arch/ive/ief (2000 - 2005)

Het ging er stevig aan toe tijdens de protesten tegen de top tussen de EU en Latijns-Amerika in Mexico (foto indymedia mexico)

28 en 29 mei was de Mexicaanse stad Guadalajara het schouwtoneel van de 3de topconferentie Europese Unie vs. Latijns-Amerika en de Caraïben. Op de top waren vertegenwoordigers uit maar liefst 58 landen aanwezig, waaronder 33 staatshoofden. Protagonisten uit Europa waren o.a. Jacques Chirac, Gerard Schröder en commissievoorzitter Roman Prodi. De Latijns-Amerikaanse landen werden onder meer vertegenwoordigd door Hugo Chavez (Venezuela), Luis Inacio Lula da Silva (Brazilië) en Vicente Fox (Mexico).

Officieel werd de top georganiseerd om te overleggen over thema’s zoals multilateralisme, sociale cohesie, armoede, ontwikkeling, economische en politieke relaties. Maar de sociale thema’s op de agenda waren echter niet meer dan een flinterdun laagje bladgoud, wat opsmuk om te verbergen wat de topontmoeting in realiteit was: een hoogmis van het neoliberalisme. De EU toonde vooral belangstelling om haar neoliberale model op te leggen en zo de marktpositie van de Europese bedrijven te versterken.

Dat het Europa inderdaad enkel om economische belangen te doen was, werd in de onderhandelingen snel overduidelijk. De Latijns-Amerikaanse landen stelden bijvoorbeeld een plan voor om van de Verenigde Naties een democratischere instelling te maken. Op die manier zouden niet enkel de economische grootmachten het voor het zeggen hebben, maar zou ook de stem van het Zuiden wat gewicht te krijgen. Europa kon zich echter niet in het voorstel tot democratisering vinden en schrapte het uit de slottekst. Wat het thema sociale cohesie betreft, kwam de top tot de weinigzeggende uitspraak dat ‘armoede en ongelijkheid in tegenspraak zijn met de menselijke waardigheid, en bovendien de democratie en stabiliteit bedreigen’. Verder volgden een reeks vage, halfslachtige beloften die er niet in slagen te overtuigen dat Europa echt bekommerd is om de sociale thema’s. Over concrete plannen, maatregelen om de schrijnende armoede in Latijns-Amerika aan te pakken, zwijgt de slottekst als vermoord. De EU weigerde daarenboven de economische blokkade tegen Cuba expliciet te veroordelen, iets waar de Latijns-Amerikaanse landen sterk op aandrongen. Tenslotte stelde Europa ook zijn veto tegen de scherpe veroordeling van de misbruiken van de Iraakse gevangenen –opnieuw een Latijns-Amerikaans voorstel. Enkel na afzwakking van het woord ‘foltering’ naar ‘slechte behandeling’ kon het in de slottekst opgenomen worden.

Enlazando Alternativas: een alternatief forum
De plaats van de top, het Instituto Cultural Cabañas, werd voor de gelegenheid omgetoverd tot een versterkte burcht. Het ganse historisch centrum van Guadalajara werd afgesloten door duizenden politie-agenten in combat-outfit. Op de gebouwen rond het Instituto Cabañas hadden scherpschutters postgevat. En dat alles om te verzekeren dat de onderhandelingen achter gesloten deuren zouden doorgaan, onbereikbaar voor de mensen over wiens toekomst onderhandeld werd. Uit onvrede met deze uitsluiting van de stem van het volk organiseerden 10-tallen sociale organisaties een alternatief forum, parallel met de top. Dit alternatieve forum –Enlazando Alternativas gedoopt- werd een sociale ontmoeting tussen Europa en Latijns-Amerika waarin niet de stem van politieke elites, maar die van de gewone man aan bod kwam.

Op het alternatieve forum werd uitgebreid gedebatteerd over de nefaste gevolgen van twee decennia neoliberaal beleid in Latijns-Amerika. In de slottekst werd dan ook de noodzaak van alternatieve economische modellen benadrukt, die niet enkel ten goede komen aan een kleine minderheid, maar waarin plaats is voor een rechtvaardige verdeling van het inkomen, mensenrechten en ecologisch bewustzijn. Het alternatieve forum riep ook op tot solidariteit met Cuba. Begin mei heeft George Bush namelijk een reeks maatregelen aangekondigd die de economische blokkade tegen het land verstrengen, met als expliciete bedoeling het Cubaanse regime omver te werpen. Deze maatregelen zijn niet alleen een schending van de Cubaanse soevereiniteit, maar bedreigen het economisch welzijn van miljoenen Cubanen. Naast debatten was in het alternatieve forum ook plaats voor dans, muziek en natuurlijk ook een grote manifestatie om de staatshoofden een warm “welkom” toe te schreeuwen.

Opmerkelijk was dat de delegaties van Cuba en Venezuela openlijk betuigden meer voeling te hebben met het alternatieve forum dan met de officiële top. In een toespraak voor het alternatieve forum noemde Wilmar Castro, Venezolaans minister van productie en handel, de officiële top een ‘grote farce die enkel dient om neoliberale belangen te verspreiden’. Ook Felipe Perez Roque, Cubaans minister van buitenlandse zaken, liet zich zien op alternatieve forum. In een toespraak van ruim een uur klaagde hij de recente agressies van de VS tegen Cuba aan. Fidel Castro zelf had verstek gegeven voor de top, maar via de GSM van Perez Roque slaagde hij er toch in zijn groeten over te brengen aan de andersglobalistische top.