arch/ive/ief (2000 - 2005)

-- Waarom een organisatie als Zochrot?

Zochrot is een organisatie die de Naqba (catastrofe) naar het joods-Israëlisch publiek wil brengen. We weten dat ze niet echt op de hoogte zijn van wat er gebeurd is in 1948. Ik bedoel vanuit het oogpunt van de Palestijnen: de etnische zuivering, de slachtpartijen en de weigering om de vluchtelingen te laten terugkeren. Doordat de joodse geschiedenis dit heeft verdrongen verhindert dit de joden om verantwoordelijkheid te nemen voor wat er gebeurd is. We geloven dat zolang de joden hun verantwoordelijkheid niet nemen er ook geen vrede en vooral verzoening mogelijk is. Het is misschien nog mogelijk om te praten over grenzen of soevereiniteit, maar vrede zal enkel kunnen als de joden toegeven dat ze verkeerd zijn geweest.

-- Is dat niet schreeuwen in de woestijn? De nieuwe historici die de echte feiten over 1948 hebben beschreven kunnen op weinig begrip rekenen en dan druk ik me nog zacht uit. Het lijkt erop dat de joodse bevolking niets wil horen over de Naqba.

Je hebt in zekere zin gelijk. Maar ook al gaat het vandaag over een moeilijke boodschap, toch constateren we dat er behoorlijk wat joodse Israëli's willen weten wat er echt gebeurd is. Ook al wil dat niet zeggen dat ze meteen het Palestijnse verhaal aanvaarden, ze doen het ook niet meteen af als propaganda of als anti-semitisch. Dat is al heel wat. Wat we niet doen, dat is hoop brengen aan de mensen in onze zoektocht naar de geschiedenis. Het punt is dat de Palestijnen met een danig pijnlijk ervaring leven, dat we verplicht zijn om te luisteren. Voor is dat een morele kwestie. We willen er zijn om te luisteren en te antwoorden.

-- Feit is dat honderden dorpen werden ontruimd en/of vernietigd. En er zijn heel wat vluchtelingen in en vooral buiten Israël. Dat is het drama tot vandaag. Welke oplossing zie je?

We vinden dat de vluchtelingen het recht hebben om terug te keren naar hun thuisland. Ok, we beseffen dat er heel wat praktische problemen aan dat recht verbonden zijn. Veel dorpen zijn van de kaart verdwenen of er wonen joden op de plaats waar vroeger Palestijnen woonden. We willen geen nieuw drama en de huidige bewoners uit hun huizen drijven. Maar er zijn ook veel ontruimde dorpen waar niemand woont en ik zie dus geen enkele reden, behalve ideologische argumenten, waarom de vluchtelingen niet terug naar hun huizen zouden mogen keren.

-- In Israël leeft de vrees dat de terugkeer van de vluchtelingen kan leiden tot een situatie waar de joden een minderheid worden. Dat is het einde van de joodse staat wat gelijk staat aan een nachtmerrie.

Eerst en vooral wil ik iets zeggen over die minderheid. We zijn daar misschien nu al niet ver van verwijderd. Behalve de Palestijnse Israëli's (zo'n 20 % van de bevolking, nvdr.) zijn er nog de vele niet-joodse Russische immigranten. Het probleem is de idee van een zuivere joodse staat. Natuurlijk is het vandaag nu eenmaal zo dat er 6 miljoen joden in Israël wonen en werken en hier willen blijven leven. Er zijn ook de joodse vluchtelingen en problemen op andere plaatsen in de wereld. Goed, dat is waar, maar met of zonder de Palestijnse vluchtelingen moet het concept van de joodse staat veranderen. Ook in een staat waar de joden de meerderheid vormen moeten de andere minderheden over hun rechten beschikken. Daar gaat democratie over.

-- Zowel in Israël als in de Palestijnse gebieden zien we een volledige vermenging van de bevolking. Er zijn de Palestijnen in Israël en het groeiend aantal kolonisten in de Palestijnse gebieden. Het wordt alsmaar moeilijker om een een grens te trekken die het ontstaan kan geven aan twee staten.

Dat klopt. Het idee van twee staten wordt absurd. Voor mij moet er dan ook maar één staat zijn, maar dan een echte democratische staat.

-- Waaruit bestaan de activiteiten van Zochrot?

Centraal staan onze trips naar de sinds 1948 vernietigde dorpen. In de laatste twee jaar hebben we ongeveer vijftien tochten uitstappen ondernomen met telkens ongeveer tachtig tot honderd deelnemers. Tijdens elk bezoek houden we een kleine ceremonie en plaatsen we borden met daarop de naam en gegevens over het dorp in het Arabisch en Hebreeuws. We laten de mensen kennis maken met de dorpelingen zelf. We verspreiden ook kaarten met daarop alle verdwenen dorpen en andere documentatie. Daarnaast houden we voordrachten en verzorgen we studiedagen. Tijdens de dag van de Naqba, nemen we deel aan de marsen voor terugkeer van de vluchtelingen, waarbij we proberen zoveel mogelijk joden te laten deelnemen.

Meer informatie over Zochrot op www.nakbainhebrew.org