arch/ive/ief (2000 - 2005)

Publicatie van de resultaten van de campagne (Huis)stof tot nadenken
24 Maart 2004, Brussel, BELGIE

Ministers en Belgische burgers in gelijke mate geconfronteerd
met een nooit geziene chemische vervuiling

Brussel, 24 maart 2004: De Belgische resultaten zijn vergelijkbaar met eerder bekomen resultaten in verschillende Europese landen. Alles wijst op een verspreiding in onze onmiddellijke leefomgeving van stoffen die potentieel schadelijk zijn voor onze gezondheid (2). Greenpeace verwacht van onze Belgische en Europese beleidsmakers dat ze alles in het werk stellen om de controle te herwinnen over de verspreiding van chemische stoffen. De Europese Commissie stelt een hervorming voor van de chemische wetgeving: REACH (3). Deze hervorming biedt onze beleidsmakers een unieke kans om een gevaarlijke ontwikkeling af te remmen. Als we dat niet doen, zal in de toekomst de druk op het budget voor gezondheidszorg hoogstwaarschijnlijk aanzienlijk stijgen (4).

De door Greenpeace geïnitieerde studies zijn een antwoord op het gebrek aan officiële gegevens over de chemische vervuiling binnenshuis. Ze bevestigen trouwens de hypothese dat we de controle hebben verloren over chemische stoffen die in onze industriële samenleving overvloedig worden geproduceerd. In 1930 werd de wereldwijde jaarlijkse productie van chemische stoffen geschat op ongeveer één miljoen ton. Vandaag produceren we een slordige 400 miljoen ton. De Europese Unie is de grootste producent van chemische stoffen (31% van de wereldmarkt). Honderdduizend stoffen zijn geregistreerd op deze markt. Onder hen zijn er heel wat waarvan de eigenschappen in grote mate onbekend zijn.

De draagwijdte van de analyses is beperkt tot een dertigtal chemische stoffen waarvan bewezen is dat ze potentieel giftig zijn voor de menselijke gezondheid. Een zorgwekkend kenmerk van deze serie stoffen is ook dat ze nauwelijks bio-afbreekbaar zijn. Ze stapelen zich op in levende organismen (nvdr.: alle details vindt u in de samenvatting van het rapport Hazardous Chemicals in Belgian House Dust).

"Op Europees niveau is momenteel een hervorming van de chemische wetgeving gaande. Wij denken dat het essentieel is" , aldus Fawaz Al Bitar, de verantwoordelijke bij Greenpeace voor de campagne (Huis)stof tot nadenken, "dat we deze hervorming aangrijpen om de chemische industrie het substitutieprincipe op te leggen. Voor potentieel giftige stoffen moeten er minder schadelijke alternatieven worden ontwikkeld. De vandaag voorgestelde resultaten zijn verontrustend genoeg. Ze geven ons een idee van wat ons te wachten staat, als REACH - een ontwerpwetgeving die al is afgezwakt - niet alles in het werk stelt om in de toekomst het gebruik van deze chemische stoffen te vermijden."
De gemiddelde concentraties gemeten in België zijn globaal genomen gelijklopend met de resultaten die voortvloeien uit de buitenlandse studies (5). Wat eveneens opvalt, is dat de meerderheid van de geanalyseerde stoffen werden teruggevonden in alle verzamelde stalen. Bovendien blijken de Belgische provincies in gelijke mate vervuild te zijn. De stalen verzameld in een Ardens dorp, ver weg van alle stadscentra, vertonen geen lagere besmettingsgraad. De waargenomen vervuiling is dus algemeen en de oorsprong daarvan bevindt zich in het interieur van de huizen en kantoren zelf. In het Europees Parlement vinden we dan weer concentraties die hoger zijn dan de gemiddelde Belgisch waarden.

De door Greenpeace verzamelde resultaten bieden uiteraard geen antwoord op alle vragen over de chemische vervuiling in het interieur van onze huizen en kantoren. Het is eveneens onmogelijk om op basis van deze gegevens de exacte bron van de besmetting te identificeren. Ze wijzen evenwel onmiskenbaar op de harde realiteit van deze vervuiling, en ze plaatsen burgers en hun verkozen mandatarissen (er werden recordwaarden ontdekt in het Europees parlement en op ministeriële kabinetten) voor eenzelfde probleem. "De algemene lijn van de resultaten is duidelijk. Sommige politici ondervinden aan den lijve dat ook zij de gevolgen ondergaan van deze vorm van vervuiling", vervolgt Fawaz Al Bitar. "De hervorming van de chemische wetgeving (REACH) in Europa zou nochtans de ideale oplossing kunnen bieden voor dit probleem. Krijgt deze hervorming de broodnodige steun? De komende maanden wordt ongetwijfeld duidelijk of we evolueren in de richting die elke rechtgeaarde burger verwacht: deze van het ontwikkelen van minder schadelijke alternatieven."

Een samenvatting van het rapport vindt u hier: http://www.greenpeace.org/reports/ex-summary?item_id=440535&language_id=nl

Het volledige rapport in het Engels kan u lezen op http://www.greenpeace.be

Noten aan de redacties:
1) De stalen zijn geanalyseerd door het onafhankelijke laboratorium TNO in Nederland. De gedetailleerde analyses van de resultaten zijn beschikbaar op de website http://www.greenpeace.be - rapport Hazardous Chemicals in Belgian House Dust.
2) De schadelijke gevolgen voor de gezondheid variëren al naargelang de soort chemische stof: allergieën, astma, de ontregeling van het zenuwstelsel en de hormonale huishouding of aan het verstoren van de groei van kinderen.
3) In februari 2001 heeft de Europese Commissie een Witboek gepubliceerd over giftige stoffen. Daarin werden pistes naar voor geschoven om de chemische wetgeving te verbeteren. De in REACH uitgewerkte concepten (Registratie-Evaluatie-Authorisatie) vormden het voorwerp van discussie en kregen de steun van de Europese Raad van Ministers en van het Europees Parlement. Deze twee Europese instellingen hebben nog striktere regels gevraagd dan deze die werden voorgesteld door de Europese Commissie. De Commissie heeft een voorstel neergelegd in oktober 2003 waarover momenteel wordt gediscussieerd in het Europees Parlement en in de Europese Raad van Ministers. Het einde van dit wetgevend proces is ten vroegste voorzien voor 2006.
4) Verschillende bronnen becijferen de impact van de verspreiding van deze giftige stoffen in ons leefmilieu op meerdere miljarden euros: « Assessment of the Impact of the new Chemical Policy » (maart 2003) gerealiseerd voor Europese Commissie en « The Social Cost of Chemicals » (mei 2003) gerealiseerd door Pr. David W Pearce en Dr. Phoebe Koundouri.
5) Specifiek aan de Belgische gegevens: de gemiddelde concentratie aan ftalaten (946 mg/kg) en organotinverbindingen (2.47 mg/kg) is vergelijkbaar met de gemeten concentraties in huisstof verzameld elders in Europa. De gemiddelde concentratie alkylfenolen (5.5 mg/kg) ligt duidelijk hoger dan de concentraties in andere landen van het Europese vasteland, maar ligt lager dan de concentraties in Groot-Brittannië. De concentraties van gebromeerde vlamvertragers liggen in het algemeen lager in België, terwijl sommige specifieke resultaten duidelijk hoger liggen dan het Europees gemiddelde en zelfs Europese recordwaarden bereiken. De Belgische concentratie aan kortketenige chloorparaffines liggen lager dan het Europees gemiddelde.

http://www.greenpeace.org/belgium_nl/press/release?item_id=440599