arch/ive/ief (2000 - 2005)

Zoals bij iedere belg, die als kind ooit op schoolreis langs het Afrika-museum van Tervuren passeerde, staat het majestueuze paleis met zijn omgeving ook in mijn geheugen gegrift. Latere bezoeken deden steeds meer vragen reizen rond dat raadselachtig koloniale verleden. En thans is er “eindelijk” deze tentoonstelling “Het geheugen van Congo”: vanuit een hedendaags historisch wetenschappellijke benadering. Dus even een nieuwsgierig kijkje gaan nemen.

Bij het betreden van de tentoonstellingsruimte kom ik terecht in een impressionant decorum van geraffineerde verlichting, warme kleuren, rijke materialen, met stof beklede wanden, veel multimedia, inlevingsopstellingen, een streling voor de zintuigen ( de noodzakelijke ingredienten om de massa te verleiden ). Het “collectief-geheugen gebouw” wordt op die manier vakkundig weggecamoufleert op één doorkijkje na dat interessant en naar mijn aanvoelen wel sterk is ( trapkooi ) in die zin dat die monumentale, naar de kelders afdalende trap mijn verbeelding prikkelt om in die ondergrondse ruimtes verder op zoek te gaan naar informatie die er zeker is, maar niet getoond wordt, want ik blijf met zoveel pertinente vragen zitten.
Kan er nog steeds niet stilgestaan worden bij de ernst en de omvang van wat daar allemaal gebeurd is? Waarom is er tot op heden nog steeds geen “geschiedenis” van de kolonisatieperiode? Bij gebrek aan gegevens? Wat is in deze context de relevantie van een Lumumba-commissie zoals we die recent gekend hebben? Wat gebeurt er nu in Congo? Hoe kijken Congolezen naar hun geschiedenis?

Helaas is de trap gebarricadeerd en blijven de kelders ontoegankelijk en blijf ik steken in een opgezet decor.

Het gevoel dat bij mij overheerst na dit bezoek aan de tentoonstelling is er een van vervreemding. Is dit “Het Geheugen van Congo” of “Het zieke geheugen van België” ?

Het Afrika-museum op zich met heel zijn inboedel zoals het er altijd bijgestaan heeft is voor mij veel duidelijker in al zijn onduidelijkheid dan deze tentoonstelling die pretendeert het Afrika-verleden te tonen, alleen reeds omwille van de architecturale vormgeving.

Het imponerende en ondubbelzinnige machtsvertoon van het oorspronkelijke gebouw verdwijnt achter een verleidelijk decor waarbinnen een historische realiteit getoond wordt.

Laat ons hopen dat deze tentoonstelling niet het einde van het verhaal is.

Luc Demeyer
Elsene