arch/ive/ief (2000 - 2005)

Op het tarmac van de luchthaven denderen DHL-treintjes nerveus over en weer. Ze transporteren grote blikken bonbons, de containers met pakjes die in en uit de DHL-vliegtuigen worden geladen. "Vergeet de witte vliegtuigen", zegt iemand in een rode DHL-trui, "dat zijn de ouwe bakken. Let op de nieuwe, gele vliegtuigen. Die maken een pak minder lawaai dan de ouwe vloot".

Woensdag rond middernacht treffen we een half dozijn delegees, van de groene en de rode bonden door elkaar, "we helpen ook mekaars leden voort, geen probleem". En terwijl we praten, dagen er nog meer vakbondsafgevaardigden op.

Precies 24 uur eerder legde de nachtploeg van de fameuze hub van DHL demonstratief het werk neer. Voor even maar. Maar het signaal was klaar en duidelijk: genoeg! Dinsdag Mirakeldag. Ook de vakbondsdelegees geloofden niet dat het nog kon.

- "Een opsteker van formaat", zegt Kurt, "we voelden ineens dat het menens was. Ge moet weten: in mei 2003 heeft DHL onze delegee Bert Verhogen buitengesmeten. Ze hebben de vakbond kapotgemaakt. De mensen zagen dat we geen kracht meer hadden".
- "Toen we onderhandelden over de tewerkstellings-CAO en er een staking was, heeft DHL het volk gewoon drie dagen buiten laten staan, betaald en al, maar we mochten niet binnen", zegt Sigrid. "Er kwam gewoon iemand van de directie het volk toespreken. Wij werden straal genegeerd. De mensen hadden toen al gezien dat we buitenspel werden gezet. Toen werd Bert afgedankt. Dat heeft heel veel mensen bang gemaakt. Want als zelfs de delegees, die toch een beschermd statuut hebben, zo behandeld worden, wat dan met de andere werknemers?"

Maar dinsdag rond 23 uur hadden de delegees de mensen ingelicht over het verloop van de dag: eerst stond opnieuw het onheilspellende nieuws in de krant, dat de DHL-hub verhuist naar Leipzig in Duitsland; 's middags filmde de VRT aan de poort; de uitspraken van enkele delegees maakten zoveel indruk dat premier Verhofdstadt wakkerschoot; 's namiddags liet hij zijn woordvoerder Didier Seeuws meedelen dat de premier zich de toekomst van de DHL-werknemers persoonlijk aantrekt.

- "Dinsdagavond, toen we uitgesproken waren, zeiden de mensen: En wat nu?" gaat Nico voort. "We hebben toen een korte, ludieke actie voorgesteld. Daarop hadden de mensen blijkbaar gewacht".

De vloek die al meer dan een jaar over de werknemers van de hub hing, was ineens verbroken.

- "Voor ons, delegees, is dat enorm belangrijk geweest. Dinsdag hebben we gezien dat we de mensen mee hebben. De voorbije maanden zijn het de hele tijd de politici en de actie-comités geweest die over DHL spraken. Nu is het eindelijk aan het personeel om te zeggen dat ons werk vooropkomt".

***

DHL-Aviation, bijgenaamd het sorteercentrum of de hub, is onderdeel van het koerierbedrijf DHL dat op zijn beurt eigendom is van Deutsche Post World Net (DPWN). In de hub sorteren ze pakjespost voor België en andere Europese bestemmingen.

DPWN wil 's werelds grootste koerier worden.

In december 2003 zei DHL-Benelux in zijn Pegasus-plan dat het eventueel de hub in Zaventem wil uitbreiden. DHL vroeg wel bijna zonder limiet 's nachts te mogen opereren. Dat betekent een niet te schatten aantal extra-nachtvluchten.
Daarover stak in de publieke opinie protest op. Maar ook onder de vakbondsmensen: sinds juni circuleert er een vakbondspetitie die pleit voor het behoud en zelfs de uitbreiding van de tewerkstelling (om de werkdruk naar beneden te halen), maar die ook zegt : "we willen jobs in correcte omstandigheden. Voor de werknemers : geen onzeker en te flexibel werk. Voor de bewoners rond de luchthaven : geen overlast door lawaai, verkeer?".

- "Een paar weken geleden", zegt Hicham, "is er weer een studie gemaakt over de gevolgen van de nachtvluchten voor de gezondheid van omwonenden. Maar wij die 's nachts wakker zijn en werken, voor ons worden er geen studies gemaakt. Meent ge dat het gezond is om 's nachts zo'n fysieke inspanning te leveren".
- "Laat staan: of een sluiting van het bedrijf goed zou zijn voor onze gezondheid", voegt Kurt er gauw aan toe.

De plaat van Debuck

Na Pegasus ging DHL met de regering onderhandelen. De super-ministerraad van januari in Gembloux zei dat het voortbestaan van DHL in Zaventem een prioriteit was. De regering en DHL spraken radio-stilte af tot in september. Dan zou er een beslissing vallen over de uitbreiding van de hub en de eisen van DHL voor de nachtvluchten.

Maar in de maanden die volgden, bleek dat DHL en het moederbedrijf DPWN nog andere scenario's hadden. De hub zou ook naar Leipzig over Vatry in Frankrijk kunnen verhuizen.
Telkens er zo'n bericht kwam, stuurde DHL zijn directeur Xavier Debuck naar buiten (die niet eens voor DHL-Aviation, de hub, werkt).

- "Debuck en het bedrijf herhalen nu al maanden dat de beslissing in september valt. De plaat van Walter, euh Xavier Debuck blijft hangen", klagen de delegees.

De zogezegde communicatie-politiek van de DHL-directie zet veel kwaad bloed.

- "Ze geven ons geen informatie".
- "We moeten alles uit de media horen. Trouwens: vanwaar komen die berichten? Waar lekt het? We hebben dinsdag nog van VRT-mensen gehoord dat DHL zelf naar de pers lekt".
- "Met dat nieuws uit Leipzig hebben ze het personeel en de publieke opinie gechanteerd".
- "De laatste vier ondernemingsraden hebben we telkens gevraagd: hoe zit het nu met de nachtvluchten?" zegt Daniel, "en geen enkele keer hebben ze iets willen zeggen. Het verschil met Sodergard nu is dat er tot vandaag veel mist hing en dat die nu een beetje optrekt".

Dat hebben de werknemers van de hub met hun prikactie van dinsdag alvast bereikt: maanden was de directie doof voor de vragen van het personeel, maar woensdag was er ineens een gesprek met Maarten Sudergard, gezant van de top van DHL-Europe. Die liet blijken dat DHL bijdraait. DHL heeft nog niet beslist dat het uit Zaventem weggaat, aldus Sudergaard, het bedrijf onderhandelt nog altijd met de regering, het wil geen "carte blanche" voor zijn nachtelijke operaties, het wil zelfs Brusselaars aanwerven.

- "Hoe gaan ze dat doen?", vraagt een delegee, "wie hier wil beginnen, moet Nederlands spreken, het bedrijf eist dat. Bovendien, ze geven alleen nog tijdelijke contracten".

- "Nog een voorbeeld van hoe graag ze informatie geven. Ze hebben hier een Survey gedaan, we moesten allemaal een hele brochure invullen, met Multiple Choice-vragen. Dat is al 3-4 maanden geleden. Of we denken dat er jobzekerheid is? Of we ander werk aan het zoeken zijn? Van die vragen. Maar meent ge dat ze de resultaten al bekend hebben gemaakt?"

- "We willen dat ze ons au serieux nemen. De directie moet ons als volwaardige gespekspartners beschouwen. Dat hebben we nu wel heel duidelijk gemaakt, en met de steun van de mensen kunnen we dat nu ook afdwingen".

***

De DHL-directie gijzelt de mensen, vinden de delegees. veel werknemers zijn bang om openlijk hun gedacht te zeggen. Ze houden zich stil omdat er misschien selecties zullen gebeuren, als DHL zijn activiteit in Zaventem zou afbouwen en er maar een 500-tal jobs zouden overblijven.

- "Ge moet ook weten dat veel mensen hier overdag nog een andere job hebben", zegt Kurt.
- Sonia: "Ik schat zo'n 50%".
- Peter: "Ge hebt hier veel mensen met twee part-time-jobs, 's nachts hier in de hub bij DHL, en in de late namiddag of de vroege avond nog een andere part-time".
- "DHL heeft dat liever. Het bedrijf vraagt dat zelfs expliciet bij een sollicitatie. Waarom? Omdat de kernactiviteit hier 's nachts maar een uur of vier duurt. Daarvoor hebben ze geen full-times nodig. Iemand met een part-time-job heeft ook het geld nodig. Die vallen minder gemakkelijk ziek".
- "Nogal wat part-timers werken bij de concurrenten TNT of UPS. Ge hebt er ook die hier ingeschreven zijn en overdag zelfstandige zijn in bijberoep".

- "Er wordt gezegd dat de meerderheid van de mensen in de hub laaggeschoolden zijn", zegt Sonia, "maar dat is maar gedeeltelijk waar. Er staan hier ook universitairen te sorteren".
- "Trouwens", zegt Daniel, "de meeste leidinggevenden zijn hier zelf op de onderste sport begonnen en hebben zich opgewerkt. Dat zou niet kunnen moesten het allemaal laaggeschoolden zijn".

Nachtwerk, wordt ge dat gewoon? vragen we.
- "Ja, ge wordt dat gewoon", zegt Hassan, "ik ben al aan mijn zestiende jaar bezig, altijd in de nacht".
- "Ge wordt het gewoon maar dat wil niet zeggen dat ge niet doodmoe zijt", zegt Sigrid".
- "En een paar keer per jaar hebt ge een inzinking", zegt Daniel. "De winter, dat is de moeilijke periode. Ge gaat werken wanneer het donker is, ge komt buiten wanneer het donker is, en ge slaapt overdag. Dat is heel zwaar".

Vandaag donderdag 16 september of morgen vrijdag trekt een delegatie van de werknemers naar de Brusselse minister-president Picqué. Want ook het Brussels gewest moet het belang van de tewerkstelling bij DHL erkennen.

Volgende dinsdag 21 september willen ze naar het parlement, waar premier Verhofstadt dan de beslissing van de regering over de uitbreiding van de DHL-hub zou bekendmaken. Of er veel volk meegaat, weten de delegees nog niet. Ze zijn nog maar juist begonnen met het aan de mensen te vragen. Tijdens de vorige acties kregen ze toch makkelijk acht autocars bij elkaar. Maar nu?

- "Het is vroeg natuurlijk, de afspraak is om halftwee 's middags. Gewoonlijk worden we dan pas wakker".
- "Het valt niet te voorspellen. De mensen zijn het beu. Dit spel duurt al vier jaar. Eerst was er al dat gepalaver over de nachtvluchten. Dan kwam het gepalaver over de hub, dat duurt nu ook al weer bijna twee jaar. Maar de mensen zijn ook kwaad".
- "Het is constant opboksen tegen de directie die niks zegt".
- "We gaan vijf bussen meekrijgen. Nu moeten we doorgaan".

Zaventem, herhalen ook de delegees, heeft toch alle troeven mee.

- "DHL weet dat ook: mensen zoals hier vinden ze nergens anders. Alles wordt hier uitgetekend en ontwikkeld. Dingen die hier werken, lukken niet altijd in andere vestigingen".
- "Dat was zo met DHL. Maar blijft dat zo in het tijdperk van Deutsche Post? Zijn die nog happig om te blijven?"
- "Jamaar, kunt gij u nog herinneren dat de luchthaven hier nog eens voor de mist of de sneeuw gesloten is geweest? Dat is jaren geleden. Terwijl in Bergamo bij voorbeeld, daar moeten ze regelmatig sluiten".

Nog een troef: al die luchtvaartmaatschappijen op Zaventem. DHL geeft hen vracht mee voor bestemmingen in Azië of Oost-Europa die de eigen vliegtuigen niet aandoen. Nòg niet aandoen, want de koerier is volgens de delegee snel aan het groeien en breidt navenant zijn vloot uit.

- "Nu moeten we eerst de regering stelling doen nemen. Die moet DHL en Deutsche Post duidelijk maken dat onze jobs moeten blijven".
- "Dus: dinsdag naar het parlement".
- "Dat zal gedisciplineerd gaan, de mensen hier maken geen problemen".
- "Maar het zal wel lawaai maken. Daglawaai deze keer!"