan vinden.
Momenteel is er binnen het medium film een verschuiving te merken naar documentaire. Ze wint echt aan belang. We hebben op het festival een groot aantal documentaires lopen die artistiek de moeite zijn en die tegelijkertijd inhoudelijk heel sterk zijn.’

Maar je heb wel het gevoel dat het medium film heel wat macht heeft, en iets kan betekenen?
‘Op vlak van documentaires heb ik gemerkt dat er een zekere kracht uit gaat van die beelden. Hoe verander je een maatschappij? Dat begint altijd met sensibiliseren, en een documentaire sensibiliseert. Maar ook een fictiefilm kan je op een heel krachtige manier raken en soms nog iets meer vertellen omdat het minder expliciet is. Dat is echt geen contadictie hoor, niet expiciet zijn en heel veel vertellen.
Er zou moeten een debat gehouden worden over wat mensen nu het meeste raakt, of aan het denken zet: harde beelden, of een zachtere omkadering.
In ons filmaanbod zitten een aantal nadrukkelijke thema’s, die gedramatiseerd worden. Een voorbeeld is de film ‘Promised Land’, van Amos Gitaï, een Israelisch regisseur. De film gaat over vrouwenhandel in Israel. Het is een gedramatiseerd verhaal, maar er zit een duidelijke politieke ondertoon in. Soms is het thema dus niet zo expliciet, maar kan je het wel lezen.’

Sommige stemmen zeggen dat meer mensen aandacht krijgen voor onafhankelijke wereldfilms. Is dat zo, denk je?
‘Ik voel wel aan dat er een markt voor is, maar dat het om het brede publiek te bereiken in een evenementenkader moet plaatsen. Dan is een festival natuurlijk een uitgesproken plek.
Als je die kleine kwetsbare wereldfilms in de gewone zalen zet, dan is het niet zo dat er heel veel volk naartoe komt. Als je er wat evenementen rond organiseert, dan komen de mensen. Maar dat is op alle niveaus zo denk ik, mensen zijn nogal gemakkelijk verleid door evenementen.’

Wat is “Open Doek En Route”?
‘Met ‘En Route’ brengen we elk jaar een aantal films uit en proberen we voor die films iets meer te doen. Dit jaar hebben we hard gewerkt aan een inhoudelijke omkadering. De promotievoering van de films is niet zomaar een hele mooie affiche en een blits flyertje. We hebben een inhoudelijke brochure gemaakt met heel wat inhoudelijke achtergrondinformatie bij de film en regisseur, analyses.
We proberen ook combinaties aan te bieden. We hebben bijvoorbeeld ‘Enfant Endormi’ van Yasmine Kassari, een Marokkaanse cineaste gekocht. We gaan dit nu combineren met een nieuwe documentaire die ze gedraaid heeft. Op die manier proberen we wat omkadering te brengen, in plaats van alleen maar een filmprogrammatie.’

Veel succes nog en bedankt voor het gesprek!


Meer ‘Open Doek’ info: http://www.opendoek.be
info@opendoek.be
014/ 40.21.20