arch/ive/ief (2000 - 2005)

“Het kan pervers lijken, maar dit soort rampen heeft gewoonlijk positieve langetermijn-effecten,” zei Fred Bergsten, directeur van het Institute for International Economics tijdens een uitzending van de Amerikaanse National Public Radio. Hij was daarmee de eerste econoom die luidop durfde verkondigen wat her en der al gefluisterd werd. Rampen trekken geld aan. Er wordt weer gebouwd, gekocht en geïnvesteerd en dat is goed voor de economie.

De Thaïse regering wil 510 miljoen dollar uittrekken voor de heropbouw van de verwoeste badplaats Phuket. Indonesië wil 1 milard dollar investeren in het zwaar getroffen Noord-Sumatra. Deze berichten lieten zich onmiddellijk voelen op de beurzen van de regio. Het aandeel van Siam Cement, 's lands grootste cement-producent, steeg gisteren (dinsdag) alleen al met 4,9 %. Bouwbedrijf Italian-Thai Development zag haar aandeel zelfs met 7,3 % vooruitgaan. Sinds de ramp is het aandeel van de Thaïse cement-producent zelfs al bijna 12 % gestegen. Reden genoeg voor de zakenbank JP Morgan om dit aandeel zonder schroom aan te raden in een vooruitblik op het nieuwe jaar. De Britse Standard Chartered Bank vertelde zijn klanten dat de impact van de ramp er als een V zou uitzien: een diepe duik en daarna een even scherpe heropleving. Het is dus belangrijk om er op het juiste moment bij te zijn.

Maar Fred Bergsten verwacht niet alleen kortetermijn-winsten voor enkele bedrijven. “Het netto-effect van deze dingen (sic) is gewoonlijk een economische opleving, op zijn minst wat de korte en middellange termijn betreft. Maar doordat de onderliggende structuur verbeterd wordt, zijn er ook positieve gevolgen op lange termijn,” aldus de econoom die ook raadgever is van de G8 tijdens de jaarlijkse onderonsjes van de 8 rijkste landen.

Bergsten vergelijkt het met de groei die Duitsland en Japan kenden nadat ze grote verliezen hadden geleden in de tweede wereldoorlog. Sommige economen durven wel eens te beweren dat Groot-Britannië de economische verliezer van de oorlog was omdat het ... de oorlog gewonnen had en dus met verouderde fabrieken bleef zitten. In Thailand zullen de nieuwe, moderne hotels meer en rijkere toeristen aantrekken en dus meer opbrengen, aldus Bergsten.

Zwemmen in het geld
Het heeft te maken met die vreemde paradox van het hedendaagse geglobaliseerde kapitalisme. De Amerikaanse schrijfster Barbara Garson beschrijft het heel mooi in haar boek “Geld doet de wereld draaien”. Ze volgde een jaar lang haar eigen spaargeld. Een reis die haar ondermeer in Thailand bracht. “Iedereen die ik op mijn tocht tegenkwam, zwom in het geld. Zoveel geld en geen enkele rendabele investering voor handen. Dat is de zogenaamde nieuwe economie. Dat is het neoliberalisme,” vertelde ze ons in een interview.

Na een ramp zijn er plots weer wel rendabele investeringen en kan er opnieuw geld worden verdiend in de echte economie. Maar laten we nog eenmaal Fred Bergsten aan het woord. “Like any disaster, you get negative effects through destroying existing property and people's health, but you do get a burst of new economic activity to replace them, and on balance, that generally turns out to be quite positive.” Beweren dat de uitkomst positief is, kan Bergsten enkel door de mensenlevens als waardeloos te beschouwen. Het kan pervers lijken, zoals hij zelf al zei...