arch/ive/ief (2000 - 2005)

Voorverpakte sandwiches
by Jan Blommaert Sunday, May. 30, 2004 at 8:21 PM

Het is met De Morgen zoals met een sandwich gekocht in het station: je koopt het, consumeert het, en komt dan tot de bevinding dat het niet veel zaaks is. Je koopt het, want je hebt honger en het aanbod in het rek is beperkt. Er zijn alleen nog broodjes voorverpakt in driehoekige plastiek doosjes, ze hebben ronkende namen zoals Spicy Tuna Salad of BLT - Bacon-Lettuce-Tomato, de etiketten op het pak schreeuwen dat het hier gaat om de beste sandwiches ter wereld, en ze zijn duur. Maar er hangt een geurtje aan, ze smaken flets, en ze bevredigen alleen de honger, niet de smaak.

Voorverpakte sandwiches


Het is met De Morgen zoals met een sandwich gekocht in het station: je koopt het, consumeert het, en komt dan tot de bevinding dat het niet veel zaaks is. Je koopt het, want je hebt honger en het aanbod in het rek is beperkt. Er zijn alleen nog broodjes voorverpakt in driehoekige plastiek doosjes, ze hebben ronkende namen zoals Spicy Tuna Salad of BLT - Bacon-Lettuce-Tomato, de etiketten op het pak schreeuwen dat het hier gaat om de beste sandwiches ter wereld, en ze zijn duur. Maar er hangt een geurtje aan, ze smaken flets, en ze bevredigen alleen de honger, niet de smaak.

Zowat iedereen in mijn omgeving leest of las De Morgen. De krant gaat immers nog steeds door voor Vlaanderens Krant Ter Linkerzijde, en mijn vriendenkring telt nogal wat volk dat zich links noemt. Maar zowat iedereen is uiterst ontevreden over de krant. ‘Er staat niets in’ is nog één van de meest gematigde uitspraken die ik regelmatig opvang bij hen. Wat katernen zoals De Financiële Morgen erin doen is hen een raadsel. En velen ergeren zich blauw aan de hoge morele noten in de editorialen en het zogenaamde critical journalism dat de krant nog af en toe beweert te doen. Helaas, net zoals met de sandwiches is het aanbod precies wat het is: het smaakverschil tussen de Spicy Tuna Salad en de BLT is miniem, en men koopt het ene omdat men het andere niet wil kopen. De Morgen is Links omdat er geen enkele andere krant met dat imago flirt. De krant is een links voorwerp, een attribuut van linkse identiteit, omdat men niet betrapt wenst te worden met De Tijd onder de arm.

Naar mijn gevoel vat dit zowat de toestand van links in dit land samen. Er is meer dan voldoende vraag naar links – linkse media, linkse partijen, linkse organisaties, linkse evenementen. Maar het aanbod is buitengewoon verschraald. De verkiezingstijd komt eraan, en vele linksen slapen slecht van de keuze die hen wacht. Stemmen voor een Groene partij in stervensnood, of stemmen voor een gezond blozende sociaal-democratie. In het eerste geval vreest men voor de verloren stem. De kans dat Groen! Parlementszetels binnen haalt is onzeker, en de kans dat de partij in de eerste jaren nog op het beleid weegt is onbestaande. De SP.A daarentegen is mogelijks een winnende kaart, ware het niet dat velen van oordeel zijn dat die partij al lang niets meer met links te maken heeft. In het eerste geval vreest men voor verloren gaande energie; in het andere voor fout bestede energie. En zo is een flinke fractie van links Vlaanderen de facto dakloos, politiek zowel als mediatiek en sociaal.

Links consumeert een reeks producten die een links imago uitdragen. De Morgen en de SP.A zijn dergelijke producten, Humo hoort er ook nog bij, alsook films van Lars Von Trier en werken van Tom Lanoye. Links is een marketing-element geworden, een redelijk chique element zelfs, en dus is het een gepolijst, netjes verpakt Links – Links als product-imago, niet als substantie. Links als merknaam, als label, maar niet als een beschrijving van inhoud. De dag dat linkse mensen dit gaan inzien en, zoals het goed geïnformeerde consumenten betaamt ook hun consumptiegedrag navenant gaan aanpassen, zal het linkse fabriekje paradoxaal genoeg slechter beginnen draaien. Maar misschien krijgen we dan terug producten die smaak hebben, een linkse sandwich waar echt iets tussen ligt. Want, voor alle duidelijkheid, links is geen imago, maar een bepaalde analyse van de samenleving.
Links is geen stijl – helaas – maar substantie.

groen! wikken & wegen
by greenbert Monday, May. 31, 2004 at 12:30 PM

Zelfs als groen! nipt over de drempel geraakt zal dat verzekeren dat er in een (beperkt) deel van de media nog een stem(metje) ter linkerzijde van de sp.a te horen zal zijn. Dus wegen op het beleid zeker, al was het maar om de sp.a wakker te houden dan wel wakker te krijgen.
Als je nu al zo duidelijk kan zien dat de vrt bovenop de kiesdrempel nog eens zijn eigen willekeurige mediadrempel legt ... dan zullen er nooit meer dan 4 partijen meer zijn in dit gewest als groen! faalt in deze test.

pessimistisch?
by jan buelinckx Monday, May. 31, 2004 at 2:21 PM

Ik vind dat Blommaert hier een nogal pessimistische analyse maakt. Het is inderdaad spijtig dat De Morgen niet meer de linkse krant van weleer is, maar er zijn toch alternatieven die het vermelden waard zijn en die eigenlijk veel meer aandacht verdienen: de krantjes van radicaal-links (Solidair, Socialistisch links, Rood,...), de verschillende websites van sociale bewegingen en radicaal-linkse partijen, Uitpers, en last but not least Indymedia. Het zou knap zijn moesten mensen zoals Blommaert en andere intellectuelen die toch wel enige bekendheid hebben, dit mee promoten en daar volop aan meewerken om zo tot een volwaardige linkse tegencultuur en tegenhegemonie te komen. Dan hoeven we ons allen misschien ook minder te ergeren aan De Morgen en aan de huidige vermarkting van 'links'.

links - vraag aan jan blommaert
by natan Monday, May. 31, 2004 at 5:18 PM
natanhertogen@yahoo.com

de analyse lijkt mij correct, maar ik vraag me af of een uitgewerkter historisch perspectief de zaak niet een stuk interessanter kunnen maken (en een aantal extra conclusies kunnen inhouden)?

Het fenomeen van 'links' als imago ( en in functie van status) lijkt me eigenlijk niets nieuws, zelfs eigen aan het 'links zijn' van de laatste dertig-veertig jaar an sich (in een gepacificeerde omgeving, steeds meer en voor meer mensen los van arbeidsstrijd).

De reden, denk ik, waarom het tegenwoordig zo opvalt en tegen de borst stuit, is dat 'links' nu meer dan ooit vermarkt geraakt en dus nog verder verschraald, maar in wezen is 'links' toch al sinds heel lang voor een deel een statusfactor van een hooggeschoold en goedverloond deel van de middenklasse (versneld door de uitbreiding van de middenklasse met als grote culminatiepunt mei '68 en door de teloorgang van de zuilen)... wat zich al sinds jaar en dag vertaald in een specifieke 'linkse' consumptie

Naast alle oprecht gemeende goede bedoelingen met alle concrete en positieve gevolgen van dien, is de keerzijde van de medaille overigens vaak dat deze middenklassegroep zich bepaalde niet-materialistische waarden toe-eigent... en die paradoxaal genoeg gaan uitspelen tegenover een outgroup van (vaak sociaal zwakker gepositioneerde) mensen die het maar niet willen snappen: bvb. het probleem van een moraliserend/'idealistisch' antiracistisch discours ipv. een meer 'marxiserend' ('de racisten' als immorele wezens)

'links' dus als discours van klassementsstrijd ipv klassestrijd

wat ik dus bedoel is... komt een dergelijk standpunt over De Morgen als je het in die context bekijkt niet een stuk te laat? is het niet iets dat al veel langer op veel meer terreinen aan de gang is? en is er dan ook niet een fundamentelere analyse/kritiek nodig van wat links de laatste decennia was en heeft verwezenlijkt?

oja, en ik geef jan beulinckx gelijk... er zijn alternatieven, en we beginnen ze zowaar te benutten.

Ego De Morgen
by Lieven Vanhemelrijck Tuesday, Jun. 01, 2004 at 1:37 PM

En wat te denken van hun allernieuwste dagelijkse rubriek "Ego", alleen de naam al, egocentristischer kan nauwelijks. Ook ik ben geabonneerd op De Morgen sinds hun ontstaan maar ik twijfel alsmaar meer of ik wel abonnee blijf.

elke groene stem is een statement
by Christel Wednesday, Jun. 02, 2004 at 10:05 AM

De analyse van Jan Blommaert over De Morgen en het gepolijste links is terecht! Progressief denken in Vlaanderen staat meer en meer gelijk met een soort eensgezind-licht-kritisch-maar-toch-begripvol-tegen-rechts zijn. We merken nog weinig verontwaardiging bij de socialisten. Het is zoeken naar enige social(istisch)e reflex. Het is wachten op het échte maatschappelijke debat rond hét thema van de toekomst: hoe gaan we ons sociaal vangnet redden? Door het sociaal profitariaat op te sporen en uit te sluiten? Wanneer gaan we het durven hebben over het plafonneren van de hoogste pensioenen? Over een vermogensbelasting? Over lasten op energieverbruik?
De sossen hebben geen goed nieuws voor jonge mensen: wij moeten de pensioenlast en de zorgvraag dragen, we moeten de afvalberg wegkrijgen en de vervuiling opkuisen, we moeten daarvoor werken tot ons 65ste... minstens.
Solidariteit werkt anders! De actieve bevolking wordt meer en meer overbevraagd en er staat niets tegenover.
Dàt is in het kort het verkiezingsprogramma van de SP-A. Ons enig alternatief is Groen! Daar vinden we wél pogingen om de lasten evenwichtig te verdelen en om onze wereld een beetje leefbaar achter te laten voor wie na ons komt.
Bij voorbaat stellen dat een stem op groen een verloren stem is, is onzin. Elke stem voor Groen! geeft een mening weer, en staat voor 'ik wil een progressief beleid, ik wil de toekomst van mijn kinderen veilig stellen, ik wil een gezond milieu en een solidaire samenleving'. Een stem voor Groen! is geen verloren stem: het is een statement.

@christel
by natan Wednesday, Jun. 02, 2004 at 3:01 PM
natanhertogen@yahoo.com

is dat niet wat makkelijk en kort door de bocht? Ik ben ook van plan voor groen te stemmen (meer bepaald voor bepaalde mensen op de lijst), bij gebrek aan een iets beters (de pvda weert te consequent kritische stemmen en de LSP geeft me momenteel de indruk twintig jaar achter te zitten in zowel discours als organisatie). Maar 'een statement'? Pfff

Groen heeft een klein maar trouw electoraat in de middenklasse, hooggeschoolden, mensen met een avste job meestal (of op zijn minst op de één of de andere manier een zeker inkomen). Nu is het een ongeschreven wet dat een partij alles mag willen en zeggen, maar altijd (altijd!) haar prioriteiten rechtstreeks zal richten op de directe sociale en economische belangen van haar electoraat.

In geen twintig jaar hebben de groenen op een serieuze en consequente manier geprobeert de dialoog aan te gaan met diegenen die het nog het moeilijkst hebben in dit land: laaggeschoolden, werklozen etc etc

Vind je dat ook een statement?