arch/ive/ief (2000 - 2005)

Chávez kondigde het eind vorige maand zelf aan op een
technologieforum in de hoofdstad Caracas: "We bereiden een decreet
voor om het officieel en verplicht te maken om vrije software te
gebruiken in de openbare diensten". Maar de overschakeling naar 'open
source' - software waarvan de broncode beschikbaar is, meestal onder
de voorwaarde dat alle aanpassingen ook beschikbaar worden voor
anderen - is op veel overheidsdiensten al begonnen. Het ministerie
van Onderwijs heeft de overstap twee jaar geleden al gemaakt. Tegen
2007 moeten er 380.000 computers in het lager onderwijs op vrije
software draaien.

De overheidsdienst FUNDABIT, die de omschakeling in goede banen moet
leiden, heeft berekend dat de omschakeling het Venezolaanse onderwijs
miljoenen euro's zal besparen. De Venezolaanse regering gaf vorig
jaar 7,5 miljoen dollar uit aan licenties van software met
gepatenteerde broncode - het handelsmerk van bedrijven als Microsoft
en Unisys. FUNDABIT-voorzitter Carlos Joa ziet het groots: "Voor de
aankoop van nieuwe hardware voorzien we 400 miljoen dollar. Als we de
licenties van software met gepatenteerde broncode zouden moeten
betalen, zou ons dat nog eens zoveel kosten."

Venezuela volgt het voorbeeld van buurland Brazilië, waar de wet er
al een tijdje door is. De linkse president Luiz Inácio "Lula" da
Silva vond het geen goed idee om nog besturingsprogramma's te
gebruiken waarvan de broncode niet te controleren valt. Een
aanzienlijk deel van het Braziliaanse overheidsapparaat al
overgeschakeld op open source.

"Steeds meer regeringen krijgen interesse in de voordelen van open
source," merkte Richard Stallman, mede-oprichter van Linux en de
peetvader van de open source beweging in de Verenigde Staten, op
tijdens het technologieforum in Caracas. Het stadsbestuur in Munchen,
de op twee na grootste Duitse stad, was in mei 2003 het eerste
openbare bestuur dat overschakelde op open source. Sindsdien zijn
toepassingen als het besturingssysteem Linux, het kantoorpakket
OpenOffice en de browser Mozilla in opmars in Europa.

Ook de Venezolaanse regering is rotsvast overtuigd van de
voordelen. "Naast het kostenvoordeel is er de kwestie van de
standaardisering. We kunnen software ontwerpen die aangepast is aan
onze behoeften, zonder gebonden te zijn aan een specifiek merk. Dat
scheelt bij openbare aanbestedingen," zegt Joa. Volgens de
Venezolaanse beleidsmakers is open source veiliger omdat fouten in de
software opspoorbaar zijn.

De voorstanders zien ook wel wat in de basisfilosofie van de
beweging: kennis doorgeven en collectief sleutelen aan betere
software. "Het kan de ontwikkeling van gedeelde technologie tussen
Argentinië, Chili, China, India en andere landen van het Zuiden
stimuleren, en een technologische basis vormen voor Zuid-zuidhandel",
zegt Antonio Albuquerque van het Braziliaanse ministerie van
Communicatie.

Landen die het gebruik van Linux aanmoedigen, riskeren op termijn
voor de rechter gesleept te worden, waarschuwde Microsoft-topman
Steve Ballmer onlangs op een vergadering met Aziatische
regeringsleiders in Singapore. Volgens Ballmer schendt Linux meer dan
228 patenten. "In alle landen die lid zijn van de WHO
(Wereldhandelsorganisatie) zal er op een dag iemand komen zoeken naar
het geld dat verschuldigd is voor die intellectuele eigendom", zei
Ballmer. Volgens de CEO van Microsoft is vrije software een stuk
minder veiliger "omdat het nooit duidelijk is wie de code heeft
geschreven."

De Venezolaanse ngo's die ijveren voor vrije software zijn tevreden
met de aankondiging van Chávez. "Vrije software is een middel om een
publiek goed te verspreiden, namelijk kennis", zegt Pérez Martí van
Conexión Social. "Open source systemen maakt het schrijven van
software makkelijker. Meer programmeurs zullen samen bouwen aan een
toegevoegde waarde", voegt Eduardo Samán van de Intellectual Property
Service of Venezuela erraan toe. "Het is een democratisering die
tegen het pure winstdenken ingaat."