Hop naar Cordoba! (in Brussel)

Nu is De Kok van Cordoba uit de hele reeks net dàt stuk dat in de pers al het meeste aandacht kreeg (zie De Standaard van 10 november). Spijtig dus dat ik niet veeleer een tipje van de sluier van de andere voorstellingen kan lichten, maar het zij zo. Ik wou in elk geval niet wachten om wat 'propaganda' te voeren, want op 22 november is het feest gedaan.

Al is 'feest' misschien niet het beste woord. Want het betreft niet zomaar een 'kleurrijk festijn', theater met wat exotische vormen en klanken, gezellig maar vrijblijvend. Wél een theaterfestival dat een serieuze artistieke denkoefening wil zijn over onze multiculturele samenleving. Al mocht er in De Kok van Cordoba ook hartelijk, soms confronterend, gelachen worden - het één sluit het ander natuurlijk niet uit.

Het hele festival baseert zich op de 'Gouden Tijd' van 'Convivencia' tussen moslims, joden en christenen in Spanje, bloeitijd van beschaving en humanisme avant la lettre, verleden dat we in ons eigen grauwe tijdsgewricht soms naiëf verheerlijken. Maar dat laatste is wat het festival net NIET doet.

Geen devote heimwee, noch geborneerde verwerping. Geen zinloos historisch voor of tegen dus, in de stijl waar we al te vertrouwd mee zijn sinds heethoofden à la Urbain Vermeulen de toon zetten (sinds vele jaren dus). Neen. Wel : 'gewoon', zoals het past, zich kritisch inspireren op wat we weten over die historische voorloper van onze multiculturele samenleving, en zien of we zodoende inzichten kunnen voortbrengen die ons tot nut kunnen zijn vandààg.

In De Kok van Cordoba, het stuk van Lucas Catherine en Willy Thomas (Dito'Dito met Jamal Boukhriss, Nicolaas Leten en David Strosberg, in een regie van Jan Geers), lukt dat in elk geval aardig. En vooral : zonder artistieke concessies. De 'boodschap' staat niet in de weg dat op een boeiende, originele en grappige manier gebruik wordt gemaakt van kostuums en decor. En van tekst, niet te vergeten, want de voorstelling is op een bijzondere manier meertalig : zelfs de onderhuidse taal, dat wat niet gezegd maar wel gedacht en gevoeld wordt, krijgt een plaats.

Toch hoor ik na afloop iemand zeggen : "Ik heb het gevoel dat ik net naar een schoolvoorstelling ben geweest".

Ik begrijp wel wat die persoon bedoelt. Vooral naar het einde toe wordt de tekst (schijnbaar?) wat moraliserender. En dan wek je al gauw een pedante indruk. Toch kan ik me moeilijk een schoolvoorstelling inbeelden die zoveel vragen open laat, zoveel problemen blootlegt maar er zo weinig oplost, laat oplossen, bruistablet.

Bovenstaande uitspraak is misschien ook een symptoom van de huidige stand van zaken in het theatergenre (en misschien de kunsten in het algemeen). Voor alle duidelijkheid : DAAR IS NIETS MIS MEE. Fijne stukken bij de vleet. Zeer recent nog 'Roberto Zucco' gezien in de KVS, in een regie van een leeftijdsgenoot, Raven Ruëll : schitterend gewoon. Maar het is wel waar dat al te 'expliciete' stukken, al te ondubbelzinnig maatschappijkritisch, politiek toneel (het onvermoeibare vormingstheater van Vuile Mong en de Vieze Gasten bijvoorbeeld) in het genre vandaag NIET de norm is, integendeel, en dus moet opboksen tegen de aangekweekte verwachtingspatronen van het vaste publiek, dat er misschien z'n neus voor ophaalt.

Het zij zo. Ik weiger dat te betreuren, klagend en zagend te zuchten dat het toch erg is - verzuurd te fulmineren tegen de (theater)wereld. Zo breng je geen artistieke revolutie voort. Wel door creatief door te zetten tot je je éigen publiek creëert. Maar laten we niet te veel afwijken! Het punt van deze oproep is dat al wie belang hecht aan de 'convivencia' in onze eigen, nieuwe samenleving én (of?) wil leven in een samenleving waar de kunsten bloeien, twee redenen heeft om zich naar de hoofdstad van Europa te reppen. Dank u.

arch/ive/ief (2000 - 2005)