arch/ive/ief (2000 - 2005)

De jacht op werklozen: een zoveelste knieval van de regering voor de bedrijfswereld.

Op 13 juni 2004, de dag na de verkiezingen (uiteraard is dit géén toeval) werden de plannen van de Belgische regering in de jacht op werklozen (beter) bekend gemaakt. Het betreft een beleidsmaatregel waaraan de socialistische en liberale politieke strekkingen hun goedkeuring hebben verleend.

Concreet zal in een eerste fase elke werkloze min 30-er na één jaar werkloosheid uitgenodigd worden bij de R.V.A. om haar of zijn stappen te verantwoorden tot het verwerven van een betrekking.

Kan de betrokken werkloze zijn inspanningen niet aantonen via sollicitatiebrieven of andere tussenstappen zoals bvb. het aanvragen of het ingaan op een opleiding, dan wordt de betrokkene opnieuw uitgenodigd. Bij een tweede negatieve beoordeling kan de werkloosheidsuitkering verminderd of zelfs geschorst worden.

Werkloosheid is een fenomeen die véél factoren kent. Niettemin worden via de klassieke actualiteitskanalen steeds dezelfde oorzaken aangeduid, met als voornaamste:

- Bedrijven trekken massaal naar de lage loonlanden om de concurrentiepositie en winstmarge (maar hiermee tegelijk ook de werkloosheid in de westerse contreien) te verhogen.
- De betrokkene heeft géén opleiding die aansluit bij de noden van de arbeidsmarkt.
- De werkloze bevindt zich in de ‘werkloosheidsval’. Hiermee wordt bedoeld dat het financiële sur plus voor de werkloze van een betrekking te verwaarlozen of zelfs in het nadeel van de werkloze is, in vergelijking met het leven van een uitkering.

Welke factoren er meestal niet in de klassieke media worden belicht zijn de méér subversieve factoren die buiten de klassieke analyse van vraag en aanbod vallen:

- De werkloze weigert bvb. uit principiële redenen om een betrekking tegen een minimumloon te aanvaarden. Van een minimumloon kan men immers bezwaarlijk een ‘normale’ levensstandaard opbouwen, laat staan bvb. een hypotheek afbetalen, of uit een financieel benarde situatie ontsnappen. Een werkloze alleenstaande vrouw met twee kinderen zou bvb. bij het aanvaarden van een betrekking tegen een minimumloon er financieel meer bij kunnen inschieten, gezien ze dan ook voor betaalde opvang moet zoeken voor haar kinderen.

- Een andere principiële reden waarom de werkloze kan weigeren om een slecht betaalde betrekking te aanvaarden is omdat de verhouding tussen de winstcijfers van het bedrijf, de vergoeding van kaderleden en het minimumloon totaal in disproportie is.

- De werkloze kan voortbouwend op het vorige argument ook bvb. een slecht betaalde baan bij een sociale organisatie weigeren omdat de vergoeding van sociaal werk (bvb. verpleegster, bejaardenverzorgster, maatschappelijk assistent) etc. totaal niet in proportie is met het grote surplus van een dergelijke baan voor de samenleving. Niettemin zijn dergelijke banen vaak even belastend als een ‘commerciële’ baan, gezien men bij dergelijke functies voortdurend psychisch belast wordt met menselijk lijden.

- Of de werkloze eist simpelweg het recht op luiheid op. We leven in een zeer competitieve en stresserende samenleving. De werkloze speelt liever het spel van concurrentie en moordende efficiëntie niet (meer) mee. De verhouding tussen een hoger inkomen maar daarmee ook de bijgaande stress en verminderde levenskwaliteit of een lager inkomen maar een relatieve vrijheid qua dagindeling is in het voordeel van het laatste. Het weigeren van een betrekking en het bewuste leven van een werkloosheidsuitkering wordt dan eigenlijk een daad voor een betere levenskwaliteit (wat de werkloze niet als zodanig kan bekend maken wegens de dreiging met schorsing mocht hij of zij dat doen).

In België bezit bvb. 10 % van de rijkste laag van de bevolking 50 % van alle bezittingen (Deze cijfers zijn te vinden via het onderzoek van De Standaard over de 200 rijkste Belgen, raadpleeg voor dit artikel de database van De Standaard via http://www.destandaard.be ) .

Is een werkloze dan bvb. een ‘leegloper’ of getuigt het van kritisch denken omdat hij of zij bvb. weigert om een minimumloon te aanvaarden in een bedrijf die hoogstwaarschijnlijk op de één of andere manier (niet) rechtstreeks in handen is van die rijkste laag van de bevolking? Een minimumloon kan men vanuit dit perspectief ook een veredelde vorm van slavernij noemen, zeker wanneer het bedrijf in kwestie meer dan behoorlijke winstcijfers maakt of wanneer de verhouding tussen kaderlonen en basislonen totaal in disproportie is.

Wat als de werkloze bvb. onbetaalde arbeid (vrijwilligerswerk, kunst, …) verricht of produceert in plaats van te kiezen voor een betaalde job? Strikt gezien is de persoon dan niet werkloos, maar verricht hij of zijn onbetaalde arbeid. Nader bekeken is de meerwaarde voor de samenleving tussen bvb. een rentenier die totaal géén fysieke of geestelijke arbeid verricht (buiten het knippen van ‘aandeelcouponnen’ of speculeren op de beurs of het innen van de huishuur) en de werkloze die onbetaalde arbeid verricht in het voordeel van de laatste.

De vraag over de meerwaarde van de samenleving van het verrichten van een betaalde activiteit is door de neoliberale tendens voortdurend in het voordeel van commerciële activiteiten. Men kan zich de vraag stellen indien het produceren van een tiende soort variatie op een product van meer of minder waarde is voor de samenleving dan een werkloze die bvb. bewust kiest voor vrijwilligerswerk bij een sociale organisatie die zich door het subsidiebeleid van de overheid nauwelijks kan voorzien in degelijk betaalde arbeid.

De jacht op werklozen is een zoveelste verknipte maatregel in het voordeel van het establishment. De werkloze wordt via de dreiging om zijn inkomen te verliezen, willens nillens verplicht zich in of aan te passen aan een (commerciële) samenleving waarvan de vraag of men zich er moet toe aanpassen meer dan gerechtvaardigd is.

En wat als men dan de werkloosheidsuitkering schorst of verminderd: in essentie betekent dit dat iemand die al over weinig middelen beschikt nog minder middelen tot zijn beschikking krijgt, en dus willens nillens verplicht wordt zich aan te passen aan een systeem waarin hij of zij om de één of andere reden niet toe wil of kan aangepast worden. Een nevenfactor waarmee men géén rekening houdt is dat dergelijke maatregelen kunnen leiden tot verhoogde criminaliteit, terrorisme, ziekte uitkeringen, enz …

Neoliberale strekkingen en hun vertegenwoordigers vergeten steeds één zaak: het recht op vrijheid zou niet enkel een zaak mogen zijn van ondernemers maar ook van hen op de bodem van de sociale ladder.

Het recht op een volwaardig basisinkomen waarmee men in een ‘normale’ levensstandaard kan voorzien, niet gekoppeld aan de één of andere voorwaarde, is een eerste essentiële stap om het recht op vrijheid te waarborgen. Enkel op die manier kan de werkloze bvb. een minimumloon baan weigeren zodat de wet van vraag en aanbod een meer correcte weerspiegeling is van de realiteit tussen aanbod en vraag.

Wanneer werklozen bvb. weigeren om een job als verpleegkundige op te nemen, wegens de slechte financiële vergoeding in vergelijking met de psychische en fysieke belasting van de baan, dan is de overheid er toe genoodzaakt om de job meer te verlonen. Op een zelfde manier zouden bedrijven gedwongen worden om het minimumloon op te trekken, gezien werklozen middels hun gewaarborgd recht op een uitkering kunnen weigeren om nog dergelijke ondermaats vergoede betrekkingen te aanvaarden.

De vervolging van werklozen is kritisch bekeken niet meer dan een knieval voor de bedrijven en organisaties die nood hebben aan kandidaten voor slecht betaalde, vaak heel flexibele functies. Het aanbod van werklozen wordt hierdoor kunstmatig hoog gehouden: de werkloze heeft immers de keuze tussen ingaan op een slecht betaalde betrekking of zijn inkomen verliezen. De laatste situatie is géén keuze, het is gedwongen worden tot een veredelde vorm van slavernij of zijn of haar inkomen verliezen.

Méér kritische analyses over het beleid van de traditionele partijen in Vlaanderen vindt u via:

http://users.telenet.be/stemblanco

Ronald Clercx
Maatschappelijk werker

Misschien is het afschaffen van de belastingen op alle minimuumlonen een oplossing. Hierdoor zou de betrokken werknemer een hoger inkomen verwerven dan de werkloosheidsuitkering en een aanmoediging betekenen, om effectief een job aan te nemen?
Uiteraard met behoud van het betalen van de sociale bijdrage door de betrokken werkgever en het inhouden van de bijdrage bij de werknemer?
Dit is een persoonlijk idee van mezelf.

Jef.

De zgn. belasting op loon is eigenlijk een deel van het loon. Het is een niet uitgekeerd loon dat de staat in principe spaart voor de uitbetaling van ziekteverzekering en pensioen.
Als er geen belasting op het minimumloon wordt betaald, betekent dat dan ook dat voor wie een minimumloon krijgt geen ziekteverzekering of pensioen wordt afgedragen? Hoe wordt dat dan betaald?

De problematiek van de werkloosheid bestaat niet omdat de lonen te hoog zijn maar omdat er te weinig werkaanbiedingen zijn. Zijn we geïnteresseerd om de loonkost dermate te laten dalen dat we als werknemer kunnen concureren met de laagste lonen in Europa om de werkgelegenheid hier te houden? Of gaan we niveleren naar de laagste lonen in Zuid-Amerika of Azië?

Bestaat er een bodem waaronder we willen gaan? Zullen we gewoon de minima verlagen? Waarom bestaat dan het woord minimum?