arch/ive/ief (2000 - 2005)

We verblijven hier bij Valerio en Marizia, twee vurige aanhangers van de arbeiderspartij PT, die voorlopig wel pal achter Lula blijven staan. Ons gasthuis ligt in Eldorado do Sul, een kleine gemeente op 15 kilometer van Porto Alegre. De weg tussen Porto Alegre en Eldorado toont ons meteen de minder fraaie kant van dit land: de favella's. Mijn ervaren reisgenoot vertelt me dat hier makkelijk 200.000 tot 300.000 mensen in deze krottenwijken wonen. Wat verderop langs het water zien we enorme tuinen, die horen bij de villakasten van dat deel van de bevolking dat wel zijn hagje wist te redden. Deze enorme tegenstellingen zijn typerend voor een land waarin nog steeds één procent van de bevolking de helft van het land bezit.

In Porto Alegre heeft een progressief bestuur deze ongelijkheid trachten aan te pakken, ondermeer door de bevolking via wijkraden bindende inspraak te geven inzake de stadsinvesteringen. Deze politiek leverde zeer tastbare resultaten op voor de armsten; er werd geinvesteerd in de armste buurten, de kindersterfte daalde opmerkelijk en vandaag ligt de levensverwachting in Porto Alegre bijna tien jaar hoger dan het Braziliaanse gemiddelde. Door de plattelandsvlucht nam echter ook het bevolkingsaantal van de stad met rasse schreden toe, waardoor ook de sociale problemen, ondanks de inspanningen, weer stegen. Sinds de laatste gemeenteraadsverkiezingen kent de stad nu een nieuwe burgemeester, die voor het eerst sinds 1989 niet door de PT maar door een andere linkse partij geleverd wordt.

Eén van de redenen voor het verlies van de PT in Porto Alegre -voor alle duidelijkheid, de partij blijft wel de grootste fractie in de gemeenteraad- wordt gelegd bij het beleid van de nationale regering van PT-boegbeeld Lula da Silva. Die laatste is de eerste arbeider die het in Latijns Amerika tot president wist te schoppen. De overwinning van de PT en Lula schiep enorm hoge verwachtingen bij de Braziliaanse arbeiders en boeren. Lula scherpte die verwachtingen nog aan door ambitieuze doelstellingen voorop te plaatsen inzake armoedebestrijding, landherverdeling, alfabetisering etc.

Vandaag neemt de linkse oppositie tegen het beleid van zijn regering toe. Het feit dat Lula netjes binnen de lijntjes loopt die hem door het Internationaal Muntfonds (IMF) werden uitgestippeld en dus geen breuk wil maken met dat neoliberale keurslijf heeft daar veel mee te maken. Linkse opponenten voeren aan dat het op die manier immers onmogelijk is om de enorme sociale problemen aan te pakken en werk te maken van de zo broodnodige sociale herverdeling. Integendeel, de neoliberale verhaaltjes volgens dewelke je sociale vooruitgang kan creëren door een gunstig klimaat te scheppen voor ondernemers en multinationals leidt in de praktijk tot nieuwe sociale achteruitgang. Een deel van de linkerzijde beweert dus dat Lula een blairistische draai heeft gemaakt. Dat debat in de Braziliaanse linkerzijde is hier zichtbaar aanwezig. In de stad tref je bijvoorbeeld 20-vierkante meter affiches aan van de pas opgerichte linkse partij PSOL (partij voor socialisme en vrijheid) , die het verzet tegen het regeringsbeleid wil kanaliseren.

De organisatoren spreken hier over méér dan 170.000 deelnemers. Dit forum zou dus wel eens het drukst bijgewoond WSF totnogtoe kunnen worden. Deze enorme deelname kan gedeeltelijk verklaard worden door de massale aanwezigheid van Brazilianen zelf. Later brengen we meer nieuws over het aantal deelnemers en de samenstelling ervan.

Rond deze tijd gaat het forum officieel van start met een optocht door het stadscentrum. En dan kunnen de debatten en de workshops van start gaan. Ook op dat vlak zou dit forum een kentering moeten brengen. De organisatoren hebben meer belang gehecht aan discussie rond concrete acties en campagnes. Op die manier wil men de actie terug in het centrum van het forum plaatsen en vermijden dat het WSF te zeer tot een grote praatbarrak zou verworden. Uiteraard is het te vroeg om daar nu al iets over te kunnen zeggen.