arch/ive/ief (2000 - 2005)

Aan de teletekstredactie van de NOS

Geachte Redactie,


Ik wil graag uw aandacht vragen voor het volgende:
In uw berichtgeving dd 29-6 vermeldt u, dat het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft bepaald, dat door de VS op basis van terrorisme vastgehouden gevangenen zelf naar de rechter mogen stappen om hun detentie aan te vechten, waarbij u eraan toevoegt, dat het Hof van mening is, dat het Amerikaanse recht eveneens voor de op Cuba gevestigde basis geldt.
Verder in uw berichtgeving vermeldt u, dat deze uitspraak wordt beschouwd als een nederlaag van president Bush.
U vervolgt uw berichtgeving met de mededeling, dat het Hof wel het recht van de regering zou erkent om een staatsburger enige tijd zonder vorm van aanklacht of proces vast te houden
U eindigt uw berichtgeving met de mededeling, dat volgens het Witte Huis de strijd tegen het terrorisme wordt belemmerd als verdachten zelf naar de rechter kunnen stappen

Met deze wijze van berichtgeving zonder enige kritische achtergrondinformatie uwerzijds maakt u impliciet de indruk de detentie van de door de VS in Guantanamo vastgehouden gevangenen als zodanig legitiem is, hetgeen niet het geval is.

Te uwer informatie:

Vanaf januari 2001, enkele weken na de beeindiging van de Amerikaanse aanval op Afghanistan, die resulteerde in de val van het Taliban-regime, startte de VS de overbrenging van tijdens deze oorlog gemaakte krijgsgevangenen naar de Amerikaanse marinebasis Guantanamo in Cuba.
Deze gevangenentransporten vonden niet alleen is plaats gedurende 2001, maar werden oo daarna gecontinueerd en hebben nog recentelijk plaatsgehad in 2003 waarbij dit keer sprake was van in de Amerikaanse aanval op Irak gemaakte krijgsgevangenen.
Momenteel zitten meer dan 600 gevangenen vast op Guantanamo zonder enige vorm van aanklacht of proces

A Behandeling:

Zowel bij het transport van de gevangenen naar Guantanamo als inzake de behandeling is er vanaf het begin sprake geweest van ernstige mensenrechtenschendingen, aangezien de gevangenen niet alleen aan elkaar geketend en met geluidsdichte kappen over hun hoofd naar de plaats van bestemming werden overgebracht, maar daar aangekomen, in kooien werden opgesloten en slechts een keer per week gelucht worden, hetgeen als zodanig ernstige mensenrechtenschendingen zijn.
Eveneens bevinden zich onder deze gevangenen een aantal minderjarigen [varierend van 13 tot 17 jaar], hetgeen in strijd is met de VN-Conventie van de Rechten van het Kind en het Optionele Protocol betreffende Kindsoldaten, dat eveneens is geratifieerd door de VS.

Terecht is hiertegen dan ook vanaf het begin tegen geprotesteerd door gerennommeerde mensenrechtenorganisaties als Amnesty International [http://www.amnesty.org] en Human Rights Watch [http://www.hrw.org] alsmede een groot aantal juristen en leidinggevende Europese en Arabische politici, aangezien mensenrechtenregels volgens alle internationale verdragen onder alle omstandigheden dienen te worden toegepast zonder aanzien des persoons.

Het mensonterende van deze situatie wordt met name benadrukt door het feit, dat er volgens gegevens van het Rode Kruis op Guantanamo reeds 36 zelfmoordpogingen door gevangenen zijn gedaan.


B Rechtspositie:

Nog afgezien van deze onder alle omstandigheden onacceptabele mensonterende behandeling is de detentie van de betreffende gevangenen eveneens in strijd met het Internationaal Recht.
In de eerste plaats is er sprake van een totaal ontbreken van een rechstpositie in dezen vanwege de detentie zonder enige vorm van aanklacht of proces, hetgeen in in alle omstandigheden in strijd is met de meest elementaire internationaalrechtelijke principes.
In de tweede plaats vanwege de eenzijdig door de VS aan hen toegekende status van ´´vijandelijke strijders´´, hetgeen impliceert, dat op hen de bepalingen van de 3de Conventie van Geneve inzake behandeling van krijgsgevangenen niet van toepassing zouden zijn.
Nog afgezien van het feit, dat een en ander onder geen enkele omstandigheid een rechtvaardiging is voor een inhumane behandeling, snijdt dit argument geen hout, aangezien het hetzij strijders betreft uit het Taliban-leger en daaraan gelieerde strijders, hetzij Iraakse strijders uit het Iraakse leger, hetgeen hen de jure tot krijgsgevangenen maakt.
Een en ander impliceert, dat zij na de vijandelijkheden [afloop van de oorlog in Afghanistan en Irak] dienen te worden vrijgelaten, tenzij er sprake is van ene aanklacht wegens oorlogsmisdaden, in welks geval zij binnen afzienbare tijd voor de rechter dienen te worden gebracht, hetgeen nog steeds niet is gebeurd.

Terecht heeft dit geleid tot grote kritiek vanuit de hoek van de reeds bovengenoemde mensenrechtenorganisaties, de Interamerikaanse Commissie voor Mensenrechten, een aantal VN-Commissies, Amerikaanse burgerrechtenorganisaties, internationale juristen, alsmede een uitspraak van het Britse Hof van Beroep, die de detentievoorwaarden in Guantanamo in strijd verklaarde met de fundamentele principes van het Internationaal Recht.

C Jurisdictie Amerikaans Gerechtshof:

Zoals het Amerikaanse Hooggerechtshof terecht heeft vastgesteld, snijdt evenmin het argument van de Amerikaanse regering hout, dat Amerikaanse gerechtshoven geen jurisdictie zouden hebben over de Guantanamo-gevangenen omdat deze worden vastgehouden op een marinebasis die zich niet op Amerikaans grondgebied bevindt.
Aangezien echter dit deel van Cuba wel degelijk onder Amerikaans gezag staat en door de VS militair wordt gecontroleerd, geldt ook in dit geval het Amerikaanse rechtssysteem.
Een en ander is in 2003 ook reeds bevestigd door het Federale Hof van Beroep in San Fransisco.

D Terrorisme:

Het argument van de Amerikaanse regering, dat deze mensen van terrorisme beschuldigd zijn, snijdt al evenmin hout.
In de eerste plaats dient een al dan niet aanwezige verantwoordelijkheid in dezen in de rechtszaal te worden vastgesteld en diet een en ander niets af aan hun status van krijgsgevangenen [tijdens een reguliere oorlogssituatie gearresteerde strijders] , in de tweede plaats gelden ook voor van terrorisme beschuldigde mensen dezelfde internationale rechtsregels betreffende een humane behandeling en een proces volgens internationaal-gangbare principes.


Het verdient dan ook ten zeerste aanbeveling dat u bij een volgende berichtgeving betreffende dit onderwerp eveneens refereert aan de onacceptabel-rechteloze positie van deze gevangenen [detentie zonder aanklacht of proces], de inhumane beandeling in dezen en de wijdverbreide protesten hiertegen, eveneens vanuit de Nederlandse politieke hoek [zie het in 2001 geuite protest van de voormalige Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken de heer van Aartssen tegen de detentieomstandigheden in Guantanamo]

Een en ander zal leide tot een eerlijkere en objectievere berichtgeving over dit onderwerp, hetgeen uw journalistieke taak is tegenover het teletekstlezende publiek

Vriendelijke groeten
Astrid Essed
BA Amsterdam [Z-O]