arch/ive/ief (2000 - 2005)

Conferentie 'Van kolonialisme en racisme naar islamofobie': een verslag
by Najat Amerrouss Tuesday, Apr. 05, 2005 at 4:30 PM

ANTWERPEN -- Dyab Abou Jahjah en Jaap Kruithof kozen er een zonnige zaterdagnamiddag uit om hun ideƫen rond kolonialisme en racisme uit de doeken te doen.

Frankensteinpuzzel
Om racisme en islamofobie beter te begrijpen, moet je verder kijken dan de symptomen ervan. De wortels vind je al terug ten tijde van de kolonialisering van de Arabische wereld. En dat kolonialisme is dan weer niet los te koppelen van het kapitalisme en haar ongebreidelde zoektocht naar goedkope grondstoffen en afzetmarkten.

Met reuzensprongen loodst Abou Jahjah zijn toehoorders door de anti-koloniale strijd in de Arabische wereld. Van de Arabische onafhankelijkheidsstrijd tegen de Ottomaanse overheersing, de revolutionaire golven in de jaren 20 en 50 tot en met de huidige politieke situatie. Die is volgens hem een status quo, een kunstmatige creatie van nieuwe staten. Deze “Frankenstein-puzzel” draagt de stempel van de vroegere kolonialisten die om geopolitieke redenen baat hebben bij die welbepaalde constructie.


(foto AEL)

Het is echter onvermijdelijk dat de Arabische wereld in opstand zal komen. Ze hebben niks te verliezen: demografisch, politiek en economisch zien zij geen andere uitweg dan op te komen tegen de eigen regimes. Als de huidige status quo valt, dan is dé vraag natuurlijk: wat komt er in de plaats? Dyab ziet 2 mogelijke scenario's.

Ofwel komt er een beweging van het volk met een socio-economisch en politiek project ten gunste van het volk. Een Arabisch links-nationalisme. Dit ziet hij voorlopig nog niet gebeuren omdat die beweging nog te elitair, te intellectualistisch is.

De andere mogelijkheid is de opkomst van een Arabisch-islamitisch fascisme, à la Zarqaoui en Bin Laden. Het lijkt er volgens Dyab op dat deze optie waarschijnlijker is, omdat deze groepering een sterkere basis heeft bij de bevolking en meer georganiseerd is. De toekomst van de Arabische wereld is dus een groot vraagstuk..

Mooi weer vandaag!
Na een korte pauze gaat Kruithof verder in dezelfde teneur. Hij heeft serieuze bedenkingen bij de toekomst van de ganse wereld! We moeten dringend van ons antropocentrisme afstappen en overschakelen naar een bewust ecocentrisme. Vijf grote wereldproblemen bevestigen hem in zijn visie.

Vooreerst zijn er de ecologische veranderingen. Ondanks waarschuwende rapporten van allerlei instanties over de opwarming van de planeet, de steiging van het zeepeil, smeltende sneeuw aan de Polen...is er nog steeds geen maatschappelijk bewustzijn of debat over deze problematiek. Iedereen vindt gewoon dat “mooi weer voor de tijd van het jaar” is.

Daarnaast zijn lopen we elk jaar met meer mensen op deze planeet rond. De demografische groei moet binnen een redelijke termijn aangepakt worden, want de planeet kan de last niet meer blijven dragen. En de technologie zal dit ook niet kunnen oplossen. Ook over dit probleem is echter geen politieke disccussie. In plaats daarvan zie je wel een (katholieke) discussie over anti-conceptie en geheelonthouding..


(foto AEL)

Terwijl buiten de zon schijnt, gaat Kruithof onvermoeibaar verder met zijn doemscenario's. Als derde wereldprobleem ziet hij de uitputting van de natuurlijke rijkdommen. Hoewel de wereldbevolking blijft stijgen en de natuurlijke grondstoffen dalen, willen we toch dat onze levensstandaard ook stijgt. Dit is echter niet haalbaar. Er moet dringend een einde komen aan de verspilling van de grondstoffen en de nadruk moet verschuiven naar renoveren, recycleren en soberder leven.

Het vierde probleem brengt ons bij een basiskenmerk van de maatschappelijke orde: de politieke structuur van alleenheerschappij of hegemonie. De vraag hierbij is: wat er komt na de Amerikaanse hegemonie? Komt er één nieuwe hegemonische macht, of zullen we blokken krijgen (vb. Rusland, China, Amerika)? En hoe zit het met de kans op een atoomoorlog? De organisaties die in het leven geroepen zijn om de wereldvrede te bewaren zijn vreemde constructies geworden. Binnen de Veiligheidsraad zijn er de gewone leden en een select groepje permanente leden met vetorecht. Geen enkel land uit de islamitische wereld maakt deel uit van dat groepje. En nu laat Kofi Annan een ballon op over uitbreiding van de permanente vertegenwoordiging...met landen zonder veto-recht!

Hoe zit het met de relatie tussen mensengemeenschappen?
Hier situeert zich het vijfde probleem: dat van de discriminatie. Dat kan gedefinieerd worden als “het anders behandelen van een groep op basis van bepaalde criteria”. Die kunnen gaan om ras, volk, gemeenschap, geslacht, leeftijd, geaardheid, klasse,.. Discriminatie kan verschillende uitingen hebben: zowel in gedachten, in gevoelens, in gedrag als in handelingen. “Denken we maar eens aan de arrogante houding van Dewael en Chirac als het om hoofddoeken gaat. Het al dan niet dragen van uitwendige religieuze symbolen is een individuele uitdrukking en dus een fundamenteel recht voor eenieder,” vindt Kruithof. “De overheid heeft zich hier niet in te moeien. En wat is er zo democratisch aan het verkiezen van een raad voor moslims, terwijl dit voor geen enkele van de andere religieuze groeperingen in België nodig geacht wordt.”