Congo / Hannelore Delcour van 11.11.11 uit Kinshasa

Congo / Hannelore Delcour van 11.11.11 uit Kinshasa
by raf Tuesday, Jun. 08, 2004 at 8:47 PM

Hannelore Delcour leidt in Kinshasa het Congo-kantoor van 11.11.11, de koepel van de Vlaamse ontwikkelingsorganisaties. Vorige week was ze getuige van de massale protesten in de Congolese hoofdstad. Vele tienduizenden manifesteerden tegen de opstand van Rwanda- gezinde officieren en tegen hun verovering van de stad Bukavu in de provincie Zuid-Kivu. "De mensen hebben er genoeg van", zegt Hannelore Delcour aan de telefoon vanuit Kinshasa. Zelf vreest ze dat het conflict in Congo regelmatig opnieuw zal opflakkeren.

Hannelore Delcour: De betogingen begonnen woensdag. Grote groepen van mensen vielen de
MONUC (VN-blauwhelmen rc.) aan en staken hun auto's in brand. Toen we het nieuws hoorden,
zijn we gestopt met werken en naar huis gegaan. Donderdag was het rustig en zijn we opnieuw
gaan werken. Ons kantoor ligt aan de Avenue de la Commerce, dus pal in het centrum van de
stad. Maar dan zijn er opnieuw manifestaties geweest. Ze zijn ook hier voorbij gekomen. Er zijn
heel veel ruiten van winkels gesneuveld, wij hebben maar één steen binnengekregen, en er is
ook geplunderd. Dan zijn ze opnieuw naar de MONUC getrokken. Die is beginnen schieten. De
politie heeft in de lucht geschoten. Wat heel opvallend was: 's morgens was er geen politie die
tussenkwam of de mensen begeleidde. Maar na een paar uren hebben ze begrepen dat ze de
mensen moesten terugdrijven naar de wijken. Dat is ze niet echt gelukt. De mensen kwamen
langs andere wegen terug.

Hoe verklaart u die volkswoede?

Hannelore Delcour: Het ging uit van de studenten en die waren echt tegen de MONUC. Buiten
dat objectief waren ze niet gewelddadig. Maar er sloten zich ook andere mensen bij hen aan, er
kwamen ook veel straatkinderen in de manifestatie terecht. En in het kielzog van de studenten
zijn er plunderingen gebeurd; wie wilde plunderen, deed het. Vrijdag ging het voort, maar dan
vooral in bepaalde volkswijken waar er veel magazijnen zijn, zoals Kintambo, Bandal, de grote
markt... en daar zijn er doden gevallen natuurlijk. Want toen is de politie wel beginnen schieten.
Donderdag is ook al wie wit is, gevizeerd, de blanken konden zich best niet vertonen.

Hebt u een evolutie gezien in de publieke opinie?

Hannelore Delcour: Ik was al heel erg met Bukavu bezig. Dus, we hebben het wel zien
aankomen. Dat gevoel over de MONUC leeft al lang onder de mensen. De laatste 6 maanden zijn
er zoveel incidenten geweest die de reputatie van de MONUC alleen maar slechter hebben
gemaakt. Er was de muiterij in Bukavu in februari waar de MONUC niets heeft gedaan. Er was de
aanslag tegen generaal Padiri in Kisangani, waarvan de MONUC gewoon ontkende dat het een
aanslag was. Dan is er in Kisangani een vliegtuig met munitie geland voor de MONUC, maar het
is nog altijd niet duidelijk voor wie die munitie bedoeld was. Nu ontkent de MONUC weer dat er
Rwandese militairen meedoen met de opstand. De MONUC zijn totaal in discrediet gevallen. De
inname van Bukavu was voor de mensen de druppel die de emmer deed overlopen.
Ik moet eerlijk zeggen: ik had in Kinshasa niet zo'n protesten verwacht. De onvrede was er, er
zijn regelmatig wel protestacties tegen de VN; maar dat de onvrede nu zo naar buiten zou
komen, dat heeft me verbaasd. Ik durf niet zeggen hoeveel mensen de straat zijn opgegaan.
Maar donderdag zat de hele Boulevard vol. Ik moet er wel bijvertellen: er was geen vervoer, dus
de mensen moesten wel te voet de straat op.

Congo is voor de meeste Belgen ver weg. Hoe legt u de huidige situatie uit?

Hannelore Delcour: Het is een hele moeilijke situatie. Vorig jaar was er nog hoop dat het met de
Transitie-regering goed zou lopen. Maar die hoop is nu ook voor ons ver weg. Sinds een paar
maanden loopt alles constant vast en zijn er constant nieuwe conflicten. Na de muiterij van
februari in Bukavu hadden we verwacht dat er daar opnieuw iets zou gebeuren. Op 28 maart is
er in Kinshasa geschoten. Was dat inderdaad een poging tot staatsgreep? We weten nog altijd
niet precies wat er toen is gebeurd. De problemen worden niet opgelost. De regering is niet in
staat de situatie onder controle te houden. De Transitie-regering blijkt redelijk zwak. En de
mensen hebben er nu echt genoeg van.

Wat hoort u van Bukavu, waar 11.11.11 partners en ontwikkelingsprojecten heeft?

Hannelore Delcour: We volgen het van zéér dichtbij. Ik heb zelf een aantal dagen geblokkeerd
gezeten, maar mijn collega's in Brussel hebben wel voortdurend contact met onze partners. De
situatie is er niet goed. We zouden een aantal mensen willen evacueren. Er zijn gruwelijke
dingen gebeurd, dat begint nu pas naar boven te komen. Een aantal mensenrechtengroepen zijn
rapporten aan het opstellen met informatie over de dodelijke slachtoffers, wie er is aangevallen
enzovoort. En het ziet er echt niet mooi uit. Er zijn ook heel veel vernielingen aangericht. Het is
alsof Bukavu weer zes jaar achteruitgeslagen is, tot vlak na de tweede rebellie (van augustus
1998 rc.).

De Belgische premier Verhofstadt ontkende vorige week elke Rwandese betrokkenheid. Wat
vindt u nu van de Belgische opstelling?

Hannelore Delcour: Met een aantal uitspraken die vorige week gedaan zijn, waren we echt niet
zo blij. Maar intussen is het Belgische discours wel wat veranderd. Ze zeggen niet meer dat er
geen Rwandese betrokkenheid was, ze vragen nu dat de zaak onderzocht zou worden. Dat is al
iets anders. Onze partners zeggen dat er wel Rwandezen bij de gevechten betrokken waren, en
wij vertrouwen onze partners.
De centrale kwestie is nu: komt er een Artemis-2 (een militaire interventie van EU-troepen, rc.)?
President Kabila heeft erom gevraagd en de Congolezen rekenen er echt op. Maar komt die
interventiemacht er ook? Noch de Belgen noch de Fransen hebben al toegezegd. Ik vraag me
vooral af of er niet veel hoop wordt gecreëerd? België zou ook heel goed moeten communiceren
dat de terugtrekking van de Belgische para's uit Kisangani, die nu bezig is, van tevoren gepland
was en niks te maken heeft met de gevechten in Bukavu.

Wat zou u graag zien gebeuren?

Hannelore Delcour: Het is heel belangrijk dat er voor Bukavu een duurzame oplossing komt. Nu
heb ik het gevoel: de toestand kalmeert, de aandacht gaat voor een tijd weer weg, maar dan
flakkert het weer op.

Waar ligt volgens u de sleutel voor een duurzame oplossing?

Hannelore Delcour: De sleutel is volgens mij de eenmaking van het Congolese leger. Die wordt
door verschillende partijen constant tegengehouden. Daarvan hangt heel veel af. Komt die
eenmaking er niet, dan zullen we blijven voortsukkelen.

arch/ive/ief (2000 - 2005)