arch/ive/ief (2000 - 2005)

Het mag dan in België voor de verandering alweer pruimentijd zijn, hier in Cuba is het nog steeds het seizoen van de eerste aarzelende regens, de ontluikende bloesems en de halfrijpe thesissen. Het is wel even wennen, zo plotseling een tekst te typen zonder gebruik te maken van de optie 'interlinie: anderhalf'. Opeens overvalt ons een haast onbedwingbare drang om een halve bladzijde te vullen met een volstrekt niets ter zake doende figuur. Het schrijven van een eindwerk haalt duidelijk het beste in een mens boven.

Vorige week herdachten wij hier ten velde het uitroepen van het socialistisch karakter van de Cubaanse Revolutie (16 april '61) en de eerste nederlaag van het VS-imperialisme in Latijns-Amerika (buiten Cuba eerder bekend als de gebeurtenissen in de Varkensbaai - 19 april '61); momenteel leven we in de blijde verwachting van een alweer spetterende 1 mei, wanneer we ons samen met méér dan een miljoen Habaneros opnieuw naar de Plaza zullen begeven. Indien we over enige vrije tijd zouden beschikken, dan zouden we die intussen kunnen doden met naar sport op televisie te kijken. Sinds vorige week vindt hier de tweede editie van de Cubaanse Olympiade plaats.

Trouwe lezers met een uitzonderlijk geheugen herinneren zich misschien nog de eerste editie, die vorig jaar uit bittere noodzaak inderhaast georganiseerd werd. In die dagen achtte Cuba het niet opportuun deel te nemen aan de Centraalamerikaanse spelen in El Salvador. Volgens officiële bronnen kon de veiligheid van de atleten niet gegarandeerd worden, kwatongen beweerden dat de Cubaanse delegatie vreesde met een paar topatleten minder naar huis te komen. Wat er ook van moge zijn, om de afgetrainde Cubaanse sportlui toch het applaus van het publiek te gunnen, ontstond (uit de 'calor de la batalla des ideas', zoals dat heet) het concept van de Cubaanse Olympiade. De tweede editie geldt zo een beetje als ultieme voorbereiding op de Olympische Spelen en moet op alle vlakken het niveau van de eerste overtreffen. Zo is ons bijvoorbeeld verzekerd dat de kwaliteit van de uit te reiken bekers er met sprongen op vooruit is gegaan. Het niveau van de Olympiade is trouwens bijzonder hoog, heel wat buitenlandse topatleten vertoeven de komende weken dan ook in Cuba om zich hier met de wereldtop in hun sporttak te meten. Zo is Guantanamo op dit moment de wereldhoofdstad van de bokssport, vermoedelijk bevinden zich daar op dit moment een tiental toekomstige medaillewinnaars van de komende Spelen.

Ter gelegenheid van de Olympiade startte de Cubaanse Televisie met de uitzendingen van een vierde kanaal, een soort 'Canal Educativo Bis'. De komende weken worden enkel rechtstreekse verslagen van sportwedstrijden uitgezonden, nadien wordt overgeschakeld op een programmatie die de Cubaanse overheid moet bijstaan in haar streven naar de verhoging van het ontwikkelingspeil en de algemene cultuur van het Cubaanse volk. Zo stond het tenminste toch in de Granma.

Over naar de VN Commissie Mensenrechten, die tot voor kort in Genève bij elkaar was. Het antwoord van Cuba op de veroordeling van vorige week liet niet lang op zich wachten: donderdagavond nog diende het land een motie in betreffende de Amerikaanse gevangenis voor vermeende terroristen op de marinebasis van Guantanamo. Let op: de motie betrof geen veroordeling van de politiek van de Amerikaanse regering, er werd enkel voorgesteld de nodige rapporteurs ter plekke te sturen om eventuele schendingen van de mensenrechten te onderzoeken. De reacties op het indienen van het Cubaanse voorstel vormden een zelden vertoond staaltje van hypocrisie.

Beginnen doen we met het eind van het verhaal: Cuba heeft in laatste instantie besloten de motie terug te trekken. Wat was er gebeurd? De Cubaanse ambassadeurs in Genève hadden vernomen dat een land van de Europese Unie een voorstel tot 'het niet ondernemen van actie' zou indienen. Indien dat voorstel aanvaard zou worden door de Commissie, dan zou de kwestie van de gevangenen op de Amerikaanse marinebasis op geen enkele vergadering van de VN nog ter sprake kunnen komen. Onder zware Amerikaanse druk had een groot aantal landen laten weten voor dergelijk voorstel te zullen stemmen. Cuba besloot het echter niet tot een stemming te laten komen, om later, in een ander VN-orgaan (de 53 landen die deel uitmaken van de Commissie mensenrechten vertegenwoordigen misschien wel de westerse belangen, maar zeker niet het grootste deel van de wereldbevolking), opnieuw op de zaak te kunnen terugkomen.

Laten we het eerst hebben over de houding van de Europese Unie. Bij eerdere stemmingen in de Commissie Mensenrechten (met name betreffende moties tegen Zimbabwe en Wit-Rusland) had de Unie bij monde van de Ierse ambassadeur in Genève laten weten uit principe steeds tegen moties tot 'het niet ondernemen van actie' te stemmen. Dergelijke moties zouden, aldus de Unie, het vrije debat en het onafhankelijk onderzoek inzake mensenrechten hinderen. Ook de VS hadden laten weten zich achter dergelijk standpunt te scharen. Wat blijkt? Wanneer er een motie tegen de bondgenoot ingediend wordt, schuiven de lidstaten van de Unie hun principes opzij en wilden ze zelf aandringen om toch maar geen actie te ondernemen. Dat, beste vrienden, noemt men in Cuba de 'dubbele moraal'.

Lachwekkend was de houding van Chili in deze kwestie. Het land stemde vorige week voor de motie die Cuba veroordeelde, maar in een verklaring achteraf deelde de Chileense ambassadeur mede dat zijn land ook bezwaren had bij de behandeling van de gevangenen op de Amerikaanse legerbasis in Guantanamo. Natuurlijk vroeg Cuba onmiddellijk nadien aan de Chileense regering om de Cubaanse motie te steunen en zelfs mee in te dienen. Resultaat: Chili liet weten voor het voorstel tot het 'niet ondernemen van actie' te zullen stemmen en verklaarde dat, indien het nadien toch tot een stemming zou komen, het de Cubaanse motie zou afkeuren. Begrijpe wie begrijpen kan.

Mexico: zoals gewoonlijk wisten de Mexicaanse ambassadeurs enkele minuten voor de stemming nog steeds niet hoe ze zouden stemmen. Vincente Fox, de president van het land, hing waarschijnlijk nog aan de telefoon met George Bush.

Om af te sluiten: Honduras. Vorige week diende dat land de anti-Cubaanse motie in. Het liet echter weten dat het dat deed uit vriendendienst, om het Cubaanse volk vooruit te helpen. Nu goed, de Cubanen veronderstelden dat de Hondurese regering de VS, die duidelijk veel betere vrienden van het land zijn, ook vooruit zouden willen helpen. Woensdagavond vroeg de Cubaanse ambassadeur in Honduras een onderhoud met de Hondurese Minister van Buitenlandse Zaken. Deze verzocht de Cubaanse excellentie echter even te wachten, aangezien hij nog dringend een andere ambassadeur moest ontvangen. De Cubaan maakte het zich gemakkelijk, maar na enkele uren besloot hij toch bij een secretaresse om nadere uitleg te vragen. Bleek dat de minister langs een andere uitgang het gebouw ontvlucht was. Internationale politiek op het hoogste niveau.