Istanbul ontvangt staatshoofden NAVO-lidstaten

In Istanbul zijn zondagmiddag de staatshoofden en regeringsleiders van de 26 NAVO-lidstaten gearriveerd. Onder hen ook de Amerikaanse president George W. Bush. Ze hielden 's avonds al een diner met Turks president Sezer. Maandag en dinsdag houden ze topbijeenkomst in de vroegere Turkse hoofdstad.

Tijdens de top zullen de 26 lidstaten hun zegen geven aan het princiepsakkoord dat vrijdag al bereikt werd. Het akkoord stelt dat de NAVO in Irak zal helpen met de opleiding van het nieuwe Irakese leger, dat moet instaan voor de veiligheid na de machtsoverdracht op 30 juni. Tijdens de top zal het plan ook verder worden uitgewerkt.

Samen met de politieke zwaargewichten zijn ook 20.000 andersglobalisten, vredesactivisten en extreem-linkse betogers afgezakt naar de stad aan de Bosporus. Ze gaan tijdens de top protesteren tegen de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Irak en tegen de deelname van de NAVO aan de operaties in Irak.

Deze mening werd oorspronkelijk ook gedeeld door Hoop Scheffer, de secretaris-generaal van de NAVO. De NAVO had eind 2003 beloofd om meer manschappen en logistieke middelen naar Afghanistan te sturen. Vermits de militaire organisatie het al moeilijk heeft met het nakomen van die belofte, was een operatie in Irak uitgesloten. Dat was althans wat Hoop Scheffer woensdag nog zei in het VRT-journaal.

Maar na een brief van de voorlopige Irakese eerste minister Iyad Allawi waarin hij bijstand van de NAVO in Irak vraagt, en waarschijnlijk ook na verhoogde Amerikaanse druk, heeft Scheffer zijn mening herzien. "De internationale gemeenschap mag niet vanop afstand toekijken hoe Irak platbrandt. De NAVO zal personeel inzetten in Irak en daarbuiten", luidt het nu. Hij voegt er wel aan toe dat de NAVO ook haar engagementen moet blijven nakomen in Afghanistan. De afgevaardigden van de verschillende lidstaten hadden vrijdag hierover tot in de late avond onderhandeld.

Ondertussen hebben de Turkse gastheren van de top omvangrijke veiligheidsmaatregelen genomen om te zorgen dat de betogers de politieke leiders niet zouden hinderen en om rellen in de straten van Istanbul te vermijden. Naar verluidt zijn er 10.000 agenten op de been, ligger er oorlogsschepen klaar op de Bosporus en bewaken gewapende helikopters het luchtruim. Zeker na de bomexplosies die de stad vorige week opschrikten, wil de overheid paniekerig alle incidenten vermijden.

Zondagmiddag gaven enkele manifestanten al een klein staaltje aan de oostelijke oever de Bosporus. Ze scandeerden slogans als "Yankees ga naar huis, dit land is van ons", "Verenigde Staten, moordenaars, verlaat het Midden-Oosten" en "Istanbul sluit zijn deuren voor de NAVO". Ook op T-shirts van talrijke activisten waren boodschappen te lezen als "Bush, kom niet" en "de NAVO is een oorlogsorganisatie die we moeten ontbinden".

Het lijkt erop dat het een woelige top zal worden, en dat de betogingen meer in de media aan bod zullen komen dan de politieke en militaire overeenkomsten die er gesloten zullen worden.

arch/ive/ief (2000 - 2005)