arch/ive/ief (2000 - 2005)

** Populisme in de praktijk: Stevaert contra Van Duppen

* "Zo stappen we mee in de retoriek van het Vlaams Blok"

"Steve Stevaert vaart een populistische, autoritaire koers" titelde De Morgen van 28 april boven een artikel met een foto van Van Duppen. De kwestie leek te gaan om de zesde plaats die huisarts/parlementslid Van Duppen op de verkiezingslijst van de partij toegewezen kreeg. Volgens Van Duppen verliep daarbij één en ander op autoritaire wijze, waarbij een hele regio, de Kempen, buitenspel gezet werd.

Los van wat er nu al dan niet gebeurd is, is het hoe dan ook interessant dat Van Duppen de stelling van de 'populistische, autoritaire koers' van Stevaert dik in de verf zet. Hij komt af met pijnpunten die binnen een socialistische partij toch zouden moeten bestaan: zoals de onvrede over de toenemende controle op werklozen, zoals het door Stevaert tot 'non-debat' uitroepen van de discussie over de hoofddoeken (zo'n verbod is wellicht dé methode om de discussie te laten verrotten), het lege Zilverfonds-doosje, de visie van Stevaert op de kiezer als een "infantiel wezen, een consument die direct moet bevredigd worden. Ik geloof dat dat een grote fout is en dat we zo meestappen in de retoriek van het Vlaams Blok. We moeten de kiezer niet naar de mond praten. De mensen verwachten echte debatten en geen schijndebatten. Nu zijn socialisten, liberalen en christen-democraten bijna inwisselbaar geworden." Aldus Jan Van Duppen.

De Morgen (Ruud Goossens) vroeg Van Duppen ook commentaar op Stevaerts kritiek op de intellectuelen.

Van Duppen: "Dat lijkt wel een neurotisch trekje van Stevaert. Dramatisch ook want het socialisme is ontstaan vanuit intellectuelen die zich verbonden voelden met het lot van de zwaksten. Intellectuelen schrijven geschiedenis, populistische reclamegoeroes doen dat niet. Weet u wat Stevaert onlangs in P-magazine zei toen De Gucht hem in een interview een stalinist noemde ? 'Dat ben ik niet, want Stalin had nog dissidenten.' Weet u wat dat betekent ?"

Nog zo één en de zon gaat onder.

* "Precies daar zit de oorzaak van het fameuze gat in de haag van Stevaert"


"Van Duppen ontgoocheld weg" betitelde De Standaard op 28/4 een kleiner artikel over Van Duppen. Die dag bracht De Standaard (niet De Morgen) ook een opiniestuk van de politicus: "Democratie heeft voorrang op socialisme". Van Duppen waarschuwt in zijn stuk ervoor dat de kiezer die zich niet kan vinden in de kleurloosheid van de traditionele partijen, "alleen nog de keuze zal hebben tussen het extreem-rechts of de blancostem, zoals door de Portugese Nobelprijswinnaar José Saramango in zijn nieuwe Essay over de Luciditeit, wordt uitgetekend. Zo verwatert elke politieke interesse bij de bevolking die verder gaat dan door hormonen aangedreven sympathie voor de verleidelijke uitstraling van een B.V."

Van Duppen stelt ook dat Stevaerts oneliners en populistisch gekokketeer, "met sneren naar verzuurde intellectuelen geen lapsus of toeval zijn. Binnen de SPA rest van de eens zo prestigieuze studiedienst Emile Vandervelde nauwelijks meer dan een bedrijf van inktkoelies die fiches mogen schrijven of voorzetjes mogen formuleren om al te magere indeetjes in te kleden. Degelijk studiewerk is voor de socialistische partijtop overbodig geworden. Zij luisteren immers naar wat dé mensen denken, wensen en zeggen. Bijgevolg kan je een partijprogramma het best opstellen aan de hand van de maandelijkse peilingen naar wat de mensen willen."

Maar wie op zo'n basis te werk gaat - en Van Duppen beschrijft het allemaal in detail - ondergaaft volgens hem de democratie. "Precies daar zit de oorzaak van het fameuze gat in de haag van Steve Stevaert" (de monsterscores van het Blok dus).

* Stevaert als goede leerling van Pauli

Op donderdag 29/4 was het aan Steve Stevaert om te reageren. "Ik begrijp er niks van" titelde De Standaard boven een kort interview met Stevaert. "Als Jan Van Duppen een probleem heeft met mijn aanpak, dan moet hij aan politiek doen."

In De Morgen van 29/4 kwam Stevaert wat slimmer uit de hoek. Hier luidde de titel: "SPA-Voorzitter Stevaert: "Ik begrijp Van Duppen wel, maar ben het niet met hem eens." Wat Stevaert aan Van Duppen begreep was dat hij "ontevreden was over zijn plaats." Over de inhoudelijke kritiek van Van Duppen stapte Stevaert zowel in De Standaard als in De Morgen heen. In De Morgen eindigde het stukje met deze zinnen van Stevaert: "Van Duppen gedraagt zich ook niet echt als een intellektueel. Zijn opiniestuk ontziet niemand, in plaats van het wat perfider te spelen door zogenaamd plaats te maken voor een jongere. Nu denk ik niet dat hij nog veel vrienden heeft. Zelf is mijn rug breed genoeg. Maar voor anderen is dit niet leuk."

Stevaert toont zich hier een goed leerling van Walter Pauli.

Eén door Van Duppen af te schilderen als geen echte intellektueel. Stevaert heeft er een patent op genomen, wist u, op de erkenning van echte intellektuelen.

Twee door Van Duppen te isoleren als een man zonder vrienden, iemand die niemand ontziet enzoverder. "Vermits ik zijn boodschap niet kan onderuit halen", zal onze man uit Hasselt gedacht hebben, "zal ik de booschapper wel even pakken".

Drie - over Steve's oproep om perfider te zijn, stappen we vergevingsgezind heen - door het zo te spelen dat hij zelf zich niet geviseerd voelt, alhoewel Van Duppen juist hem bekritiseert. Neen: dit is "niet leuk" voor de anderen binnen de SPA, stelt Stevaert om zo "die anderen" mee tegen Van Duppen te keren.

Als de SPA van Stevaert een echt democratisch socialistische partij zou zijn, dan zou ze eens een open debat organiseren met al haar interne en externe linkse kritici. Maar wat als zo'n debat uitloopt in een partijcrisis ? Daar kan het land niet mee gediend zijn ? Zal Stevaert dan toch maar verder het schijnsocialistisch paterke van Vlaanderen spelen ? Want er is geen Alternatief ! Waar blijft die Belgische SP ?! Kan de "Sta Op" (voor werk en democratie) - lijst die vanuit Stevaerts Limburg opgestart werd, de aanzet worden tot een alternatief ?

Jan-Pieter Everaerts

mediadoc.diva@skynet.be

Voor info over het tweetalige Sta Op: http://www.debout-sta-op.tk/