arch/ive/ief (2000 - 2005)

500.000 KOERDEN VIEREN NEWROZ-FEEST IN DIYARBAKIR.

Newroz-viering in Diyarbakir, 21 maart 2004.

De dag begon vroeg vandaag. Dat was nodig om tijdig te arriveren op de feestplaats die een 10-tal km buiten de stad lag. Verschillende honderdduizenden mensen vervoeren is niet simpel, dus alles wat enigszins kon dienen werd gebruikt: laadbakken van camions, busjes, taxi’s, bromfietsen, schepbakken van bulldozers, kortom alles wat wielen had. Vijf kilometer voor de festivalsite mochten er geen auto’s meer door van de politie. Een gigantische massa mensen bewoog zich dan te voet verder richting het feest. Onderweg werd er gejuicht en gegild. De mensen waren enorm nieuwsgierig naar wie die Europeanen waren en waar ze vandaan kwamen (Belçika!).

Eens gearriveerd op het plein mochten wij niet op de festivalweide. Voor alle leden van de Europese delegaties was er een aparte ingang voorzien: we mochten zowaar op het zitpodium plaatsnemen met uitzicht op de mensenmassa en het podium. Zoals iedereen kregen we paspoortcontrole en werden we expliciet gefilmd. Voor de rest ondervonden we geen hinder van de 3000 aanwezige politiemannen. Het leger was op de achtergrond aanwezig en een legerhelikopter cirkelde rond over de hoofden. Volgens de mensen met wie we praatten was het nog nooit zo’n relaxed Newroz-feest geweest. De mensen hadden geen angst om met z’n allen samen te komen en te vieren. Dat was ooit anders: tijdens de hoogdagen van het gewapende conflict vielen er over heel Turkije 94 doden bij de Newroz-vieringen (1992). Vanaf dan was het officieel verboden om op openbare plaatsen nog Newroz te vieren. Het absurde is dat de Turkse staat vanaf 1994 pogingen ondernam om het Koerdische nieuwjaarsfeest te recupereren. Vanaf dan werden over heel Turkije officiële Turkse Newroz-vieringen gehouden, het werd nu Nevroz met een v…

Het feest zelf bestond uit diverse optredens met tussendoor toespraken van verschillende prominenten waaronder de voorzitter van Dehap en een Europees parlementslid. Zij was de enige die de massa in het Koerdisch toesprak. Dat was eigenlijk wel vreemd als je bedenkt dat het hele plein gevuld was met 500.000 Koerden. Officiële toespraken in een andere taal dan het Turks zijn nog steeds bij wet verboden. Het moet echter wel gezegd worden dat niet alle Koerden het Koerdisch nog voldoende machtig zijn. Dit komt vooral omdat er op dit ogenblik nog steeds geen onderwijs in het Koerdisch toegestaan is. Op deze problematiek gaan we later deze week nog verder in, naar aanleiding van een bezoek aan de pas geopende Koerdische taallesschool voor meerderjarigen in Batman.

De sfeer was prachtig: de mensen waren heel uitgelaten, er werd gedanst, gezongen en dit toverde de massa om in een heel kleurrijk spektakel. Er waren geen Koerdische vlaggen (verboden) doch de kleuren van de Koerdische vlag werden vindingrijk gecombineerd. Het V-teken, dat staat voor vrede en overwinning, werd voortdurend gevormd. Af en toe hoorden we ook Öcalan-slogans en er vielen ook een paar afbeeldingen van de gevangen PKK-leider te bespeuren in het publiek. De organisatie verliep wel een beetje chaotisch: Belgische ordediensten zouden hiervan grijze haren gekregen hebben. Zo waren bijvoorbeeld de veiligheidshekkens absoluut niet bestand tegen de mensenzee en was het ook bijna onbegonnen werk voor de hulpdiensten om efficiënt te werken. Dit deed echter niets af aan de fantastische sfeer, noch bij het publiek, noch bij de medewerkers.

We schrijven dit bericht rond 19u. Op de Turkse televisiezenders wordt er heel veel getoond over de viering van het Nevroz-feest in Istanbul en Ankara. Het lijkt allemaal nogal geforceerd en er is bijna geen publiek. Heel op het einde van de uitzending wordt er slechts kort vermelding gemaakt van het feit dat er ‘ook’ gevierd werd in het Oosten van het land (letterlijk). Een van de weinige beelden die getoond werden op TRT2 is dat van een gewonde journalist die afgevoerd werd. Het feit dat er meer dan 1 miljoen Newroz-vierders waren in alle grote Turkse steden samen werd niet vermeld. Dit nieuwsitem werd gevolgd met beelden van Turkmeense en Azerbeidjaanse Newroz-vieringen. Dit zijn beide landen met een bevolking die etnisch verwant is aan de Turken. Hier wordt de indruk gegeven dat Newroz een Turks feest is. Dit is op z’n minst een verdraaiing van de realiteit. Op de Koerdische Roj-tv zijn wel veel beelden te zien van de vieringen in oa Diyarbakir. Voor het eerst zijn er beelden per satelliet doorgestuurd.

De Newroz-viering van maart 2004 in Diyarbakir verliep zonder enige noemenswaardige problemen. Wij houden er een heel positief en aangenaam beeld aan over. Er wordt wel beweerd dat er de komende dagen zeker mensen zullen opgepakt worden: zij die met een afbeelding van Öcalan zwaaiden (die geïdentificeerd werden op de beelden die de politie op het Newroz-feest maakte).