arch/ive/ief (2000 - 2005)

Attac Vlaanderen verzet zich tegen de verlammende pogingen om elke kritiek op het Europees beleid af te doen als stemmen tégen de Europese Unie. Attac Vlaanderen meent dat democratie onmogelijk is zonder een openbaar debat waarin alle meningen kunnen gehoord worden. Kritiek op het beleid getuigt juist van belangstelling en betrokkenheid bij instellingen die van cruciaal belang zijn om een andere wereld mogelijk te maken. Juist omdat Attac Vlaanderen vóór een Europees beleid is waarmee die andere wereld gestalte kan krijgen, wil het ook in dit debat zijn stem laten horen.

Attac Vlaanderen is van mening dat de Europese Unie een voorbeeld zou kunnen zijn voor de manier waarop ook op wereldvlak moet worden gestreefd naar nauwere samenwerking en een betere coördinatie van het beleid. Het afstaan en delen van bevoegdheden, met democratische controle, is de weg die ook mondiaal moet worden bewandeld. Met de verdediging van een vredes- en ontwikkelingsbeleid, een rechtvaardige internationale fiscaliteit en een sterke sociale bescherming zou de EU een dam kunnen opwerpen tegen de neoliberale mondialisering.

1. Er is een te groot democratisch tekort en een gebrek aan maatschappelijk debat
We stellen vast dat het Europees Parlement meer bevoegdheden krijgt, maar dat het nog steeds geen wetsvoorstellen kan indienen en dat het nog niet over alle beleidsterreinen mee kan beslissen. Bovendien heeft de Raad - die bestaat uit de nationale regeringen - zowel wetgevende als uitvoerende bevoegdheden en werkt hij achter gesloten deuren. Er zijn meer mogelijkheden gekomen om met gekwalificeerde meerderheid te beslissen, maar niet op de belangrijke domeinen van buitenlandse zaken, fiscaliteit en sommige sociale zaken. De Europese Commissie wordt niet verkozen en behoudt het alleenrecht op wetgevende initiatieven.

We zijn van oordeel dat het democratisch gehalte van de EU te klein blijft, niettegenstaande enkele stappen vooruit.

Wij eisen dat :
Het Europees Parlement volledige wetgevende en controlerende bevoegdheid krijgt over alle beleidsterreinen van de EU en dat er meer ruimte komt voor participatieve democratie.

Het burgerschap voor alle inwoners van de EU geldt.

De mensenrechten ten volle worden gerespecteerd en niet worden opgeofferd aan een zogenaamde terrorismebestrijding. Het Europese asielbeleid moet een humaan beleid worden dat werkt aan de oorzaken van het vluchtelingenprobleem en rechtszekerheid biedt aan vluchtelingen.

Er een referendum komt over de EU-grondwet.

2. Er zijn te weinig sociale rechten
We stellen vast dat het Handvest van grondrechten ernstige tekortkomingen laat zien en dat sommige delen van het sociaal beleid onder de eenparigheidsregel van de Raad blijven vallen.

We zijn van oordeel dat mensenrechten ondeelbaar zijn en dat in een tijd waarin de kloof tussen rijk en arm steeds groter wordt solidariteit zeer belangrijk is. Basisrechten zoals het recht op arbeid, op staking, op huisvesting, op sociale voorzieningen en op onafhankelijke media moeten gewaarborgd worden.

Wij eisen dat :
Alle sociale rechten, zoals vermeld in het sociaal handvest van de Raad van Europa, worden opgenomen in het Handvest van de EU. Solidariteit moet als waarde van de Unie worden vermeld.

Openbare diensten en sociale voorzieningen als grondrechten worden erkend en aan de regels van de markt en van de concurrentie worden onttrokken.

3. Het monetair en economisch beleid zijn neoliberaal
We stellen vast dat het monetair en het economisch beleid van de EU neoliberaal zijn. De 'waarden' van de sociale markteconomie en de volledige werkgelegenheid zijn onverenigbaar met 'een open markteconomie met vrije en onvervalste concurrentie'. De Europese Centrale Bank blijft onafhankelijk.

We zijn van oordeel dat dit beleid niet thuis hoort in een grondwet die enkel de basiswaarden en doelstellingen van de Europese Unie moet vermelden. Beleid moet geregeld kunnen aangepast worden en mag daarom niet onder een eenparigheidsregel vallen. Met een vetorecht in deze materies wordt het neoliberaal beleid tot officiële doctrine van de EU verankerd.

Wij eisen dat :
Deel III van de grondwet (het beleid) met een gekwalificeerde meerderheid moet kunnen gewijzigd worden.

De Europese Centrale Bank onder democratische controle komt en dat haar doelstellingen worden uitgebreid tot de bevordering van volledige werkgelegenheid.

Er een economisch en monetair beleid wordt gevoerd, niet in dienst van de concurrentie, maar in dienst van de maatschappelijke behoeften, duurzame ontwikkeling en rechtvaardige handel. Het stabiliteitspact moet veranderd worden.

4. Het buitenlands en het defensiebeleid staan niet in het teken van vrede
We stellen vast dat vrede en de weigering van oorlog als instrument voor het oplossen van conflicten geen plaats hebben gekregen bij de waarden van de EU. Het Europees Parlement wordt nog steeds niet betrokken bij dit beleid dat volledig in handen blijft van een niet te controleren Raad.

We zijn van oordeel dat het defensiebeleid dreigt uit te gaan naar een interventiebeleid in de rest van de wereld, om de handelsbelangen van de EU te verdedigen, in plaats van naar een vredesmacht onder de bevoegdheid van de Verenigde Naties.

We eisen dat :

Het buitenlands en defensiebeleid van de EU democratisch worden bepaald en gericht zijn op vrede, duurzame ontwikkeling en stabiliteit.

Elke verwijzing in de ontwerp-grondwet naar de NAVO wordt geschrapt, evenals de passage waarin de Lidstaten er zich toe verbinden hun militaire capaciteit te verhogen.

Dat het buitenlands en defensiebeleid van de EU volledig in overeenstemming zijn met het Handvest van de Verenigde Naties.

De EU zich inzet voor een actief vredesbeleid, menselijke veiligheid en conflictpreventie, aangevuld met geweldloze crisisbeheersing, zodat de EU een factor van stabiliteit en bemiddeling kan worden.

De EU zich inzet voor een democratische hervorming en versterking van de Verenigde Naties.

Attac Vlaanderen verheugt zich over de democratische en institutionele vooruitgang die met deze ontwerp-grondwet wordt geboekt, maar betreurt deze grote tekortkomingen. Dit is duidelijk een gemiste kans om van de EU een mobiliserend project te maken. Om al deze redenen kan Attac Vlaanderen deze ontwerp-grondwet niet accepteren.