arch/ive/ief (2000 - 2005)

Een wachtende bus in een Vlaamse stad. De chauffeur leest zijn krant. Een Marokkaanse vrouw stapt op en vraagt of de bus op plaats x stopt. De chauffeur leest verder. De vrouw herhaalt haar vraag. De chauffeur leest verder. Tenslotte vraagt de vrouw : « Mijnheer, doet u uw werk soms niet graag ? » Waarop de buschauffeur opkijkt en, met alle minachting die hij op zijn gezicht verzamelen kan, zegt : « Ik doe mijn werk heel graag, maar niet voor uw soort. »

Zo goed als iedere kiezer – manager of werkloze, verwend of in de problemen, hoog- of laaggeschoold - weet dat het Vlaams Blok veroordeeld is voor racisme. Door een bekwame rechter in een genuanceerd en goed onderbouwd vonnis. In het stemhokje heeft dit gegeven het Blok niettemin fameuze winst opgeleverd. ‘Racisme moet kunnen’ werd in de campagne hertaald tot de slogan ‘voor vrije meningsuiting’ en  vervolgens door één miljoen stemmen onderschreven. Wij vinden dit zondermeer shockerend. Zoveel mensen die zonder schaamte of gewetensproblemen een door justitie vastgesteld en veroordeeld misdrijf in hun politieke keuze integreren : men trachte zich voor te stellen hoe dit moet overkomen bij hen die het racisme dagelijks aan den lijve ondervinden.

De politiek heeft het voorbije decennium een massa ontevredenen geproduceerd. Afdanking,  privatisering, armoezaaiende sociale uitkeringen, heksenjacht op werklozen, vervanging van contractuele jobs door interimarbeid, onbetaalbare woningen, dure geneeskunde, verwaarloosde buurten : het grote aantal proteststemmen komt niet alleen voort uit waanideeën. Niet evident is dat dit protest zich zo eenzijdig en massaal vertaalt in steun voor een racistische partij. De vlotheid waarmee op 13 juni over dat moreel bezwaar is heengestapt is stuitend, maar evengoed begrijpelijk. Het zijn geen zelfverklaarde racisten, geen fanatieke xenofoben die voor het Blok hebben gestemd. Het gaat om honderdduizenden die de voorbije vijftien jaar alleen maar beetje bij beetje gewend zijn geraakt aan de ‘normaliteit’ van een beetje racisme en nog een beetje en nog een beetje. Tot de stap naar het Vlaams Blok eigenlijk niet meer zo groot is. Verantwoordelijk daarvoor zijn natuurlijk niet de Blokkiezers, maar zij die de Blokkiezers hebben gevormd.

Een minister die vluchtelingen vergelijkt met meeuwen op een stort. De man is geen racist natuurlijk, maar hij heeft het wel gezegd. Een andere minister die het dragen van de hoofddoek in verband brengt met de groei van het fundamentalisme. Evenmin een racist, maar hij heeft de kwalijke link wel gelegd. Weer een andere minister die een rapport bestelt om de link na te gaan tussen criminaliteit en ethnische achtergrond. Een beschaafd man natuurlijk, maar opnieuw is de kwalijke link gelegd. De modale tv-kijker en krantenlezer heeft de afgelopen jaren zo vaak de racistische associaties tussen migranten en onwil tot integratie, allochtonen en criminaliteit, moslims en fundamentalisme, vluchtelingen en overspoeling voorgeschoteld gekregen dat het geen verwondering kan wekken dat de morele dam tegen het racisme is weggegraven. Van de andere kant stond het dagelijkse racisme op de arbeidsmarkt, de woningmarkt en het onderwijs zo schraaltjes op de politieke agenda en werd er zo weinig alarmerend over bericht dat er bij de Vlamingen nauwelijks enige kennis, laat staan begrip of solidariteit voor de slachtoffers ervan kon ontstaan. Uit cijfers en nuchtere analyses (men leze er de Jaarboeken over armoede en sociale uitsluiting van de UFSIA maar eens op na) blijkt zonneklaar dat allochtonen de minst gefavoriseerde laag van de bevolking zijn : minder politieke rechten, meer kans op werkloosheid en armoede, slechtere behuizing, minder kans op hogere scholing, slechtere gezondheid, kortere levensduur.  Als niet deze realiteit in de hoofden der mensen zit, maar de mythe van de probleem-allochtoon, dan is het niet alleen het Vlaams Blok dat daarvoor gezorgd heeft.  

Om zijn racistische boodschap te verspreiden beschikt het Blok vandaag over drie sterke wapens : ten eerste het racistische discours van de andere partijen (bijvoorbeeld n.a.v. het debat over migrantenstemrecht), ten tweede de nodige subsidies om propaganda te voeren, ten derde de medewerking van belangrijke media. Toen het Vlaams Blok werd veroordeeld, gingen de mediakanalen meteen breed open om de partijbonzen de nodige microfoons en kolommen te lenen. In de aanloop naar de verkiezingen liet de democratie niet toe dat kleinere partijen aan bod kwamen op de VRT, maar de vraag om het net om zijn racisme veroordeelde Blok uit te sluiten van debatten en spelletjes werd als een inbreuk op die democratie gezien. Extreemrechtse kopstukken werden dag na dag behandeld als vanzelfsprekende studiogasten. Vandaag lezen we in de kranten steeds vaker dat het Vlaams Blok geen extremistische partij meer is, dat een miljoen kiezers niet kunnen genegeerd worden, dat het cordon sanitaire geen zin meer heeft, enz. Te vrezen valt dat deze stelling niet de evolutie van het Vlaams Blok weerspiegelt, maar die van heel wat politici, mediamensen en commentatoren, die niet alleen hun publiek, maar ook zichzelf de nodige ‘gewenning’ hebben bijgebracht.

De vraag of het Blok geen extremistische partij meer is kan alleen beantwoord worden door een analyse van hun partijprogramma, hun dagelijkse politieke praktijk en hun politiek personeel. Niet door de optelsom van hun kiezers te maken. Zal het Blok minder racistisch worden nu één miljoen mensen erop gestemd hebben ? Natuurlijk niet, de Blokcampagne heeft zich net geënt op de veroordeling door justitie. « Het volk heeft ons vrijgesproken, » juicht de partijtop. Kiezers die een veroordeling wegens racisme belonen hebben natuurlijk ongelijk. Men kan hun stem verklaren en begrijpen, maar niet goedkeuren. Een stem voor het Blok is een foute stem. Punt uit.

De Marokkaanse vrouw die in een Vlaamse stad op de bus stapte, is net voor de derde keer bevallen. Zij vraagt zich af in welk klimaat zij haar kind zal zien opgroeien. Misschien kunnen al degenen die vandaag hun respect betuigen aan die één miljoen Blokkiezers zich dat ook eens afvragen.

Charles Ducal en Kamiel Vanhole
(auteurs van ‘Over de voorrang van rechts’ – EPO)

Ook Humo deed zijn duit in het zakje om de stemmenwinst van het Blok
te verklaren en trommelde daarom off all people Noël Slangen op, bijgestaan door Peter Van Aelst (onderzoeker UA, in samenwerking met prof.S.Walgraeve). Mijn reactie hierop werd hun toegestuurd.

In het artikel 'waarom stemt 24% van de Vlamingen op het Blok?' vergeet partijstrateeg Noël Slangen in zijn opsomming als redenen voor de sterke winst van het Vlaams Blok te vermelden dat het paarse beleid er alles aan gedaan heeft om, binnen haar eigen aanvaardbaarheid, het programma van het Vlaams Blok te verwezenlijken. Met uitzondering van de momenteel nog onbespreekbare Vlaamse onafhankelijkheid, maar inclusief het op racisme geïnspireerde, en dus in hoofdzaak van betuttelend tot volledig repressieve 'vreemdelingenbeleid'. 24% verkiest dus (liever) the real stuff boven een surrogaat afkooksel; vandaar dat men deze kiezers nu niets durft verwijten. (Vandaar ook dat de poging om bovenstaande brief gepubliceerd te krijgen in DS op niets uitdraait.)

Op een ander punt stelt hij dat de overstap van Bart Somers naar het Vlaamse parlement een slechte zaak is geweest voor deze gemeente in het afstoppen van het Vlaams Blok. Dit is een absoluut gevaarlijke redenering. Alsof één persoon het beleid uitmaakt! De roep om een sterke man/vrouw die het verschil kan maken is een illusie, tenzij men een dictatuur voor ogen heeft. En wanneer we dan kijken naar dat beleid in het Mechelen van Somers, waar het Vlaams Blok in vergelijking met verleden jaar nog maar eens 5% is gestegen, wat zegt dat dan?

Dat het 'migrantenstemrecht'-debat binnen de VLD als splijtzwam fungeerde is verder niet meer dan logisch, omdat het de tegenstelling of contradictie tussen ideologie en praktijk naar voren bracht. Een volgend en gelijkaardig scenario valt te verwachten binnen de CD&V, dat met zachte dwang zal verplicht worden met het Blok samen te gaan. Zo herhaald geschiedenis zich voor diegenen die er geen lessen willen uit trekken.

Tenslotte wordt er in het artikel verwezen naar het gebrek aan zogenaamde 'foertpartijen' ter linkerzijde. Nu, die kunnen er wel zijn was daar niet die kiesdrempel en de bewust ingewikkelde (lees: onlogische) zetelverdeling. Twee gegevens die het democratische gehalte van onze politieke samenleving dermate beperken. En als men nu nog niet begrepen heeft dat al die 'foertstemmers' het gevolg is van een foertpolitiek dan moet men niet verwonderd zijn waarin dat zal eindigen.

dit opinieartikel verscheen al op 29 juni in De Standaard.