arch/ive/ief (2000 - 2005)

"Alleen de zon wordt er niet vuil van, van in de modder te schijnen" zegt een Joegoslavisch spree kwoord. Niet dat de eind 2004/begin 2005 op TV1 en VTM vertoonde tv-reeksen "De zaak Alzheimer" en "Matroesjka's" zomaar als "modder" te catalogiseren zijn, maar toch ...

* 'Alzheimer': 'de oppervlakte' wordt niet eens geraakt

'De zaak Alzheimer' en 'De matroesja's' vertonen al van in hun eerste aflevering veel gelijkenis. Zo worden er in beide afleveringen 3 prositutées vermoord (meer dan gemiddeld in België op een heel jaar). In beide reeksen draait het om prostitutie (kinderprostitutie in 'De zaak') én een corrupte samen leving die nauwelijks optreedt. In beide reeksen is er een eenzame held (de 'tot inkeer gekomen' seriemoordenaar in 'De zaak', de bezorgde onderzoeksjournalist in 'Matroesjka's') die het onrecht bestrijdt waar veel hoge 'omes' bij betrokken zijn. In beide reeksen wordt een topcasting van Vlaamse steracteurs en -actrices opgevoerd.

Naar de verschilen dan. 'De zaak Alzheimer' was eerst een voor de bioscoop bestemde film; een film die mede door de barnumreclame een publiekssucces werd. Bij momenten is 'Alzheimer' razendsnel gemonteerd, op het enerverende af. Technisch minpunt is wel dat het evenwicht tussen al het politie- en ander lawaai en het 'vocale' gedeelte soms zoek is. Vraag is verder of al de actie en de snelle montage niet moeten dienen om te verhullen hoe weinig de makers van 'De zaak' te vertellen hebben. Want inhoudelijk is 'De zaak' niet zomaar oppervlakkig. Neen, de film raakt de oppervlakte niet eens. Het is een 'sfeerfilm' en toegegeven, bij momenten is die sfeer meeslepend. Maar valt er uit 'De zaak' iets te leren ? Erik Van Looy raakt in zijn 'Zaak Alzheimer' van alles en nog wat aan: corruptie, Bende van Nijvel, politie-oorlog ... Maar niets wordt in vraag gesteld, niets wordt uitgediept. De film zweeft.

* 'Matroesjka's': "Niet realistisch, wel goede fictie"

De 'Matroesjka's-reeks' werd alleen voor televisie gemaakt. Toch verzamelde ook Marc Punt een pleiade van Vlaamse topacteurs en dankzij het grote budget kon er veel in het buitenland gedraaid worden waardoor de reeks enige documentaire inslag kreeg. 'Matroesjka's is ook een stuk rustiger gemonteerd dan 'De zaak' en inzake het tonen van de gevolgen van geweld was bv. het einde van deel 1 'interessant'. Dan krijg je het lijk van een derde vermoorde jonge vrouw te zien; ééntje die zich niet wou prostitueren. Haar lijk wordt (in een long shot) secondenlang in beeld gehouden. En het wordt niet te dramatisch door er op in te zoomen. Het lijk blijft wel lang genoeg in beeld opdat de moord goed tot je zou doordringen. In 'De zaak' daarentegen lijken de lijken slechts interessante decorstukken die het verhaal extra spannend maken. Waar blijft het volgende lijk ?

Toch is ook 'Matroesjka's' een werkstuk dat veel steken laat valen. De Standaard bracht op 7/1/05, na de uitzending van aflevering 1, een artikel waarin 'vijf kenners hun oordeel' gaven 'over de misdaadse rie. Conclusie: "Niet realistisch, wel goede fictie." Niet realistisch is onder andere dat er al meteen in deel 1 drie vrouwen vermoord worden. Niet realistisch is ook dat Belgische vrouwenhandelaars hun 'waar" ginder zelf gaan zoeken. Enzoverder.

* "De achterkeuken van het FN": Wel realistisch én sublieme televisie

Een anecdote. In een klas in Mechelen met studenten van 21-22 jaar vroeg ik onlangs hoeveel mensen er jaarlijks in België vermoord worden. Eerste schatting: 1.000. Tweede schatting: 5.000. Nadat ik in de klas het 'echte' cijfer van 160 gegeven had, protesteerde een jongen zo: "Maar er zijn toch al die moorden die we op VTM zien, zoals dat bloedbad deze week." Zijn buurstudente wees hem terecht: "Het ging maar om gewonden hé."

Dat zijn dan schattingen en uitspraken van 21-22-jarige studenten ... Wat voor een immens onveilig heidsgevoel veroorzaken zenders als VTM en TV1 ! Moeten VTM en TV1 - de zender die zich nu 'Eén' noemt omdat hij 'de mensen wil samenbrengen' ... - dan nog series als 'De zaak' en 'Matroesjka's' uitzenden ? Rol je zo niet de rode loper uit voor extreem rechts ? Niet alleen omdat beide reeksen een hyperconflictueel wereldbeeld uitdragen, maar bij voorbeeld ook door het 'schandaalsfeertje' dat beide kenmerkt (waar tegen ooit Rex met zijn bezems beweerde op te treden en nu het Blok met zijn bokshandschoenen). Wordt het geen tijd dat de Vlaamse omroepen eens wat programma's brengen waarin de maatschappelijke uitdagingen van onze tijd serieus aan bod komen ? De RTBF gaf op 12/1 alvast het voorbeeld met een uitstekende documentaire over "De achterkeuken van het Front National'. Deze enquete van Jean-Claude Defossé was stukken spannender (ook in zijn passages over het Blok) dan het toen uitgezonden deel 2 van Matroesjka's ! Volgende keer meer over Defossé - onze Fransta lig Belgische Michael Moore 'avant la lettre' - en zijn FN -enquête.

Jan-Pieter Everaerts

Vandaag (zondag) op het kleine scherm:
Witse, de perfecte moord, Thieves, Chill factor,...
Moord, ontvoering, ....

Is er dan eens een Belg die de Vlaschaard, Daens,... en ander kneuterig gedoe weet te overstijgen,... en dan zou het te "te snel gemonteerd" zijn. Benieuwd wat de auteur vindt van het bewegende camera werk van de gebroeders D.
JPE dit is de 21° century,... de wereld van Tarantino weet je wel.

De enquete bij je studenten geeft trouwens niet de impact weer van fictie verhalen maar van het nieuws op zowel het kleine scherm als de geschreven media.
Verschillende onderzoeken tonen immers aan dat de dosis moord, overvallen, .... in het nieuws steeds toeneemnt en dat terwijl de criminaliteitscijfers dalen.

Ik ben er bovendien zeker van dat je studenten het onderscheid kunnen maken tussen fictie en realiteit. De verwijzing naar het VTM geeft aan dat je studenten dat alvast "wel" begrepen hebben.

ALs je het mij vraagt:
10 x liever 'De zaak Alzheimer' op het scherm dan Matroesjka's, Witse, de perfecte moord, Thieves, Chill factor, Frost, ....

Ja! En ik vind dat we ook alle sprookjesboeken moeten verbieden en de strips en de computergames en denken! Wat ben jij een fascist man. Ik haat televisie, ik kijk er niet naar maar doe een beetje normaal he kerel en doe je kinderen, als je er hebt een blinddoek om. Jij bent pas iemand die spreekt naar de mond van het Belang. Censuur. Leven het vrije denken en vrije handelen.

Aan Judith en ?

Wat een niveau van reacties ...

Ik bekritiseer een stuk commerciële pulp dat niets te vertellen heeft en gewoon voor het amusement en het grote geld gemaakt werd, en kijk, hoe kwaad we zijn dat ons snoepje afgepakt wordt ... Ons kijkplezier vergalt. Want ja we weten toch allemaal zelf wel hoe de media werken. Moet een leraartje ons dat niet komen vertellen ...

Dan maar meteen de grote woorden uit de kast over verbieden, leven in de 21ste eeuw en meer van dat. Neoliberale nonsens. In deze eeuw maakt men bv. ook nog neorealistische films hé, en die gaan wel ergens over.

En een persoonlijke vendetta: ik ken dat heerschap dat Alzheimer draaide ook maar van teevee hoor. Als ik tegen ieder die ik van teevee ken een vendetta moet gaan voeren ... Ik probeerde gewoon even kritisch te denken. Misschien had je dat zelf ook even kunnen doen en proberen begrip op te brengen voor mijn argumenten.

PS Reageer volgende keer met je volle naam als je straffe uitspraken wil doen.

Reageer volgende keer met je volle naam als je straffe uitspraken wil doen.

als je t artikel lees dan weet je dat jpe voor jan-pieter everaerts staat!! kvind trouwens dat ie gelijk heeft!

leest ipv lees dus!! :)

Wat een ridicuul heerschap is da nu weer? Slaat gewoon nergens op, die tjevenattitude! Afvoeren die handel...