|
Ik heb over die materie al zeer veel geschreven en nagedacht,
maar zelfs al denk ik zeer diep over na toch ben ik niet in staat
dat zo, maar te begrijpen. Sommige mensen die begrijpen en weten
alles, ik dus niet. Ik wil daarin wat bescheiden blijven want het
resultaat dwingt ons daartoe. De uitslag is zo ernstig dat we
beter ook eens ernstig zouden moeten nadenken.
Dat is natuurlijk een statement op zich. Als ik je goed
begrijp vind je dat er best eens wat tijd wordt genomen om de zaak
te analyseren.
Het is nu al vanaf eind de aren '80 dat het
Blok van de ene overwinning naar de andere stapt, en na zoveel
jaren hoor je steeds opnieuw: ?Wat moeten we doen??, ?Hoe
komt dat toch??,... en eigenlijk weet men het niet. Dat is
natuurlijk een desastreuze vaststelling, na 20 jaar opkomst van
extreem rechts moet men zeggen : ?We weten het niet? ?Heeft
er iemand nog een idee om er iets tegen te doen?? Dat is vooral
een teken dat men die hele zaak van bij het begin onderschat en
verwaarloosd heeft. Men heeft zich blijkbaar niet gerealiseerd dat
er een grote maatschappelijk onderstroom is waarop extreem rechts
zich ent. Men heeft veel te gemakkelijk gedacht dat het een
voorbijgaand fenomeen was dat wel uit zichzelf zou verdwijnen.
Maar dat is een reuze grote vergissing.
Nu hoor je natuurlijk mensen zeggen dat het proces dat
jullie voerden tegen het Vlaams Blok mede aan de oorzaak ligt van
deze nieuwe overwinning.
Iedereen heeft blijkbaar de
neiging om de hand niet in eigen boezem te steken. Men zoekt
altijd andere zondebokken en oorzaken. Het Vlaams Blok heeft sinds
haar ontstaan nog enkele nederlaag geleden, geen enkele. Het is
dan ook absurd om te denken dat het kiesgedrag van de mensen zou
bepaald zijn door die uitspraak, ik ben ervan overtuigd dat dat
niet het geval is. Natuurlijk is het zo dat een deel van media
heeft toegelaten dat het Vlaams Blok die historische juridische
nederlaag heeft kunnen verzilveren, ze hebben ze gepresenteerd als
een vreselijk slachtoffer. Dat de media dat niet hebben doorprikt
dat is natuurlijk een ernstige zaak en daarmee heeft het Blok zich
een beetje in de gunst kunnen werken van bepaald mensen maar dat
heeft niets met die uitspraak te maken. Die uitspraak is werkelijk
historisch, er is geen enkele uitspraak inzake racisme die zo
gefundeerd en geargumenteerd werd als deze, maar daar heeft men
dan weer geen aandacht voor gehad.
Het is toch ook niet omdat
de media aandacht heeft besteed aan een aantal gewelddaden van
Vlaams Blok dat ze vooruit gegaan zijn.
Wat zien je dan wel als oorzaken?
Het probleem is dat
het niet gaat om één of twee factoren, maar dat je
een hele reeks van factoren in rekening moet brengen. Het is het
samenspel van al die factoren die tot de opgang van extreem rechts
hebben geleid.
Er is het punt dat het Vlaams Blok teert op een glorieus
verleden van extreem rechts in Vlaanderen.
Men heeft in Vlaanderen het oorlogsverleden niet verwerkt.
Men heeft na de oorlog extreem rechts relatief gemakkelijk
laten doen.
Het Vlaams Blok heeft geleerd van de nederlaag van Volks
Unie.
Het Vlaams Blok besteed zeer veel aandacht aan de uitbouw
van haar organisatie. Ze besteedde zeer veel aandacht aan de
scholing van haar kaders.
In die eerste fase van Vlaams Blok had men veel alerter
moeten reageren, wat niet gebeurde.
De opgang van extreem rechts begon midden in de recessie
van de jaren 70.
Er is een enorme emigratie golf op gang gekomen omwille
van de economische ontwikkelingen van het kapitalisme.
De val van de Berlijnse muur maakt dat elk links
alternatief van de kaart werd geveegd.
Sindsdien wordt er geen
geloofwaardig links alternatief aan de mensen geboden.
De politieke cultuur verandert snel en de afstand tussen
de burger en de politiek wordt steeds groter.
Er is een snelle verandering van het media-landschap.
De allochtone gemeenschap plooit voor een stuk terug op
zichzelf. Zij ondergaan ook de verandering in de wereld en dat
heeft een weerslag op de allochtone mensen hier.
Er is de internationale situatie waar de Verenigde Staten
een soort kruistocht organiseren tegen de Islam en tegen een deel
van de derde wereld.
Er is toenemende economische en sociale ongelijkheid in de
samenleving.
Bepaalde groepen worden gemarginaliseerd en worden
uitgesloten, ze kunnen niet meer mee.
Zij die wel van technologische evolutie profiteren vinden
dat ze teveel moeten afdragen, teveel beboet worden, ... er is
bij die bevoorrechte groep een soort egoïsme dat steeds
groter wordt.
Er is het project Europa dat ver af staat van de mensen en
waar het democratisch deficit steeds groter wordt. De mensen
hebben nauwelijks voeling met de politiek van de Europese Unie,
ze voelen het zelfs aan als een bedreiging.
Er is ook onveiligheid in de echte zin van woord, de
snelle ontwikkelingen van de kapitalistische wereld terug plooien
op hun eigen vertrouwde recepten.
Er is ook criminaliteit, die is er trouwens altijd
geweest, daar is dus niets nieuws aan, behalve dan de grote
aandacht die er nu aan besteed wordt.
enz. enz
Het zou ongezond zijn om te zeggen dat die factoren allemaal
even belangrijk zijn, maar het geeft wel een idee van de
gecompliceerdheid van de opgang van extreem rechts. Deze factoren
zijn op de één of andere manier ook allemaal elkaar
gelinkt, het is dan ook van belang om de onderlinge samenhang van
die factoren te bestuderen als men er een politiek antwoord op wil
formuleren.
Ik heb er nu ook geen rangorde in gestoken, want
het is natuurlijk zo dat bepaalde elementen belangrijker zijn dan
anderen. Maar ik wil vooral reageren tegen het simplisme.
Extreem
rechts werkt met simpele, eenvoudige boodschappen, maar de opkomst
van extreem rechts is niet met eenvoudige redeneringen te vatten.
Het probleem is natuurlijk dat er nauwelijks grondig onderzoek
gebeurt is en dat men dan ook nauwelijks op die opgang heeft
gereageerd. En nu zit je met een partij met bijna 25% van de
stemmen, en dat is natuurlijk een immens probleem, want dat wil
ook zeggen dat die partij de grootste arbeiderspartij is. Bij de
komenden gemeenteraadsverkiezingen zal die partij voor dijkbreuken
zorgen en zal het cordon sanitair sneuvelen.
Van wie verwacht je nu acties of daden, moet dat vanuit de
politiek partijen komen om moet dat vooral vanuit het middenveld
komen?
Iedereen, iedereen heeft hierin zijn
verantwoordelijkheid.
Natuurlijk heeft een grote politieke
partij een veel grotere verantwoordelijkheid dan een kleine, en
een kleine politieke partij heeft dan weer een grotere
verantwoordelijkheid dan de directeur van één
school. Maar alle krachten die echt democratisch bewogen zijn,
zijn verplicht om hun verantwoordelijkheid te nemen, ieder op zijn
manier en op zijn terrein.
Het zou nuttig en noodzakelijk zijn dat er grondige studie
gebeurt naar die opgang van extreem rechts, opdat we een
wetenschappelijk houvast zouden hebben, opdat men weet wat er nu
al dan niet determinerende factoren zijn. Men doet dat wel voor
andere maatschappelijk problemen, of het nu gaat over milieu of
het aidsprobleem. Dat moet geen jaren duren hoor, maar moet een
gezamenlijke inspanning gebeuren om het probleem grondig te
analyseren, om er daarna de passende consequenties aan te
verbinden.
Dat is wel een hele opgave, zie je dat eigenlijk
gebeuren.
Dat is helemaal niet zo omvangrijk als het lijkt.
We kunnen morgen weer eens grote betoging organiseren, op zich is
daar niets op tegen, maar dat volstaat zeker niet.
Het probleem
is zo omvangrijk en ingrijpend geworden dat men op zijn minst
ingrijpend onderzoek mag doen. Als er in dit land ingrijpende
zaken gebeuren dan heeft men daar rond onderzoekscommissies
opgericht. Ik zeg nu niet dat we nood hebben aan parlementaire
onderzoekscommissie, daar ben ik helemaal geen voorstander van. Ik
ben voor een soort onderzoekscommissie die bevolkt wordt door
mensen die het goed voor hebben met de democratie en de strijd
tegen extreem rechts en die daarna ook maatregelen willen treffen
om er iets aan te doen.
Dat zal misschien wat moeite kosten, en
misschien is het onmogelijk. Het moet niet groots zijn, we hebben
15 a 20 mensen nodig hebben die wat bekwaamheid hebben omdat aan
te pakken. We moeten komen tot een coherente analyse die gericht
is op resultaten.
Extreem rechts gaat zeer planmatig tewerk en
dus moet je daar een geplande aanpak tegenover zetten.
|
