arch/ive/ief (2000 - 2005)
|
Filmfestival Attac / 'Radio Favela' leerrijk voor alternatieve media by raf Monday, Oct. 25, 2004 at 9:48 AM |
| raf@indymedia.be 0476-954290 |
Belo Horizonte, Brazilië, begin de jaren '80. In een krottenwijk beginnen vier jongeren met Radio Favela. Ze bouwen zelf een zender, gaan zonder vergunning in de ether, ze geven het woord aan de bewoners van de wijken en ze trappen burgerij en politie tegen de schenen. Twintig jaar later draaide Helvécio Ratton de speelmfilm 'Radio Favela'. Tijdens het festival Cinéma d'Attac was de film de perfecte aanloop voor een debat.
Elke avond om 19 uur galmt de Stem van de Natie over
Brazilië. Maar de mensen in de krottenwijken hebben geen boodschap aan
de holle woorden van de staatsradio. Zij moeten zien hoe ze de eindjes aan
elkaar knopen, de zwarten kampen met racisme, dealers turnen de jongeren
om tot verslaafden.
Vier jongens slaan aan het dromen: ze gaan hun eigen radio maken. Zequiel
knutselt een zender in elkaar. Jorge bekvecht op school met de 'playboys,
de verwaande zoontjes van de rijkelui, of hij deejayt in de discotheek. Brau
vertolkt de klaagzang van de buurt in zijn geïmprovizeerde rap. Roque
zoekt centen.
Dan gaat Radio Favela voor het eerst in de lucht. Stipt om 19 uur duwt Jorge
de staatszender uit de ether en laat hij James Brown los op de mensen van
de wijk. In geen tijd maken ze van Radio Favela hùn stem. Ze tippen
de radio over de corruptie van de politie, ze organiseren alledaagse solidariteit,
ze zingen volksliederen live op antenne.
Obstakels
In zijn film 'Radio Favela' balt Helvécio Ratton het wel en wee van
twintig jaar piratenradio samen. Hij romantiseert en dramatiseert de belevenissen
van de radiomakers. En hij pakt kwesties aan die elk overtuigd media-maker
herkent.
De radio-makers hebben geld nodig om te starten, te groeien en te verbeteren.
Roque komt met een stapel biljetten voor de dag, dat hij in het duister heeft
vergaard. Maar de andere drie steunen liever op de wijk. Wanneer de politie
hun hele studio kort en klein slaat, herbeginnen ze dankzij een collecte
in de favela.
En dan is er de Wet. De lucht is van iedereen, zegt Brau. Maar om radio te
maken, heb je wel een vergunning nodig. Radio Favela botst met het gerecht,
omdat hij zonder vergunning werkt, maar vooral omdat hij vrijmoedig de sociale
wantoestanden aan de kaak stelt.
Media-Reform
Radio Favela is gisteren, zondag, vertoond tijdens het filmfestival Cinéma
d'Attac. Attac is de vereniging die ijvert voor een heffing op financiële
transacties. Het festival van Attac-Brussel is al aan zijn vijfde editie
toe. De organisatoren vroegen aan Indymedia om na afloop van gedachten te
wisselen met de toeschouwers. We focusten op twee topics.
Om te beginnen: er is nood aan een hervorming van ons media-bestel. Want
net in de periode dat in Brazilië Radio Favela ontstond, schoten ook
in België tientallen piratenzenders als paddestoelen uit de grond, geanimeerd
door enthoesiaste amateur-verenigingen. Ze werden heel vaak echte gemeenschapsradio's.
Maar de volgende jaren verschraalde dat rijke radio-landschap. De overheid
dwong de piratenzenders om te legalizeren. Dan volgde de martelgang van bureaukratische
procedures, dossiers en formulieren.
Nogal wat piratenstations verzeilden - ook uit geldnood - in commerciële
netwerken zoals dat van Radio Contact. Ze werden gestroomlijnd en verplicht
te "professionalizeren", omdat anders "de adverteerders zouden afhaken".
Behalve voor een handjevol deejays was voor de meeste radio-makers de lol
eraf.
Massa-media
Als de overheid de radio's gesubsidieerd zou hebben, hadden ze onafhankelijk
kunnen blijven werken zoals zij vonden dat het moest. Maar geld vragen aan
de overheid, blijft voor veel mensen in de alter-mondialistische beweging
problematisch. Ze vinden dat je je ziel aan de duivel verkoopt. Liever puur
blijven, zelfs als dat betekent dat je marginaal voortwerkt.
Maar de schaal van de alternatieve media is kwestie-2. Het kwartet van Radio
Favela beslist al vroeg om mensen van buiten de eigen wijk aan te spreken.
De radio slaat aan, dus waarom zouden ze opzettelijk klein blijven, met het
risico van weg te deemsteren. De Amerikaanse documentaire-maker Michael Moore
bereikt nu een miljoenenpubliek, met zijn film Fahrenheit 9/11 over de bedenkelijke
politiek en de nog bedenkelijkere vrienden van de Amerikaanse president George
Bush. Moore draaide de film met Hollywoodiaanse middelen en helemaal in de
breedsprakerige stijl van de grote Amerikaanse TV-stations. Die toegevingen
maken wel dat elke doorsnee-Amerikaan het verhaal van Michael Moore begrijpt.
Het stelt de alternatieve media-makers wel voor belangrijke vragen: vertellen
we onze informatie enkel aan gelijkgezinden, in een taal die zij alleeen
begrijpen? of willen we een zo groot mogelijk publiek bereiken en gaan we
dus onze informatie zo formuleren dat iedereen ze begrijpt?
Het festival Cinéma d'Attac loopt nog tot en met 31 oktober in de
Botanique in Brussel.
Info Attac-Brussel: 0494-80.88.54
bxl.attac.be/spip/article.php3?id_article=195
|
RADIO FAVELA /CIDADE DE DEUS by Bruno Bové Tuesday, Oct. 26, 2004 at 10:47 AM |
| bruno.bove@riziv.fgov.be |
"Cidade de Deus" was zogezegd één van de beste films van 2003. Zoals het Leuvense AFF had het filmfestival van ATTAC-BXL echter ook het goede idee om zijn tegenhanger "Radio Favela" te programmeren. In onderstaand artikel vergelijk ik beide films (en natuurlijk is een derde, Mozambikaanse film in feite nog interssanter!). Dit artikel werd in december 2003 gepubliceerd in "Berichten uit de Wereld- trimestrieel tijdschrift van de Leuvense derdewereldraad". Terugblik op 2003:
OVER FAVELAS EN GEWELD
CIDADE DE DEUS: Fernando Meirelles, Brazilië 2002 - 105'
Drie generaties van geweld in de "Stad van God", een in de jaren 60 nabij Rio de Janeiro gebouwde sociale woonwijk, die één van de gevaarlijkste van Brazilië werd. Na de "films villages" van weleer lijkt het thema van het stadsgeweld nu ook de films uit de Derde Wereld in zijn greep te krijgen. Na zijn avant-première op het Afrika Film-festival 2003 groeide "Cidade" uit tot één van de kaskrakers van het afgelopen jaar, zodat we ons nog kunnen verwachten aan films gesitueerd in krottenwijken e.a. favelas in het Zuiden. Hoewel hij door de critici in onze media doorgaans bewierookt werd en wordt, vinden sommigen het een foute film, die de grens tussen het al dan niet toelaatbare nog maar eens doet opschuiven. Voorts dat de Amerikanen nooit zoiets over zichzelf zouden willen tonen, maar als het uit een ver land komt mag het ineens wel! Daarbij gaat het vooral om die zeer wrede scène, waarin de bendeleider als de vleesgeworden fascist twee jongetjes bestraft. Ze krijgen de keuze: ofwel door een voetje of door een handje geschoten worden. Bevend en zachtjes huilend kiezen ze voor de hand. De bendeleider sommeert een recruut, als "initiatie" en ter opname als volwaardig lid in de bende, het "vonnis" uit te voeren. Wat je ziet gebeuren. De twee jongetjes wenen nu volop, hun bloedende hand vasthoudend. De scène is ondraaglijk, maar nog is het niet gedaan. De bendeleider beveelt nu zijn nog ontzette recruut naar eigen keuze één van de beide jongetjes dood te schieten. Bij die neemt het wenen en smeken toe; de recruut aarzelt, de revolver gaat over en weer, wegkijkend schiet hij en je hoort nog maar één wenen. De film ijlt dan zoals voorheen voort, maar de scène blijft aan je vreten en eigenlijk kom je als mens verminderd uit de zaal.
POLEMIEK
Ondergetekende durft deze scène zo cru te beschrijven zoals hij in de film te zien is, omdat hij met het AFF van vorige jaren een vergelijkbaar gewelddadige scène heeft gezien, die toch het totaal omgekeerde bewerkstelligde. Namelijk in "COMEDIA INFANTIL" (Solveig Norlund, Zweden/Mozambique 1997 -92')! Deze in Mozambique gesitu-eerde film begint met rebellen tegen het onafhankelijk geworden Mozambique, die een dorp overvallen. Ouders worden voor hun kinderen afgemaakt, baby's met de stamper geplet ... Het jongetje Nélio, die dat allemaal ziet gebeuren, wordt ingelijfd. Hij krijgt een geweer in de hand gestopt en moet als eerste "proef" ter plekke een leeftijdgenootje doodschieten. Een even onhoudbare situatie en scène als in "Cidade de Deus". Nélio richt zijn geweer op wat even voorheen zijn kameraadje moet zijn geweest. Twee intrieste paren kinderogen kruisen elkaar, tot hij zijn geweer draait en ... - voor de kijker is de verrassing totaal - de rebellenleider neerschiet! Daarop neemt Nélio de benen en begint een zeer hoopvolle film. Zo kan het dus ook: zonder de meest bittere realiteit uit de weg te gaan toch een alternatief bieden. In "Comedia Infantil" is na die scène trouwens alles gezegd over fascisme en kan de cineaste iets anders aanpakken, zonder door te moeten razen zoals in "Cidade de Deus". Wat ik hier wil zeggen is dat het uiterste geweld tonen wel kan, op voorwaarde dat je er iets tegenover plaatst, niet de mensen nog meer machteloos maakt. Want met dat gevoel kwam ik na "Cidade de Deus" wel buiten. Nochtans laat Meirelles ergens zien hoe het systeem werkt: de buurtbewoners zijn aanvankelijk blij dat de drugsbendes in de wijk orde op zaken stellen, want om rustig te kunnen dealen hebben die ook orde nodig. Op de politie, die met de drugsbendes medeplichtig is, kunnen de mensen niet rekenen. Maar zijn dat geen rationalisaties achteraf? Kom je niet veeleer ontwapend door zoveel uitzichtloosheid uit de film? Sommige kijkers vonden het feit dat "Cidade" voor zijn acteurs systematisch jongeren uit de wijk zelf had genomen een pluspunt. Maar wie komt voor zo'n rollen in aanmerking, tenzij mensen die niets te verliezen hebben? Welke professionele acteur wil zich hieraan verbranden?
RADIO FAVELA
Behalve "Comedia Infantil", is er ook uit Brazilië zelf een alternatief! En wel met “RADIO FAVELA”,de nieuwe titel voor "UMA ONDA NO AR/SOMETHING IN THE AIR"(Helvécio Ratton, 2002 - 92'), ook dit jaar op het AFF. Volgens Guido Convents "niet alleen helemaal gemaakt met acteurs uit de favelas, bovendien hebben die ook zelf het scenario geschreven. Terwijl de regisseur daar ook vandaan komt en niet, zoals bij Cidade de Deus, iemand uit de middenklasse is, die neerkijkt op de favelas". Uit de kataloog van Open Doek (Turnhout): "Ratton wilde met zijn film reageren op het gitzwarte en gewelddadige Cidade de Deus en de krottenwijken in een positief daglicht plaatsen". "Uma onda no ar" heeft het ook over de oorlog onder drugsbendes, enz. Maar centraal staat de droom van 4 jongeren, die met het opstarten van Radio Favela iets aan de situatie van de favelas willen doen en geregeld de wijkbewoners daarvoor oproepen. De politie blijkt in de wijken vooral de clandestiene lokale radio te vervolgen, wegens zijn aanklacht van racisme en onderdrukking, van de kloof tussen rijk en arm, enz. Omdat het verhaal zich hier niet eenzijdig op de apocalyptische kanten van de favelas blindstaart krijg je een beter beeld op de favelas en "Uma onda no Ar" zegt ook meer over de hele Braziliaanse samen-leving dan "Cidade de Deus", waar buiten de wijk zelf niets lijkt te bestaan. In het boek van Convents, "Afrika Verbeeld", p.297, luidt het dat "het één van de eerste films is waarin Afro-Brazilianen van de favelas positief benaderd worden. Niet elke Afro-Braziliaan is geweldda-dig". Na 20 jaar strijd werd Radio Favela erkend en hij kreeg zelfs een prijs van de UNESCO.
Bruno Bové, 21/11/2003
_______________________________
|
Cidade de deus/Radio Favela by Bruno Bové Tuesday, Oct. 26, 2004 at 2:13 PM |
| bruno.bove@riziv.fgov.be 02/739.70.74 Balsembloemhof 1/19 3000 Leuven |
Mijn mail deze morgen (zelfde onderwerp) goed ontvangen?
|
Ivm muziekjes die ik maakte... by Ron Kreike. Tuesday, Oct. 26, 2004 at 4:25 PM |
wijsneus_groen.jpg, image/jpeg, 339x243
Via
http://www.ronkr.goedbegin.com/
zijn er muziekjes van mij te beluisteren die ik maakte
met PC en cd-rom's.
Het is niet commercieel, ik probeer er geen geld
mee te verdienen.
En ook omdat het hier muziekjes betreft nog zonder zang,
hoop ik dat het inspiratie kan betekenen voor een
muzikaler cultuurgebeuren.
Graag zou ik willen, dat alternatieve media hiervoor belangstelling zouden hebben.