arch/ive/ief (2000 - 2005)

Christophe Scheire (links) in gesprek met ING-woordvoerder na de publicatie eerste rapport van Netwerk-Vlaanderen in oktober vorig jaar (foto christophe callewaert)

Christophe Scheire: “In het eerste rapport hebben we aangetoond dat alle vijf de banken (Fortis, Axa, Dexia, ING en KBC) investeren in de wapenindustrie. We hebben samen voor 1,5 miljard dollar investeringen gevonden in 12 wapenbedrijven. Na dit rapport hebben we met de banken rond de tafel gezeten. We merken dat er niet echt veel vooruitgang is. Met dit nieuwe rapport willen we de druk opvoeren. We hebben de vier meest controversiële wapensystemen van dit moment onder de loep genomen. Het gaat om landmijnen, clusterbommen, kernwapens en wapens met verarmd uranium. We hebben onderzocht wie deze wapens produceert? We zijn op dertien bedrijven uitgekomen. Dan hebben we gekeken wie in deze bedrijven investeert. Daar gaat het dossier over.”

Waarom is investeren in dergelijke wapens zoveel ernstiger?

“Dat is een ethische vraag. Op zich zijn voor ons alle investeringen in de wapenindustrie compleet not done. Maar wij merkten dat de banken de ernst van de situatie niet inzagen. Vandaar dat we onze aandacht hebben gericht op wapens waarvan algemeen aanvaard wordt dat het controversiële wapens zijn. Wat die vier wapens bindt is dat het stuk voor stuk wapens zijn die geen onderscheid maken tussen burgers en militairen waardoor ze in overtreding zijn met de internationale humanitaire wetgeving.”

Wat waren de argumenten van de banken toen zij werden geconfronteerd met jullie eerste rapport?

“Eén van de argumenten waar ze het nu wel moeilijk zullen mee hebben, was dat politie- en ordediensten toch ook wapens nodig hebben. Daar zullen ze toch wat anders moeten op vinden. We hebben ook vaak het argument gehoord dat de klanten maar moeten kiezen voor ethische producten. Wij beweren dat de klant dan toch eerst volledig op de hoogte moet zijn. We hoorden ook dat belegginsfondsen eigenlijk niet de eigendom zijn van de banken, maar van de klant. Natuurlijk zijn het wel degelijk de banken die de fondsen beheren en ze aanbieden aan het publiek.”

Jullie moeten heel wat moeite doen om die gegevens te pakken te krijgen. Zou het niet kunnen dat de banken zoveel verrichtingen te verwerken krijgen, dat ze niet de middelen en de tijd hebben om alles te controleren?

“Het probleem is niet dat de informatie er niet is, wel dat je ze moet kopen. Voor een kleine vzw als wij is dat niet makkelijk. Voor een grote bank zou dat geen probleem mogen zijn. Ik kan mij niet voorstellen dat men niet weet dat een aantal bedrijven die in ons dossier zitten kernwapens maken. Daar moet je al blind voor zijn. Wat betreft clusterbommen is het plaatje ook duidelijk. Er is één bedrijf in ons dossier dat anti-persoonsmijnen maakt. Dat is een ander verhaal. Dat bedrijf loopt daar niet mee te koop. Het zou nu wel kunnen dat de banken niet wisten waar dat bedrijf mee bezig was. Maar zoals we een half jaar geleden al zeiden aan de banken: stop met investeren in de wapenindustrie want je weet niet waar je mee bezig bent.”

Waar zijn die cijfers dan te koop?

“Veel cijfers zoeken we zelf op in jaarverslagen en zo. We hebben daarnaast ook een Nederlandse onderzoeksjournalist gevonden die geabonneerd is op financiële databanken die worden bijgehouden voor de financiële sector zelf (het onderzoeksbureau Profundo dat geabonneerd is op de Shareworld-databank, cc). Die abonnementen zijn heel duur en kunnen een miljoen Belgische Frank per jaar kosten. Die journalist heeft die cijfers aan ons doorverkocht. Wij hebben de cijfers gecheckt en in ons dossier opgenomen.”

Waarom doet men zo geheimzinnig over die cijfers? Kan je het recht op informatie hier niet laten gelden?

“Wij hebben twee eisen in de campagne: investeer niet in de wapenindustrie én maak die cijfers openbaar. De klanten hebben recht op die informatie. De klanten moeten op voorhand weten wat het beleid is van de betreffende bank tegenover dergelijke investeringen. Geen enkele bank biedt daar duidelijkheid over. Ten tweede moet de klant dat beleid kunnen controleren. Dat kan alleen als de klant elk jaar een overzicht krijgt van de investeringen van de bank. Maar ook die informatie blijft ontoegankelijk.”

Maar kan je nu echt zeggen dat iemand die een spaarrekening heeft, rechtstreeks investeert in de aanmaak van clusterbommen en landmijnen?

“Je kan dat zo zeggen. Het is natuurlijk nooit met zekerheid te zeggen of het nu net die euro van jou is of van je overbuur die voor die investering werd gebruikt. Op het geld dat de bank krijgt, wordt geen naam gezet. Het komt in één grote pot terecht. Maar daaruit wordt wel geput om te investeren in dergelijke wapens. Iedereen die een bankrekening heeft, loopt wel het risico dat precies zijn geld daarvoor gebruikt wordt. Wat betreft die vijf banken, moeten we nu toch stellen dat dat risico zeer groot is. Er zijn trouwens duizenden wapenbedrijfen. Wij hebben er vorige keer 12 en nu 13 van onderzocht. Ik ben benieuwd aan welke cijfers we zouden komen, mochten we alle gegevens kennen.”

De banken hebben vandaag bij monde van Jacques Zeegers van de Belgische Vereniging van Banken al gereageerd dat klanten maar beroep moeten doen op ethische beleggingen.

“Dat klopt natuurlijk. Maar zes maanden geleden hebben we ook een volledig overzicht gemaakt van de markt van ethisch sparen en beleggen. Het goede nieuws was dat er ethische producten zijn die wapens uitsluiten. Maar er was ook slecht nieuws. Heel wat producten die zichzelf ethisch noemen, sluiten investeringen in de wapenindustrie helemaal niet uit.”

Dus dat argument gaat niet op?

“Klanten kunnen daarvoor kiezen. Maar ook hier is het heel onduidelijk wat de ethische criteria zijn van de fondsen. Sommigen hebben geen problemen met wapens. Bovendien zetten banken die ethische fondsen niet in de etalage. De ethische beleggingen zijn daardoor nog veel te onbekend bij het grote publiek.”

Sinds vorige week wonen jullie ook aandeelhoudersvergaderingen van de vijf banken bij.

“We zien dat het beleid na zes maanden nog niet veel veranderd is. De banken zien blijkbaar niet de ernst van de situatie in. Wij willen rechtstreeks met de raad van bestuur van die banken gaan praten. De aangewezen plek om dat te doen is de aandeelhoudersvergadering.”

Vorige week zijn jullie al bij AXA langs geweest. Was dat een succes?

“Ik was er zelf niet bij, maar collega's vertelden mij dat dat nogal een chaotische bedoening was. We hebben maar drie vragen kunnen stellen en daar werd heel ontwijkend op geantwoord. We hopen dat dat in de andere vergadering anders zal zijn. In België is er het precedent van het Barco-proces. Barco werd verplicht om op vragen te antwoorden van minderheidsaandeelhouders. Hopelijk hebben we dus in België meer succes.”

Donderdag, 10u30, gaat Netwerk-Vlaanderen naar de algemene vergadering van KBC (Havenlaan 2, Brussel)