arch/ive/ief (2000 - 2005)

Deze "ingekorte" versie voor de pers is nog altijd 55 bladzijden taaie tekst. (1) We selecteerden voor u enkele belangrijke en interessante passages uit het arrest van 21 april 2004. Beklaagden zijn de drie Vzw's die nauw verbonden zijn met het Vlaams Blok: de Nationalistische Omroepstichting, het Nationalistisch Vormingsinstituut, en de Vlaamse Concentratie. Burgerlijke partijen zijn het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding en de Liga voor Mensenrechten. De tussentitels en commentaren zijn uiteraard van mij en niet van de persrechter.

1. Het Hof van Beroep is bevoegd om een uitspraak te doen
De advocaten van het Vlaams Blok stelden alles in het werk opdat het Hof van Beroep zich onbevoegd zou verklaren. Of zoals het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding schrijft : "Voorafgaandelijk heeft het Hof van beroep zorgvuldig de verschillende procedurele excepties die door de beklaagde VZW's werden ingeroepen, verworpen. Het Hof van beroep heeft aldus vastgesteld dat er geen enkele aanleiding bestaat om zich onbevoegd te verklaren, en dat het met name niet gaat om een politiek misdrijf, noch om een drukpersmisdrijf." (2) Vermits het hier om meer dan 15 bladzijden juridisch-technische hoogstandjes geven we geen citaat.

2. Het Hof van Beroep wil de vrije meningsuiting niet aan banden leggen
"De Wet van 30 juli 1981 staat niet in de weg dat door een groep of vereniging schokkende, verontrustende of zelfs kwetsende ideeën worden geuit. Zo willen het het pluralisme, de verdraagzaamheid en de geest van openheid, zonder dewelke een vrije en democratische samenleving niet bestaat. Het artikel 3 van de Wet van 30 juli 1981 legt dus geenszins de dwingelandij van "het correct denken" op. Kritiek, zelfs hevige kritiek door eender welke groep of vereniging en nog meer door een politieke partij is en blijft mogelijk. Het publiek debat is een noodzakelijke en wezenlijke waarborg voor het correct functioneren van de democratische instellingen. Kritiek geuit ten aanzien van de allochtone bevolking van het land is door de wet als dusdanig zeker niet verboden. De eventuele problemen veroorzaakt door zelfde deel van de bevolking mogen en moeten kunnen worden aangekaart. Ook objectief en redelijk te verantwoorden voorstellen teneinde te verhelpen aan deze eventuele problemen mogen ongetwijfeld nog steeds worden geformuleerd."
"Hetgeen het artikel 3 van de Wet van 30 juli 1981 beoogt - het bedrijven van discriminatie of segregatie buiten beschouwing gelaten - is te beletten dat een groep of vereniging, het weze een politieke partij, zich gaat profileren als een groep of vereniging, die systematisch aanzet tot discriminatie, rassenscheiding, haat of geweld ten aanzien van een individu of bepaalde delen van de bevolking op grond van hun zogenaamd ras, hun huidskleur, hun afkomst of hun nationale of etnische afstamming, kortom systematisch aanzet tot door racisme of xenofobie ingegeven onverdraagzaamheid. Dergelijke door racisme of xenofobie ingegeven onverdraagzaamheid is onverenigbaar met de waarden geldend in een democratische, vrije en pluralistische samenleving en wettigt dan ook de beperking van het recht op vrijheid van meningsuiting, van het recht op vreedzame vergadering en van het recht op vrijheid van vereniging, welke de Wet van 30 juli 1981 impliceert." (3)

3. Het Hof van Beroep ontmaskert het Blok als een racistische partij.
"Uit de door de rechtstreeks dagende partijen overgelegde stukken blijkt ontegensprekelijk dat de politieke partij het Vlaams Blok bij het voeren van haar propaganda, zowel voor als hangende de geïncrimineerde periode, op openlijke en systematische wijze het zogenaamd 'zondebokmechanisme' hanteert. Er wordt in de aldus naar het groot publiek toe gevoerde propaganda permanent een hatelijk beeld van de 'vreemdelingen' opgehangen, teneinde bij de bevolking (al dan niet latent reeds aanwezige) gevoelens van vreemdelingenhaat aan te wakkeren, te onderhouden en op de spits te drijven, met als achterliggende bedoeling het behalen van stemmen en, na een desgevallend overweldigend electoraal succes, de op het vlak van de 'vreemdelingenpolitiek' voorgestelde zeer verstrekkende discriminerende voorstellen ook in de praktijk te kunnen omzetten.
Het beeld dat aldus van de 'vreemdelingen' wordt opgehangen is dat van de vreemdelingen als misdadigers verantwoordelijk voor het gevoel van onveiligheid bij de eigen bevolking ingevolge allerhande criminaliteit, van de vreemdelingen als broodrovers verantwoordelijk voor de werkloosheid bij de eigen bevolking, van de vreemdelingen als profiteurs van de sociale voorzieningen op kosten van de hardwerkende eigen bevolking, van de vreemdelingen als bevoordeeld door de multiculturele maatschappij, gepromoot door de klassieke partijen, ten nadele van de eigen bevolking, die door zelfde klassieke partijen in de kou wordt gelaten, en van de vreemdelingen als ingevolge hun cultuur, godsdienst en gewoontes onintegreerbare fanatiekelingen, die een bedreiging vormen voor de eigenheid en de cultuur van het eigen volk.
De door het Vlaams Blok hierbij aangebrachte feiten, cijfermatige gegevens en statistisch materiaal strekken er duidelijk niet toe de bevolking louter te infomeren of op te komen tegen bepaalde wantoestanden, hetgeen uiteraard is toegelaten, doch wel degelijk, gelet op de systematische en eenzijdige wijze waarop deze gegevens worden aangebracht en op de daarbij gehanteerde slogantaal of sarcasme, de bevolking aan te zetten tot vreemdelingenhaat en deze ook warm te maken voor de voorgestelde discriminerende maatregelen.
Het door racisme en xenofobie ingegeven karakter van de verspreide publicaties wordt voorts nog aangescherpt door de inlassing van talrijke spotprentjes en foto's, er toe strekkende een belachelijk (omwille van onder meer uiterlijk en kledij), negatief of bedreigend beeld van de 'vreemdelingen' te geven, alsmede door bepaalde teksten, die, mede ingevolge de woordkeuze en formulering, een ten aanzien van de 'vreemdelingen' uitgesproken hatelijk karakter hebben."
Deze hatelijke beeldvorming van de 'vreemdelingen' is ook een permanent gegeven in de door het Vlaams Blok gevoerde propaganda. Het beeld wordt daadwerkelijk ingehamerd bij de bevolking. In bepaalde krantjes wordt daar haast op ieder blad en/of zelfs meerdere malen per blad opnieuw op teruggekomen.
De geviseerde 'vreemdelingen' zijn, afgezien van de illegalen en de Afrikanen in het algemeen, de overgrote groep van de allochtone bevolking van het land, namelijk de zogenaamde 'gastarbeiders', meer bepaald de Noord-Afrikanen en de Turken, zowel van de eerste, de tweede als de derde generatie, zonder onderscheid naar hun verblijfstatuut en ongeacht zelfs de desgevallend inmiddels door hen verworven Belgische nationaliteit.
Teneinde te verhelpen aan al de aldus voorgehouden aan de vreemdelingen toe te schrijven miserie van het eigen volk, worden door de politieke partij het Vlaams Blok diverse discriminerende maatregelen voorgesteld, welke allen een gemeenschappelijk einddoel hebben, namelijk de terugkeer naar de landen van herkomst van het allergrootste gedeelte van de allochtone bevolking." (4)

4. Enkele voorbeelden die het Hof van Beroep aanhaalt als racistische haatpropaganda.
* "Antwerps Nieuws, 1996, herfst: uittreksel: (...) "Het aantal vreemdelingen in Antwerpen neemt toe. De overlast ook. Zoveel is duidelijk." (5)
* "Antwerps Nieuws, 1996, herfst: uittreksel: (...) onder de titel "Vrije Tribune": "De steeds toenemende aanwezigheid van Marokkanen en Turken heeft onze wijk grondig veranderd, maar zeker niet ten goede. De straten zijn vuil, de Vlaamse winkels hebben moeten sluiten, de mensen voelen zich niet meer veilig, verkrotte huizen worden verhuurd aan illegalen die dan in de wijk komen stelen en roven." (6)
* "Antwerps Nieuws", 1997, tweede trimester: uittreksel: onder de titel "Burgemeester Leona Detiège: Vreemdelingen eerst!": "Mohamed, flik: bangelijk! Merkwaardig toch, dat net de vertegenwoordigers van de bevolkingsgroep met de hoogste criminaliteitsgraad van Antwerpen perse politieagent moet worden. Wellicht krijgen alle brandstichters binnenkort een uitnodiging om brandweerman te worden? En alle pedofielen een betrekking in het stadsonderwijs? Eén ding is zeker: als Mohammed ook 'flik' wordt, zal er meer dan één Antwerpenaar terecht een 'bangelijk' gevoel hebben..." (7)
* Uit het blad "Vrij Vlaanderen, Sterk Europa", 1997, december: uittreksels: onder de titel "Aanvullende woordenverklaring sinds de rellen in Anderlecht": "Verkrachten: is in een multiculturele samenleving de intiemste vorm van integratie. Door domme en ouderwetse Vlamingen onbegrepen vorm van interraciale fysieke communicatie (zie'integratie'). Vreemdelingenwijken: waar andere wetten gelden dan in de rest van het land, waar de politie buiten moet blijven, waar brandweerlui vogelvrij zijn, waar drugs en prostitutie tot de vrijhandel behoren..." (8)
* Uit het blad "Het Vilvoords Nieuws", 2000, februari: uittreksels: "hoofdtitel op de eerste pagina "Criminaliteit + 20%", met daaronder de foto van een kleurling, die geboeid door de politie wordt weggeleid; op de tweede bladzijde onder de titel "Op stap in de Leuvensestraat", met daaronder een spotprent welke vreemdelingen zou dienen voor te stellen (kroezelhaar, dikke
lippen, brede neus), voorzien van baseballsticks en van pakken injectienaalden, met de legende 'straks gaan we shoppen in de Leuvensestraat', (...) op de derde bladzijde onder de titel "Van Holland naar Vilvoorde": "Islamieten, asielzoekers en nu zelfs illegalen krijgen steeds meer, vaak meer dan de behoeftigen van bij ons. Het lijkt er ook steeds meer op dat hun diefstallen en geweldplegingen oogluikend worden toegelaten door het huidig beleid. Onze jeugd wordt in de scholen verplicht de islamcultuur aan te leren, maar een les over onze Europese en Vlaamse tradities is blijkbaar tijdverspilling." (9)
* Uit het blad "Blok voor Blok", 2000, april, vermeldt dezelfde tekst als deze vermeld onder het stavingstuk 55, alsmede: uittreksel: onder de titel "Onze gemeente verdient beter": "Om de toekomst van ons land, maar vooral van onze kinderen, veilig te stellen is het levensnoodzakelijk ons hiertegen te verzetten. Door onze tegenstanders worden wij daarom verweten fascisten en racisten te zijn. Dit is natuurlijk belachelijk. Waar wij voor staan heeft daar niets mee te maken, maar is gewoon een gewettigde vorm van zelfverdediging. (10)
* Uit het blad "'t Blok in Aalst", 2000, nr. 4: uittreksel: onder de titel: "Wie zich niet wil aanpassen, kan beter terug vertrekken": "Veel vreemdelingen leven hier ook erg sober, maar sturen het geld door naar Turkije of Marokko, waar ze dan grote eigendommen hebben en de grote mijnheer zijn. De Turken en Marokkanen zouden ook meer aandacht moeten hebben voor de opvoeding van hun kinderen. Nu laten ze hun kinderen rondhangen op straat. De jongeren zitten in een bende, waar dure auto's, kleren en geld statussymbolen zijn. De stap naar criminaliteit is dan klein. Dat zijn de kansarmen met de BMW's en de GSM's. Hoe kan men die jongens op het rechte pad brengen, als ze in een weekend meer verdienen dan mensen die een maand gaan werken? (...) Natuurlijk is een terugkeerbeleid mogelijk. (...) Ze blijven hier louter om economische redenen. Als men hier de geldkraan toedraait, of een terugkeer aantrekkelijk maakt, zullen veel vreemdelingen naar hun land terugkeren." (11)
* Uit het blad "De Vlaams-Nationalist", 2000, mei: uittreksel: onder de titel "Editoriaal": "En dan hebben we het nog niet over het gat dat het OCMW jaarlijks in de stadsbegroting slaat, zo'n 530 miljoen. Geld waarvan bovendien een te groot gedeelte ten goede komt aan mensen die met onze stad niets te maken hebben. (...) Op 8 oktober krijgt de Leuvenaar de kans om af te rekenen met de bedriegers vans ons eigen volk." (12)

"De aldus ten exemplatieve aangehaalde uittreksels uit de door het Vlaams Blok of zijn geledingen bij het groot publiek verspreide teksten tonen, naar het oordeel van het Hof, met zekerheid aan dat het Vlaams Blok, zowel voor als hangende de geïncrimineerde periode, wetens en willens kennelijk en herhaaldelijk en in de omstandigheden van het artikel 444 van het Strafwetboek heeft aangezet tot haat ten aanzien van bepaalde bevolkingsgroepen niet alleen op grond van hun nationaliteit, doch tevens op grond van hun zogenaamd ras, minstens op grond van het etnisch aspect van hun nationale afstamming (geografische ligging van de landen van herkomst en onderlinge verbondenheid door cultuur, welke criminogeen zou zijn, godsdienst en gewoontes en zelfs uiterlijk en kledij), hetgeen, zoals hierboven reeds uiteengezet, te aanzien is als een door de wet verboden vorm van aanzetten tot discriminatie. Noch het recht op vrijheid van meningsuiting en van drukpers, noch het recht op vreedzame vergadering, op vrijheid van vereniging en op vrije verkiezingen, evenmin als de omstandigheid dat het Vlaams Blok een politieke partij is of nog de noodwendigheden van het publiek debat, met de hieraan inherente emotionele functie van het discours, kunnen, naar het oordeel van het Hof, de systematisch gevoerde haatcampagne tegen de 'vreemdelingen', inzonderheid het allergrootste gedeelte van de allochtone bevolking, te weten de Turken en Noord-Afrikanen (meer bepaald de Marokkanen), wettigen.
Haat gepropageerd op de voormelde gronden houdt, naar het oordeel van het Hof, immers een intrinsieke onrechtmatige finaliteit in. Een discriminerend maatschappelijk discours, welke grote delen van de bevolking aanzet tot door racisme en xenofobie ingegeven onverdraagzaamheid, hetgeen in een democratische, vrije en pluralistische staat volstrekt onaanvaardbaar voorkomt en, zoals hierboven uiteengezet, van aard is de meest fundamentele rechten en vrijheden van de geviseerde bevolkingsgroepen aan te tasten, kan in geen geval de legitimiteitstoets doorstaan en door geen der door de beklaagden aangehaalde rechten, vrijheden en beginselen worden gewettigd." (13)

5. Het Hof van Beroep over het herhaaldelijk aanzetten van het Vlaams Blok tot het nemen van discriminerende maatregelen
"De discriminerende maatregel "assimilatie of terugkeer" wordt met andere woorden nog steeds openlijk verdedigd. Hoe en met welke middelen deze terugkeer zal dienen te worden bewerkstelligd, wordt evenwel niet meer uiteengezet, hetgeen inhoudt dat de talrijke andere concrete discriminerende maatregelen, welke voorheen uitdrukkelijk werden voorgesteld teneinde deze terugkeer te bewerkstelligen en hierboven werden besproken, niet meer te berde komen.
Door de stelling "assimilatie of terugkeer" als discriminerend te verwerpen, zegt het Hof uiteraard niet dat de zich in het Rijk bevindende vreemdelingen zich niet naar onze wetten en democratische beginselen dienen te gedragen en ook niet zelf van verdraagzaamheid dienen te getuigen. De hangende de geïncrimineerde periode door het Vlaams Blok op het vlak van de 'vreemdelingenpolitiek' aldus kennelijk en herhaaldelijk bij het groot publiek verspreide discriminerende voorstellen, die, zoals uiteengezet de legitimiteits- en proportionaliteitstoets niet kunnen doorstaan en uiting geven aan een door racisme en xenofobie ingegeven onverdraagzaamheid, welke onverenigbaar is met de waarden geldend in een democratische, vrije en pluralistische samenleving, kunnen door geen der door de beklaagden aangehaalde rechten, vrijheden en beginselen worden gewettigd.
Van een verkondigen van segregatie zijn er daarentegen, naar het oordeel van het Hof, geen duidelijke aanwijzingen. Uit het enkel voorstel een afzonderlijk onderwijsnet voor islamitische kinderen op te richten, kan zulks zeker niet worden afgeleid. De combinatie van dit voorstel met het voorstel tot afschaffing van het non-discriminatiepact en de non-discriminatiecode kan daar mogelijk een aanwijzing toe zijn, doch te onduidelijk om als een kennelijk en herhaaldelijk verkondigen van segregatie te worden aangezien." (14)

6. Het Hof van Beroep over het behoren tot de groep of vereniging
"Nu het zo is:
- dat de drie beklaagden, blijkens hun maatschappelijk doel, enkel zijn opgericht geweest teneinde deel te nemen aan de werking van de politieke partij het Vlaams Blok door, de eerste deze financieel en materieel te ondersteunen, de tweede te voorzien in de politieke vorming van haar mandatarissen, kaderleden en militanten en de derde te zorgen voor de verspreiding via radio en televisie van haar politiek gedachtegoed;
- dat, blijkens de statuten van het Vlaams Blok, de verantwoordelijke voor de studiedienst en deze voor de omroepstichting deel uitmaken van het partijbestuur;
- dat de zetel van de beklaagden ook de zetel is van de politieke partij het Vlaams Blok;
- dat de voorzitter, secretaris en penningmeester van de beklaagden tevens de voorzitter, de ondervoorzitter en de penningmeester zijn van de politieke partij het Vlaams Blok;
- dat de boekhouding van de beklaagden is opgenomen in de geconsolideerde boekhouding van de politieke partij het Vlaams Blok;
kan er, naar het oordeel van het Hof, geen twijfel over bestaan dat de drie beklaagden als vaste deelstructuren van de politieke partij het Vlaams Blok in haar geheel beschouwd dienen te worden aangezien en derhalve wel degelijk als rechtspersonen deel uit maken van of behoren tot deze vereniging in de zin van het artikel 3 van de Wet van 30 juli 1981." (15)

7. Het Hof van Beroep over de eenheid van misdadig opzet en nopens de strafmaat
"De aard van de bewezen bevonden feiten en de bijzondere omstandigheden waarin ze werden gepleegd, welke er op wijzen dat de beklaagden wetens en willens en gedurende de vrij langdurige geïncrimineerde periode verder zijn blijven behoren tot en ook verder een belangrijke medewerking zijn blijven verlenen aan een vereniging, die de waarden geldend in een democratische, vrije en pluralistische samenleving niet naleefde, doordat deze een door racisme en xenofobie ingegeven systematische haatcampagne tegen de allochtone bevolking van het land, inzonderheid tegen de Turken en Noord-Afrikanen, voerde en hierbij tevens ten aanzien van zelfde bevolkingsgroepen zeer discriminerende voorstellen formuleerde, inzonderheid de terugkeer van het allergrootste gedeelte van zelfde bevolkingsgroepen naar hun landen van herkomst, wettigen naar het oordeel van het Hof, mede in acht genomen het blanco strafrechtelijk verleden van de beklaagden en het tijdsverloop sedert de datum der feiten, het opleggen lastens ieder van hen van een zware geldboete, zoals hierna bepaald." (16)

8. Het Hof van Beroep: de straf
"Veroordeelt de beklaagden uit hoofde van de aldus lastens hen bewezen bevonden feiten samen ieder tot een geldboete van 2.500, gedeeld door 40,3399 en vermeerderd met negentienhonderd negentig opdecimes, hetzij, afgerond tot op de tweede decimaal en in acht genomen het bepaalde in het artikel 2, tweede lid van het Strafwetboek, telkens 12.394,67 euro."
"Veroordeelt de beklaagden ieder voor het geheel tot het betalen aan:
- RD 1 van 5.000 euro, te vermeerderen met de gerechtelijke rente aan de wettelijke rentevoet vanaf heden;
- RD 2 van 2.500 euro, te vermeerderen met de gerechtelijke rente aan de wettelijke rentevoet vanaf heden.
Laat de kosten van de eerste rechtstreekse dagvaarding ten laste van RD 1 en van RD 2.
Verwijst de beklaagden ieder voor het geheel in alle overige kosten in de onderscheiden aanleggen gevallen aan de zijde van RD 1 en RD 2, behoudens deze waaromtrent reeds werd geoordeeld door het Hof van Cassatie.
Stelt vast dat de omstandigheid dat de rechtstreekse dagvaarding van 29 januari 2001 tevens uitging van RD 1, hoe dan ook, geen aanvullende kosten genereerde." (17)
(RD 1: Centrum voor Racismebestrijding, RD 2: Liga voor Mensenrechten)

(1) De ingekorte versie van de persrechter kunt bekomen op de website van het Centrum voor Racismebestrijding (http://www.antiracisme.be/nl/algemeen/Arrest%20HVB%20Gent%20K8%2020040421.doc) als op de site van de Liga voor Mensenrechten (http://www.ligavoormensenrechten.be/word/Arrest_HVB_Gent_K8_%2020040421.doc). De volledige tekst van het arrest kunt u bekomen bij W. De Vreese, hoofdgriffier van het Hof van Beroep te Gent, Koophandelsplein 23, 9000 Gent (tel. 09/267.41.01 en E-mail: wilfried.devreese@just.fgov.be).

(2) Centrum voor Racismebestrijding: Uitspraak van het Hof van beroep van Gent op 21 april 2004
inzake de drie vzw's verbonden aan het Vlaams Blok (http://www.antiracisme.be/nl/algemeen/nieuw-vlaamsblok.htm).

(3) Informatieve tekst over de inhoud van een arrest van het hof van beroep te Gent - blz 18
(4) Idem - blz 23
(5) Idem - blz 25
(6) Idem - blz 26
(7) Idem - blz 28
(8) Idem - blz 28/29
(9) Idem - blz 36/37
(10) Idem - blz 37
(11) Idem - blz 38
(12) Idem - blz 39
(13) Idem - blz 39
(14) Idem - blz 51
(15) Idem - blz 51/52
(16) Idem - blz 53
(17) Idem - blz 55