arch/ive/ief (2000 - 2005)

De ondertekenaars van het manifest van Porto Alegre willen zich geenszins opwerpen als de woordvoerders van het forum. Zuiver persoonlijk hebben zij twaalf voorstellen geselecteerd die coherent zijn en de basis kunnen leggen voor een andere, mogelijke wereld. Mochten deze voorstellen worden uitgevoerd, dan zouden de burgers eindelijk kunnen beginnen met zelf hun toekomst in handen te nemen.

Deze sokkel wordt aan alle sociale bewegingen en actoren in de hele wereld voorgelegd. Zij zijn het die mondiaal, continentaal, nationaal en lokaal de strijd zullen moeten voeren om van deze voorstellen een werkelijkheid te maken. Wij maken ons geen illusies over de bereidheid van de regeringen en van de internationale instellingen om deze voorstellen spontaan over te nemen. We kunnen enkel vaststellen dat ze zuiver opportunistisch wel onze terminologie overnemen.

1. De openbare schuldenlast van de landen van het zuiden moet worden kwijt gescholden. Deze schuld werd reeds meerdere keren terugbetaald en is voor de schuldeisers -landen, financiële instellingen en internationale financiële organisaties - het uitgelezen middel om een groot gedeelte van de wereldbevolking onder voogdij te plaatsen en de ellende in stand te houden. Deze maatregel moet gepaard gaan met de teruggave aan de volken van de reusachtig grote bedragen die hen door hun corrupte leiders werden ontnomen.

2. Invoering van een internationale belasting op financiële transacties (met name de Tobin Taks op de speculatie met vreemde valuta), op directe buitenlandse investeringen, op de geconsolideerde winst van ondernemingen, op de wapenverkoop en op de activiteiten met een hoge uitstoot van broeikasgassen. Als dit wordt gekoppeld aan een openbare ontwikkelingshulp die dringend de 0,7 % van het BBP van de rijke landen moet halen, dan kunnen deze middelen worden ingezet in de strijd tegen de grote pandemieën (HIV/aids), voor de toegang van alle mensen tot drinkwater, huisvesting, stroom, gezondheidszorgen, medicijnen, onderwijs en sociale voorzieningen.

3. Geleidelijk aan moeten alle vormen van fiscale, gerechtelijke en bankparadijzen verdwijnen. Ze zijn één voor één broeihaarden van de georganiseerde criminaliteit, van corruptie, van zwendel, van fraude en van belastingontwijking, van misdadige praktijken van grote ondernemingen en zelfs van regeringen. Deze fiscale paradijzen zijn niet enkel rechteloze Staten maar ook rijke landen met een aparte wetgeving. In eerste instantie moet het kapitaal dat in die “paradijzen” binnen komt of er weer weg gaat, sterk belast worden, net zoals de financiële en andere vestigingen die deze grootschalige wanpraktijken mogelijk maken.

4. Het nationale zowel als het internationale beleid moet alle mensen recht geven op een baan, op sociale bescherming en op pensioen, en op het respect van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen.

5. Het beleid moet zich afzetten tegen elke vorm van discriminatie, sexisme, vreemdelingenhaat en racisme. De politieke, culturele en economische rechten (met inbegrip van de controle op de natuurlijke hulpbronnen) van inheemse volken moeten erkend worden.

6. Er moeten dringend maatregelen genomen worden om de strijd aan te binden met de milieuvernietiging en met de dreiging van klimaatverandering. Dit is een gevolg van het broeikaseffect met een proliferatie van het transport en een verspilling van niet hernieuwbare energiebronnen. Alle bestaande akkoorden, conventies en verdragen, hoe ontoereikend ze ook zijn, moeten toegepast worden. Er moet een begin gemaakt worden met een andere ontwikkeling op basis van energiesoberheid en van een democratisch beheer van de natuurlijke hulpbronnen, en met name van water.

7. Alle vormen van eerlijke handel moeten bevorderd worden. De vrijhandelsregels van de WTO moeten geweigerd worden. Er moeten mechanismen worden ingesteld die er bij de produktie van goederen en diensten kunnen voor zorgen dat geleidelijk aan alle sociale normen worden opgetrokken (zoals vastgesteld in de conventies van de ILO), zowel als de mlieunormen. Onderwijs, gezondheidszorg, sociale diensten en cultuur moeten volledig uit het toepassingsgebied van GATS (Algemeen Akkoord over de handel in diensten) worden gehaald. De conventie over culturele verscheidenheid die momenteel wordt besproken bij UNESCO moet het recht op cultuur en op een openbaar ondersteuningsbeleid doen primeren op het handelsrecht.

8. Elk land of elke groepering van landen heeft recht op voedselveiligheid en voedselsoevereiniteit. Kleine landbouwbedrijven moeten kunnen geholpen worden. Dit betekent dat alle exportsubsidies op landbouwprodukten moeten verdwijnen, in eerste instantie die van de Verenigde Staten en van de Europese Unie. De invoer moet kunnen belast worden om dumpingpraktijken te vermijden. Op dezelfde manier moet elk land of elke groepering van landen kunnen verbieden dat er genetisch gemodificeerde organismen voor voeding worden geïmporteerd of geproduceerd.

9. Er zijn geen octrooien mogelijk op kennis en op menselijk, dierlijk en plantaardig leven. De publieke goederen van de mensheid, en met name water, kunnen niet geprivatiseerd worden.

10. Het recht op informatie en het recht om informatie te geven moet wettelijk worden vastgelegd. Dit kan door een einde te maken aan de mediaconcentratie in de communicatieconcerns; door meer autonomie te geven aan journalisten dan aan aandeelhouders; door de pers zonder winstoogmerk te bevorderen, met name de alternatieve en communautaire media. Dank zij deze rechten kan er een tegenmacht van burgers ontstaan, ondermeer in de vorm van nationale en internationale waarnemingsposten voor de media.

11. Landen met militaire bases in het buitenland moeten deze afbouwen. Alle buitenlandse troepen die niet onder UNO-mandaat staan moeten teruggetrokken worden. Dit geldt in eerste instantie voor Irak en Palestina.

12. De internationale instellingen moeten worden hervormd en gedemocratiseerd. Mensenrechten zoals bepaald in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, met inbegrip van de sociale, economische en culturele rechten moeten de bovenhand krijgen. Dit houdt in dat de Wereldbank, het IMF en de WTO in het VN-systeem moeten gebracht worden. Mochten de Verenigde Staten het internationale recht blijven schenden, dan moeten de VN hun zetel naar een ander land verhuizen, bij voorkeur naar het zuiden.

Deze tekst werd in eerste instantie ondertekend door: Aminata Traoré, Aldolfo Perez Esquivel, Eduardo Galeano, François Houtart, Boaventura de Sousa Santos, Armand Mattelart, Roberto Savio, Riccardo Petrella, Ignacio Ramonet, Bernard Cassen, Samir Amin, Atilio Boron, Samuel Ruiz Garcia, Tariq Ali, Frei Betto, Emir Sader, Walden Bello, Immanuel Wallerstein.

Dit is de Nederlandse vertaling van het manifest van het WSF waarin wordt opgeroepen tot een ’consensus van Porto Alegre’. De vertaling verscheen eerder op de website van Attac Vlaaderen.