|
De
ideeën van Derrida maken net als die van Foucault, Lacan en
Deleuze deel uit van het poststructuralisme, een filosofische
stroming die in het begin van de jaren zestig in Frankrijk
ontstaan is. De overeenkomst met het structuralisme
is de interesse voor de structuur van taal. Derrida
introduceerde het begrip deconstructie waarmee hij doelt op
het onderzoek naar verborgen of verzwegen betekenissen en
inconsistenties in filosofische en literaire teksten. Hij
geloofde dat teksten geen vaste betekenis hebben, maar dat alle
interpretaties toelaatbaar zijn. Het doel hiervan is gelijkheid,
in de zin dat de aanhangers van een bepaalde interpretatie van een
tekst niet worden onderdrukt door de aanhangers van de dominante
interpretatie van die tekst. Elke interpretatie heeft evenveel
waarde, aldus Derrida. In die zin behoort Derrida ook tot het
postmodernisme.
Politiek
is echter nooit ver weg in het werk van Derrida. Eind
jaren '70 voert hij een protestbeweging aan tegen de plannen om
het filosofieonderwijs in Franse scholen te kortwieken. Maar ook
andere thema's als feminisme, apartheid, kernwapens, politieke
vluchtelingen en globalisering genieten zijn aandacht. Vorig
jaar ontrafelde ('deconstrueerde') hij de dreigende oorlogstaal in
de bundel opstellen Voyous.
Vooral het begrip rogue states waarmee de VS de hen vijandige
regimes benoemen, wordt door Derrida geviseerd
in dit boek.
Hoop
Toen
de Belgische filosoof Lieven De Cauter een jaar geleden met het
idee speelde om terug te grijpen naar de traditie van het Russell
Tribunaal om de oorlogspolitiek van Bush en de denktank PNAC aan
een kritische analyse te onderwerpen, dacht hij meteen aan
Derrida. De Franse filosoof bleek bereid om het initiatief te
steunen, maar zijn gezondheidstoestand laat hem niet toe om de
commissievergaderingen bij te wonen. Hij nodigde wel
initiatiefnemer Lieven De Cauter uit voor een gesprek bij hem
thuis. In het gesprek doet Derrida enkele opmerkelijke uitspraken.
Hij drukt zijn geloof uit in de grote symbolische waarde van het
Brussels Tribunal en kapittelt in uiterst kritische bewoordingen
de nefaste politiek van de Israëlische premier Sharon. De
andersglobaliseringsbeweging krijgt een dikke pluim van de Franse
topfilosoof. Derrida stelt zijn hoop in deze prille en nog
heterogene beweging 'die de zwakken van de aarde verenigt' en de
'toekomst vertegenwoordigt'.
[Voor een toekomstige gerechtigheid, een interview met Jacques Derrida] | [download interview in PDF]
|
