arch/ive/ief (2000 - 2005)

Vandaag ben ik naar een groot rehabilitatiecentrum geweest, het enig dergelijk gespecialiseerd hospitaal in heel Irak. Morgen wil ik hier met Hiba eens komen kijken welke mogelijkheden voor behandeling er hier zijn. En met Ali, de man die zijn beide benen (én zijn hoogzwangere vrouw, én zijn kind) verloor toen VS-militairen vorig jaar de ziekenwagen beschoten waarin zij zaten.
In dit centrum worden prothesen gemaakt en aangepast, en krijgen patiënten verschillende vormen van kine. Vóór de oorlog kwamen hier meer dan 600 patiënten per dag over de vloer. Vandaag zijn dat er nog slechts een 300-tal, hoewel er door de oorlog net veel méér gewonden en gehandicapten zijn die kine en/of een prothese nodig hebben.
Daarnaar gevraagd geven de aanwezige artsen me enkele elementen van antwoord. Het centrum ligt niet ver van enkele militaire kampen die het doelwit waren van bombardementen en beschietingen, en daardoor leed het hospitaal ook schade. Er is hier ook veel geplunderd, het ziekenhuis kreeg in de woelige weken na de VS-invasie in Bagdad geen enkele bescherming. Heel wat gespecialiseerde apparatuur is verdwenen en nog steeds niet vervangen: zenuwstimulatoren, warmtebronnen,… Ook een belangrijke factor: veel patiënten geraken niet meer tot hier. Voor kine-oefeningen zouden ze elke dag moeten komen, maar het openbaar vervoer is te duur. Voor een aantal behandelingen is er ook een wachtlijst, er is immers te weinig materiaal. Tenslotte wordt de wijk waar het revalidatiecentrum ligt regelmatig afgesloten, omdat er militaire kampen van de VS in de buurt liggen…

De vorige dagen was ik op een conferentie van artsen in de zuidelijke stad Basra. Door te praten met gezondheidswerkers uit Kirkoek, Mosoel, Ramadi, Amara, Hilla, Basra kon ik me een globaal beeld vormen van de situatie in het land. Nergens is er al nieuw medisch materiaal toegekomen sinds de oorlog een jaar geleden begon en de sancties tegen Irak werden opgeheven. Overal is er gebrek. Nochtans staat er 500 miljoen dollar van Irak op een VN-rekening in New York. Tijdens het embargo tegen Irak werden de meeste contracten waarvoor dit geld voorzien was – door het “olie-voor-voedsel” programma – geblokkeerd door de VS en door Groot-Brittannië, in de VN-Sanctiecommissie “661”. Waarom wordt dit geld nu niet gedeblokkeerd, deze contracten uitgevoerd?
Ik sprak er een vertegenwoordiger van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) op aan. “Wij zijn niet meer verantwoordelijk voor de aankoop en distributie van medisch materiaal”, stelde die. “Dat zit bij het ministerie van Volksgezondheid. Het beheer van die gelden is trouwens al een jaar geleden overgegeven aan de bezettingsautoriteiten, de CPA.” In Basra confronteerde ik een lokale ambtenaar van het ministerie van Volksgezondheid met deze feiten. “Het is de WGO die hiervoor verantwoordelijk is”, beweerde die dan weer… Zou het soms kunnen dat de contracten onuitgevoerd blijft omdat ze afgesloten werden met niet-Amerikaanse bedrijven? In elk geval lijkt het ministerie van Volksgezondheid alleen maar over fondsen voor personeel te beschikken, en nauwelijks over andere werkingsbudgetten.

Ik sprak in Basra ook met een Amerikaanse zakenman. “Er staan ons gouden tijden te wachten”, jubelde die. Eind juni gaat het bestuur van Irak formeel van de CPA over naar een Irakese interimregering. “Maar de echte macht zal bij het State Department blijven liggen (het VS-ministerie van Buitenlandse Zaken), via de VS-ambassade in Bagdad”, stelde de man. Gouden tijden voor Amerikaanse privé-bedrijven, dat kan je ook afleiden uit het feit dat in het grootste militair kamp bij Bagdad ook een enorme civiele infrastructuur wordt opgetrokken. Daar kunnen privé-bedrijven hun uitvalsbasis vestigen, goed beschermd door de VS-militairen.

Hoe veilig zal Irak nog zijn, nadat de amerikanen wegtrokken?
Afghanistan is ook nog helemaal niet op zijn plooi.
In Irak zou dat nog langer kunnen duren.
Of niet?