arch/ive/ief (2000 - 2005)

De Brusselse vzw Manifesto asbl werd begin 2003 opgericht met als doel het bevorderen van het unieke multiculturele en multilinguïstische karakter van Brussel.

Vertrekpunt is de constatatie dat Brussel de facto een smeltkroes is van talen en culturen. Op basis daarvan vindt de vzw Manifesto dat Brussel ook een specifieke wetgeving en aangepaste instellingen nodig heeft. Momenteel gebeurt het immers maar al te vaak dat Brusselaars die in de praktijk regelmatig minstens twee talen spreken, op administratief vlak verplicht zijn zich te wenden tot één van beide bi-communautaire overheden, en zich daardoor op een kunstmatige manier als monolinguïstisch moeten gedragen.
Vzw Manifesto wil dus dat de multilinguïstische praktijk in Brussel verder kan gestimuleerd worden door het opheffen van de administratieve taalbarrières en het garanderen van een maximaal aantal rechten voor een zo groot mogelijk aantal taalgemeenschappen.

Wie dus als Brusselaar bevoorbeeld een probleem heeft met het feit dat de CD&V en NV-A als Vlaamse regeringspartijen Brussel willen dwingen een aantal rechten van minderheden, zoals die van Franstaligen in de Brusselse Rand, af te schaffen, of wie zich over het algemeen herkent in de eis tot het bevorderen van het multilinguïstische en multiculturele karakter van Brussel, kan zich wenden tot de website http://www.manifestobru.be, en daar de petitie 'Brussels Manifest' ondertekenen. 1361 burgers en 18 verenigingen waaronder het KunstenFestivaldesArts hebben zich momenteel reeds achter het initiatief geschaard.

Anja Van Rompaey.

Proficiat voor deze poging om een nieuwe multiculturele dialoog op gang te brengen in Brussel. Hierbij een losschrijfsel dat ik gemaakt heb in reactie op een stuk over BHV op de uitstekende nederlandse internetlijst linksnederland. Commentaar altijd welkom.


Dat communautaire twisten politieke spanning rond belangrijke dossiers
verbergen in België is al lang geweten.

Op het eind van jaren '80 nam de communautaire spanning toe. De regering
Eyskens viel over de communautarisering van de wapenhandel en er moest eerst
gesleuteld worden aan de staatshervorming vooraleer Dehaene de werkende
klasse de Maastrichtnormen en het Globaal Plan door de strot kon duwen. Toen
die klop gegeven was, verkeerde het land tien jaar in communautaire rust
mede mogelijk gemakt door de economische hoogconjunctuur.

België is er in geslaagd om sinds het globaal plan alle belangrijke
tegenhervormingen in de loonvorming, sociale verhoudingen, sociale
zekerheid en de overheidsfinanciën door te voeren via sociaal overleg aande
top. We zijn het enige land in de wereld waarin sociaal overleg over de
NOMINALE loonvorming bij wet wordt vastgelegd.

Wat we vandaag zien opduiken is de grens van zowel het patronale geduld en
als van de politiek wil om dit oveleg gaande te houden. Het enige wat de
boel samenhoudt is sociale rust. Er gingen stemmen op in de vakbeweging om
de goedkeuring van het sociaal akkoord te koppelen aan het weghouden van de
rechters en dwangsommen uit het sociaal conflict bij SPLINTEX/AGC in
Fleurus. Deze koppeling is onmiddellijk afgeblokt om elke risico van
verwerping van het sociaal akkoord te vemijden.

De politiek in België staat opnieuw voor de keuze: sociale onrust of
politiek crisis. En we beleven vandaag zo een beetje van alle twee. Maar
niemand is daar kontent mee. Het patronaat mort (de grootste industiële
patroonsorgansiatie stemt tegen het Interprofessioneel Akkoord) want het kan
niet zonder een te zwakke regering. De werkende klasse mort, maar vind geen
politiek uitweg. Sleutelelement is de zwakte van de politiek in België om
opnieuw zoals Dehaene orde op sociale zaken te zetten. Het patronaat vraagt
van Verhofstadt te doen zoals Balkenende en Schröder: een confrontatie met
de vakbeweging. De kwestie van de controle van de vakbonden op de
overurenflexibiliteit in het sociaal overleg was in deze meer dan
simbolisch.

Marxisten als de LSP hebben daarom gelijk te wijzen op de negatieve rol van
de nationalistische en communauitarie "profileringsdrang" bij de politici,
op het onvermogen van het kapitalisme om "nationale kwesties" op te lossen
in het algemeen en op de gevaren van het "geleidelijk aanscherpen van
nationale tegenstellingen" zonder "arbeiderspartij die de belangen van alle
werkende mensen " verdedigt.

Toch vrees ik dat het marxisme in België een achterstand heeft opgelopen in
de analyse van wat sinds het ontstaan van België de " communautaire", de
"nationale", de "taal-", de cultuur-", "regionale" kwestie is genoemd.

Zoals het hui dig "gekissebis" over BHV aantoont, en dat geldt voor elke
"nationale kwestie", leiden de politieke spanningen tussen "gemeenschappen"
nogal een eigen leven omdat ze deel zijn van een "model van machtsdeling".
Maar anderzijds zijn zij de uitdrukking van concrete sociale en economische
belangen. Het marxisme in België is toe aan een open debat over de
"nationale kwestie" vandaag in dit land. Ik zou zelfs durven zeggen dat het
marxisme in België slechts zijn politieke rol kan spelen die de kansen in de
klassenstrijd bieden, indien zij rond deze kwestie een concreet programma
kan uitwerken dat een echte tegenzet is voor de huidige politieke
manoeuvers. Een tegenzet die de tegenstaander dit gevaarlijk wapen uit de
handen kan slaan.

Uitgangspunt daarvoor is m.i. de stelling dat ER IN BELGIË VANDAAG GEEN
SPRAKE MEER IS VAN EEN NATIONALE ONDERDRUKKING ! Gesteld dat die er ooit
geweest is natuurlijk. Maar hoe je de historische werkelijkheid ook benoemd
of beschrijft: bij de oprichting van België was er wel degelijk een immens
nationaal/cultureel/taal probleem waarbij de meerderheid van het volk
onderdrukt werd door haar eigen burgerij die de taal van het volk niet
sprak. Het volk in Vlaanderen werd zowel economisch achtergesteld door de de
nefaste investeringspolitiek van de belangrijkste financiers als uitgesloten
uit het beheer van de staat door een franstalige bourgeoisie die haar macht
vooral buiten het grondgebeid van Vlaanderen haalde.De Belgische staat was
een liberale burgerlijke staat, maar mono-cultureel via de franstalige
dominante cultuur in administratie, openbaar leven, rechtspraak enz.

Het is niet de arbeidersbeweging maar de Vlaamse kleinburgerij die van bij
het begin de drager is geweest van de maatschappelijke en politieke beweging
tegen deze onderdrukking. De opkomst van de Vlaamse beweging gaat gepaard
met een ongezien machtsposite van de katholieke par tij en de kerkelijke
hiërarchie in het Belgisch establishment én met de eerste agitatie van de
dorpspastoors en katholieke onderwijzers voor deVlaamse zaak.Van bij het
begin heeft de Vlaamse ontvoogdingsstrijd in rechts tot reactionnair
vaarwater gezeten ondermeer dus via de kerk, die zelf verdeeld was rond de
nationale kwestie, maar de dominante ideologie leverde,zonder dat de
socialisten deze tegestelling wisten uit te buiten. De opkomst van de
Vlaamse beweging grijpt zelfs plaats in een periode van ongeziene
machtsposite van de katholieke partij en de kerkelijke hiërarchie in het
Belgisch establishment. Het is veel te weinig belicht, maar de huidige
positie van het Vlaams Belang in de Belgische politiek is rechtstreeks het
gevolg van de historische onderstroom die tot op vandaag aanwezig is in de
maatschappij en in de politiek in Vlaanderen.

Ondermeer met de kanteling van het economisch zwaartepunt via de
multinationale investeringen van de Belgische economie na WOII ten voordele
van het noorden van het land is deze reactionnaire kleinburgerlijke
politieke invloed mee onderdeel gaan uitmaken van het rood-groene historisch
compromis rond de Keynsiaanse welsvaarstaat . Via de CVP en de kristeijke
arbeidersbeweging is deze invloed altijd aanxezig gebleven in de leiden
kringen van de staat. Deze invloed is uitgemond

+ in het vastleggen van de taalgrens waarbij culturele rechten
grondwettelijk gebaseerd zijn op territoriale criteria en niet op
democratische criteria. De huidige BHV-problemen zijn nog altijd een
uitvloeisel daarvan.
+ en in de staatshervormingen die van België een mono-culturele
bi-communaitaire staat gemaakt hebben. Dat wil zeggen dat de staat zich
aangepast heeft aan de historische evolutie van een monoculturele staat
steunend de dominante cultuur van de franstalige burgerij bij het ontstaan
van de natie tot een multiculturele staat, maar wel eentje dat nogal
speciaal is met name net in de territoriale omschrijving van de taal en
culturele rechten die voortvloeien uit de erkenning van het multicultureel
karakter ervan.

Om de zaak nog een beetje moeilijker te maken dient gesteld dat niet alleen
de rechtse kleinburgelijke Vlaamse middens, maar gedurende een bepaalde
periode de linkse travaillistische Waalse middens onder invloed van een
kleinburgerlijke Wallingantische tegenhanger van de Vlaamse beweging, ook
mee opgestapt is in het verhaal van de federalisering van de staat en de
territoriale omschrijving van de culturele rechten van het volk. En deze
stap deed zich voor op een ogenblik dat de investeringspolitiek van de
traditionele Belgische financiers voelbaar begon te worden inWAllonië, met
een sterke economische achteruitgang tot gevolg.

Het feit dat de ganse linkerzijde onder de banier van "federalisering"
meegestapt is in dit verhaal heeft de kaderpolitiek van Vlaams Belang
mogelijk gemaakt om in de periode van crisis en opkomend racisme zich uit te
bouwen als een nieuwe machtsfactor met massaaanhang die vandaag rectstreeks
vanuit de oppositie invloed heeft op het beleid.

Het feit dat de kwestie BHV de politieke agenda bepaalt ondanks het feit dat
de bevolking er niet van wakker ligt is daar het bewijs van. Maar behalve
het wegsteekmanouver in sociaal-economisch moeilijke tijden is de vraag wat
daar nu echt de verklaring voor is. Je zou immers kunnen stellen: als de
bevolking er niet wakker van ligt, waarom stemmen dan meer en meer mensen
voor het VB, dat net de partij van dit soort kwesties is ?

Het onvermogen van links om een antwoord te vinden op het VB heeft ondermeer
te maken met het feit dat links achterloopt op de realiteit van de nationale
kwestie in België en zich er toe beperkt om tegenover de "onbelangrijke"
politieke kwesties de belangrijke "sociaal-economische" kwesties te stell en
en daarmee ongewild een democratische oplossing van de communaitaire kwestie
over te laat aan de tegenstaander. Links moet de communautaire stier zelf
bij de hoorns vatten om hem zelf te bereiden in onze strijd voor werk en
democratie.

Uitgangspunt is dat er vandaag GEEN NATIONALE ONDERDRUKKING meer bestaat in
dit land. Tenminste niet van de Vlamingen door de Belgisch Staat. Het
uiteenvallen van de Volksunie als leidende partij van de Vlaams
ontvoogdinsstrijd is daar de uiting van. De politieke carrières van de
verschillende leiders van deze ter ziele gegane partij kan als simbool
gelden voor de machtsposities die zowel de Vlaamse burgerij en kleinburgerij
in de economie en de staat heeft ingenomen.

Dat laatste is eigenlijk al minstens 40 jaar zo. Nieuw is wel dat de
gevolgen van de staatshervormingen op deze machtspositie zich nu pas doet
gevoelen. De federalisering heeft immers een andere ontwikkeling versterkt
die onvermijdel ijk zijn stempel drukt op de politiek in België, met name de
opslorping van het traditionele Belgische finanierskapitaal onder druk van
de globalsering van het kapitlaisme. Met de overname van de Société General
door Suez verdween de laatste grote holding die niet alleen de Belgische
economie gemaakt heeft, maar via de overheidsschuld België als staat gemaakt
heeft doorslaggevende platform voor de historische compromissen in haar
geschiedenis. Met de overname verdween de belangrijkste peiler en
spelverdeler om de Belgischpolitiek samen te houden in zo verre dat er
vandaag nog moielijk sprake is van een Belgische burgerij, maar enkel van
een burgerij werkzaam op het grondgebied dat België wordt genoemd. waar de
staat meer funcionnneert als een rompstaat rond rond de elementair functies
(repressie, koning, munt) en te veel macht moet overlaten aan overloze
palavers van onderkoningen ,stamhoofden en sociale en culturele baroniën..
Ook deze situatie krijgt een exctreem-rechtse beeldvorming opgekleefd
doordat de typische belgische middenveldvorming en brede
compromissenpolitiek wordt voorgesteld als een progressief element waartegen
"België Barst" het enige antwoord is. Terwijl België als staat nooit zal
ophouden te bestaan zonder een revolutie of contra-revolutie met een
onvemijdelijk Europese dimensie. Net deze situatie maakt de middenvelden
niet alleen een noodzakelijke steunpilaar voor het instand houden vaBelgië
als natie en als staat, maar vooral een disciplinerende factor op politiek
vlak.

Aanvankelijk boodt de EU soelaas voor deze situatie. De Belgische burerij is
door haar kleinheid en haar ligging altijd atlantist en sterk europees
gericht geweest en het vooruitzicht op een sterkre politiek integratie van
Europa na de eenheidmarkt boodt een kans om de zwakte van de Belgisch staat
gedeeltelijk weg te moffelen. Heeft de euro de Belgische economie geen
windeieren gelegd dan v alt niet te verwachten dat EU-grondwet zal bijdragen
tot meer samenhang in de Belgische politiek.Integendeel. Het feit dat geen
referendum rond de EU-grondwet wordt georganiseerd weerspiegelt een ersnitg
meningsverschil binnen de politieke klasse of het EU-project wel nog kan
bijdragen tot de strijd om een belangrijk plaatsje onder de Europese zon.
Want in de wereldeconmie en de weldorde van Georges Bush geven uiteindelijk
de concurrentiekracht van de industrie en diensten en de slagkracht van de
staat om die te beschermen de doorslag. En net daarin speelt de verdeeldheid
van de Belgische staat de bedrijven en de politiek parten. Vergeet niet dat
ondanks de euro de handel tussen België, Nederland en Frankrijk en Duitsland
AFGENOMEN is de laatste paar jaar. Het is elke voor zich op de wereldmarkt.
Ook in Europa/ En Duitsland,n FRankrijk en Engeland die dit land onder de
doopvont gehouden hebben in 1830, zijn minder dan ooit bereid cadeautjes te
d oen aan gelijk wie ten koste van hun eigen concurrentiekracht.Heeft
Verhofstadt iets in de plaatsgekregen om zijn eigen Sabena te laten failliet
gaan ? Het is de vraag ? Ziet België zich beloond voor haar strikt
begrotingsbeleid in navolging van het stabiliteitspakt dat lustig wordt
overtreden door Duitsland en Frankrijk om hun plaats als grootmacht te
behouden.? Zo wordt de Belgische staat uitgehold zonder dat er veel anders
in de plaats komt, alle rethoriek over de EU ten spijt. Mitterand, Tatcher
en Kohl hebben begin jaren '80 bij de tweede grote staatshervorming heel
duideljke taal gesproken aan Martens en Boudewijn dat aan de internationale
status van België niet kan geraakt worden in geval institutionele problemen.
Die houding van de Europese grootmachten is na de val van de muur niet
veranderd want België is Tchecho-Slovakije niet.

De communaitaire kwestie is in deze omstandigheden de hefboom voor de meest
dynamische economische krin gen om hier iets aan te doen. Wat niet bij de
concurrentie gepakt kan worden moet gehaald worden bij het volk. Omdat dat
net de vakbeweging de sterkhouder is in het institutioneel raderwerk is elke
rookgordijn om de sociale plundering (sociale zekerheid, openbare
diensten,lonen en productiviteit) weg te steken welkom. Zo ondermeer via de
" rechtzetting van de miljardenstroom van het rijke Vlaanderen naar het arme
Wallonië". Voor het eerst in de geschiedenis eist een deelregering van de
andere dat zij meer bijdraagt in de aflossing van de openbare schuld van
België. Op een ogenblik dat de Europese grootmachten beginnen afstappen van
de absurde begroitngsnomen die voorzien zijn in het stabiliteitspact. De
redenering is dat Vlaanderen een overschot heeft enWallonië en Brussel een
deficiet. Wallonië moet dus sneller zijn schuld afbetalen zoniet betaalt
Vlaanderen niet meer af.CD&V en NVA dreigen niet alleen de samenwerking met
de federale rege ring op te zeggen als BHV niet gesplitst wordt, ze koppelen
de kwestie van de afbetaling van de openbare schuld ook aan dit dossier. Het
is trouwens deze kwestie die misschien nog als enige redding kan brengen het
dossier BHV omdat de franstaige politici enkel nog willen tegemoet komen aan
de territiiorale homogeniteit die de Vlaamse politici eisen indien er meer
geld zal komen in de schuldafbouw van het Brussel gewest. De demagogie over
de geldstromen die deze koehandel boven de hoofden van de bevolking
begeleidt, vertekent de werkelijke geldstromen in dit land. Die zijn zoals
in elk hoogontwikkeld kapitalistisch land complex. Tot het begin van de
jaren '80 heeft de werkende bevolking altijd meer betaald aan sociale
zekrheid en overheid dan ze gekregen heeft. Vanaf de crisis is dit beginnen
keren en heeft de overheid gereageerd met bezuinigingen. Uiteraard heeft
deze evolutie de grootste impact in de regio's met de grootste werkloosheid
en de grootste economischer neergang. Eenzijdige focussen op output van de
sociale fondsen in het Zuiden verbergt dat net de zelfde geldstromen
plaatsvinden binnen Vlaanderen en binnen Wallonië. Het is absurd om te
stellen dat de Waals-Brabanste economische heropleving de werklozen van de
Westhoek betalen. Dat is nochtans het overheersend politiek dicours bij ALLE
Vlaamse partijen van uiterst rechts naar links.

De institutionele opdeling volgens de staatshervorming van de vakbeweging en
wat men inBelgië het middenveld noemt heeft onnoemlijk veel schade
aangericht in de opbouw van een antwoord hierop. Alle bewegingen ook de
meest mondialistische weerspiegelen de structuur van de Belgische staat,
t.t.z. monoculturele entiteiten die ofwel geen band meer hebben met hun
lotgenoten in het zuiden of het noorden van het land of met elkaar
communiceren via bicommunautaire overleg van "gemeenschap" tot "gemeenschap"
met dezelfde "wafelijzer"taktiek als gebr uikt door de politici. Van de
ontwikkeling van een multiculturaliteit is al lang geen sprake meer. Een
zelfde monoculturele integratie die geeïst wordt van de immigranten wordt
opgelegd door de deelstaten op een ogenblik dat alle essentiele kwestie
m.b.t. de productie en de verdeling van de rijkdom gemondialiseerd zijn .Al
wie België wil deelnemen aan de macht dient te buigen voor deze logica. Ook
de groene partijen bv. kiezen als puntje bij paaltje komt voor hun
gemeenschap uit schrik voor een confrontatie met de staat in plaats van voor
de multiculurele dialoog van onderuit.

Wie neemt vandaag initiatief.

raf verbeke