arch/ive/ief (2000 - 2005)

Kolonialisme / VRT-TV met oud-kolonialen terug naar Congo
by raf Wednesday, May. 05, 2004 at 12:03 PM
raf@indymedia.be

Zeven Belgische oud-kolonialen maakten onlangs een retro-reis naar Congo, samen met VRT-journalist Peter Verlinden. "De tijd heeft in Congo niet stilgestaan, hij is achteruitgegaan". Dat is hun conclusie. Het TV-1-magazine Koppen zond dinsdag de reportage uit die Verlinden over de trip maakte.

De meesten van deze reizigers vluchtten bij de onafhankelijkheid in 1960 uit Congo weg. De inleiding van de reportage zegt dat het leger aan het muiten was geslagen, dat er Belgen waren vermoord. Maar feiten of een chronologie krijgt de kijker niet. Daarom roept de eerste getuigenis meer vragen op dan ze beantwoordt.

Magdalena Cooreman is in een huis in Mbanza Boma mishandeld door opstandige militairen. Ze herbeleeft die gebeurtenissen. "Soldaten of kinderen met uitpuilende ogen, als dat uit mijn buurt blijft, kan ik het wel aan", aldus Lena Cooreman. Ze wijst de plek aan waar ze een hele nacht ineengedoken onder een venster zat. Voor dat gebeurde, was Congo voor haar een paradijs. Vraagt Peter Verlinden: "een verloren paradijs?" haar antwoord: "Voor mij wel en voor veel kolonialen. Het is héél triestig".

Liliane Theys is het buitenbeentje in de groep. Zij ging in 1990 uit Congo weg. In Moanda aan de Atlantische Oceaan vindt ze het hotel terug dat ze daar heeft uitgebaat, hotel Mangrove. "Dat was hier het paradijs", zegt ook Liliane Theys. "Men kon de nacht op het strand doorbengen. Alles was netjes, onderhouden. Er was leiding". Liliane Theys suggereert dat er iets is misgelopen: "Het zou niet mogen dat een bende neerstrijkt en op één dag de boterham van zoveel mensen wegneemt". Maar wat er is gebeurd, dat laat de reportage in het midden.

Lieve Demuynck was een jaar of tien in 1960. Haar vader was arts. Ze beklaagt het zich dat ze na zo lange tijd naar Congo is teruggekeerd. Ze raadt het niemand aan. "De sfeer is afschuwelijk. Ik ben ontnuchterd", zegt ze.
Emiel Van Rompaey betreurt dat alles kapot en overwoekerd is. "Toen werkte het", zegt hij, "in vergelijking met de koloniale tijd zijn ze er op alle vlakken op achteruitgegaan. (...) Dit was het noviciaat, het is een spookhuis geworden".

De anchor van Koppen noemt Peter Verlinden in zijn afkondiging "onze Afrika-specialist". Hij schreef eerder een boek over wat Belgische kolonialen bij de onafhankelijkheid allemaal meemaakten. Verlinden laat beelden en reizigers spreken. De reizigers zien oude bekenden terug, ze drinken Fanta bij een Congolese priester in een bruine pij, ze mijmeren onder een rij bomen. Hun opinies zijn voorspelbaar: voor hen persoonlijk was de koloniale periode een paradijselijke tijd, maar alles wat toen tot stand is gebracht, is verloren gegaan.

Peter Verlinden onthoudt zich van off-screen-commentaar. Hij geeft geen uitleg bij wat zijn reizigers zeggen. Hij verklaart de voorvallen niet die zij aanhalen. Dat laat alle interpretaties open. Magdalena Cooreman zet vanaf het begin een toon van ingehouden angst voor de zwarten. Omdat feitelijke of historische context achterwege blijft, wordt die toon niet in vraag gesteld, laat staan tegengesproken.

Kolonialisme en neo-kolonialisme
by LHOON Sunday, May. 09, 2004 at 10:16 PM

Alhoewel ik bewuste reportage niet heb gezien (ben hoegenaamd geen tv-kijker) kan ik me best voorstellen wat er daar getoond werd.

Het kan niet ontkend worden dat de staat van de infrastructuur en de levensomstandigheden in Kongo thans dramatisch zijn. Gebouwen, wegen, elektrische centrales, spoorwegen, scholen en ziekenhuizen liggen er vervallen bij. Het land is bovendien verscheurd door een bloedige burgeroorlog. Corruptie en nepotisme vieren hoogtij.

De levenskwaliteit van de gemiddelde Kongolees is thans veel slechter dan in 1959. Een triest bilan van 40 jaar dekolonisatie...

Nochtans zijn westerse bedrijven nooit opgehouden er hun winsten te halen. Het verschil van het huidige "neokolonialisme" met het verleden is dat er nu nog enkel en alleen de winst telt, en dat het ontwikkelings- en beschavingswerk achterwege komen te staan. Wat er van deze winsten in het land blijft, verdwijnt dan nog meestal in de zakken van corrupte machthebbers.

De dekolonisatie van Kongo is veel te vroeg gebeurd, ondermeer dankzij Amerikaanse druk, zonder dat het land en zijn bevolking er terdege op konden worden voorbereid. Het wordt tijd dat België hier terug zijn verantwoordelijkheid opneemt, om dit prachtige land, met zijn verscheidenheid en zijn rijke natuur, zich te laten ontwikkelen tot zijn volle potentieel als één van de rijkste en welvarendste landen van Afrika. Dan pas zal ons beschavingswerk, dat we aan de Kongolese bevolking verschuldigd zijn, zijn volbracht.

vrijheid
by vincent Sunday, May. 09, 2004 at 10:54 PM

ik ben het niet helemaal eens.
Ik denk ook dat België er een verantwoordelijkheid heeft, maar het is eigenlijk ten opzichte van hun vroegere slaven.
Kongo heeft genocides meegemaakt en martelingen toen ze persoonlijk eigendom waren van de koning. Daarna was het beter maar het was nog altijd dezelfde dominantie van de blanke op de zwarte.
Ik weet niet of het juist zo goed was vroeger? Voor de blanken was het misschien een paradijs maar voor de zwarten?
Vooral het feit dat de zwarten praktisch altijd dienaren waren tot de revolutie bewijst dat ze niets hadden aan de kolonisator. Maar Congo betekende wel een goudmijn voor België. Daarom steun ik de eis dat België haar schuld inboet en niet zozeer haar verantwoordelijkheid. Een bevolking dom houden is niet helemaal iets om trots op te zijn.
In de reportage zagen we o.a. een zwarte dokter die druk bezig was. Dit is een vooruitgang. Ze nemen alles zelf in handen. Natuurlijk is dit niet zo simpel en zal nog wel een tijdje duren maar het resultaat zal volgens mij een paradijs worden voor de plaatselijke bewoners i.p.v. het 'paradijs van de kolonisator'.
Ik denk dat vrijheid nog altijd beter is dan het goed hebben maar er niets mee doen. Was België daar gebleven dan zouden er nu zoals elders blanke grootgrondbezitters zijn die zich alle winsten van het land toe-eigenen. Is dit zo veel beter?

De-kolonisatie Congo is mythe
by raf Thursday, May. 13, 2004 at 9:50 AM
raf@indymedia.be

Lhoon:
Volgens jouw komt het verval van Congo voort uit 40 jaar dekolonisatie.
Maar die dekolonisatie is er nooit geweest, noch politiek noch economisch.

De geschiedenis in vogelvlucht.
Tijdens de maanden na de onafhankelijkheid werd de regering-Lumumba gewipt en werd de eerste Congolese premier Lumumba vermoord, met medeweten zoniet het fiat van België en onze toenmalige koning Boudewijn. Lees er de studies van Ludo De Witte maar op na.

In 1965 vestigde Mobutu zijn dictatuur. Westerse bedrijven zijn inderdaad niet opgehouden met uit Congo te halen wat er te halen viel. Wat hebben ze daar allemaal niet weggesleept? en wat hebben ze gedaan voor de ontwikkeling van het land en de bevolking?
Afgezien van de periode van de Zaïrizering, in de jaren '70, hadden die Westerse bedrijven aan Mobutu een goeie bondgenoot. Hij was per slot van rekening een marionet van het Westen. In ruil mocht Mobutu zijn zakken vullen en de zakken van de clan rond hem.

Daar ligt de volgende oorzaak van het verval: Mobutu was zo hard bezig met zijn volk te bestelen dat hij al de rest in puin liet vallen. Hij betaalde zijn ambtenaren niet meer die hun job verwaarloosden en zelf de bevolking gingen afpersen.

Het Westen liet gebeuren, tot zakendoen vanwege de corruptie niet meer mogelijk was. België brak pas begin de jaren '90 met Mobutu. De dictator had toen aan de universiteit van Lubumbashi een bloedbad onder de studenten aangericht. Bovendien organiseerde Mobutu toen één van de fameuze "pillages", hij liet zijn leger op grote schaal aan het plunderen slaan.

Zomer 1996 begon de opstand die leidde tot de val van Mobutu in mei 1997. Toen kwam de nationalist Kabila aan de macht. Ik was in april '98 in Congo en de mensen in Kinshasa zeiden toen klaar en duidelijk dat de munt gestabiliseerd was, dat er veiligheid was op straat, dat het merkelijk beter ging.

Maar Kabila liep niet braaf in de pas van de globalisering. En in de zomer van 1998 stuurden de Verenigde Staten de legers van Rwanda en Uganda naar Congo om Kabila te wippen. Toen begon de oorlog die Congo de genadeslag gaf. Die oorlog is militair gezien zogenaamd voorbij, maar gaat voort op politiek vlak, zoals ik onlangs in Kivu heb kunnen zien.

Mijn buurman zei pas nog: "we hadden Afrika nooit mogen koloniseren", en ik ging al zeggen: " ge hebt gelijk", toen hij voortging en zei: "de Afrikanen zijn onze hulp gewoon niet waard". Dat racisme mag tegenwoordig weer worden uitgesproken.
Mijn kritiek op de VRT-uitzending is dat ze géén historische context geeft en zodoende de deur openzet voor conclusies die ook in de zin gaan van: "ze kunnen het niet, ze hebben het nooit gekund en ze zullen het nooit kunnen". Dat neigt ook naar racisme.
Ik ben het wel eens met jouw conclusie, namelijk dat België "hier terug zijn verantwoordelijkheid opneemt". Maar dan wel zonder zich voor de zoveelste keer met de interne keuken van de Congolese huishouding te bemoeien. Daar zijn we nog lang niet aan toe.

Afrika is mooi
by Ditmar Dag Saturday, May. 22, 2004 at 9:37 PM

Ik heb ook de reportage gezien. Ik vond het prachtig om te zien hoe Afrika er nog altijd goed uitziet. Lachende Afrikanen, stoelen en andere gebruiksvoorwerpen die er na 40 of meer jaar er nog altijd gebruikt worden. De trein van toen die niet veel meer uitrijdt maar er nog altijd is. Als we één ding van de Afrikanen kunnen leren is hoe zij duurzaam omspringen met grondstoffen en het leven ondanks alle leed langst de vrolijke kant blijven bekijken i.p.v. die bekakte Westerse kolonisten en slavendrijvers die blijkbaar vanuit hun ingestampte paternalistische ingesteldheid nog altijd denken eens Afrika te moeten gaan civiliseren. Lees: te gaan verkrachten.

Hebben de Kolonialen dan niets goed gedaan ?
by Martine Saturday, Jan. 29, 2005 at 8:31 PM
delcolmartine@pandora.be

Laten we nu eens alles rustig bekijken
Weten jullie wel wat je hier zegt ...
Ik meen hieruit te verstaan dat de Belgen zich allen
hebben verrijkt .. Wat denken jullie van al die belgen die daar met hart en ziel gewerkt hebben ? Alle dokters ambtenaren die nodig waren om de wegen aan te leggen
enz.. Goederen te transporteren en dan ook nog aan de zwarten de middelen gaven om te studeren. Waarom is het altijd zo dat Kolonialen de schuld krijgen van hun ellende en waren dan elke blanken slavendrijvers ??? waar halen jullie dat allemaal. Mijn vader werkte voor Otraco en toen we in 1960 terugkwamen bezaten we niets meer...
Velen waren hetzelfde lot beschoren en moesten een leven opnieuw bouwen... De meeste kolonialen werkten meer dan hun 45 uren per week .. zaterdag en zondag inbegrepen zonder congé ... en eens om de 3 jaar kregen ze hun welverdiende rust van zes maanden .. en de belgen waren jaloers. Vergeten we ook niet dat velen belgen hierdoor werk kregen in de fabrieken .. autoindrustrie machines die werden geexporteerd naar Kongo velen werden hier ook rijk van en toen ging de economie beter hier. Er was veel minder werkloosheid.
Ik heb als kind nooit ervaren dat er slaven waren
De Congolezen waren onze vrienden In ieder geval ze hadden beter nooit Lumumba in ere moeten herstellen dat is mijn mening .. hij was een dief en oplichter. In 1960 tijdens de rellen hoorden mijn ouders duidelijk 'zij zaten in de brousse' dat Lumumba zijn volk ophitste om de Belgen te nemen en de vrouwen te verkrachten.

En wanneer worden die rapporten vrijgegeven ?? die ze angstvallig verborgen houden ?
Dat moest me even van het hart
Martine

respekt
by Christine Engelen Wednesday, Feb. 23, 2005 at 2:32 PM

Het doet pijn te lezen over de bek...koloniste. Ze waren echt allemaal zo niet. En het is vooral van mijn ouders (die kolonialen worden genoemd, al was voor hen Congo hun thuis en niet een kolonie)en van de afrikanen, ook de pygmeeen, dat ik geleerd heb dat het mogelijk is respekt te hebben voor al wie en al wat leeft.
Groeten, Christine geboren in het vroegere Belgisch Congo