arch/ive/ief (2000 - 2005)

De aanslagen in Madrid

Het hoeft geen betoog dat ik de aanslagen, die afgelopen donderdag dd 11 maart in Madrid gepleegd zijn door een tot nu toe onbekende groepering, ten zeerste veroordeel als militaire aanvallen op onschuldige burgers, die als zodanig streng verboden zijn volgens het Internationaal Recht [4de Conventie van Geneve en andere internationale humanitaire rechstregels]

Wel moeten m.i. tegen het licht van deze aanslagen een aantal kanttekeningen gemaakt worden:

Terrorisme, heeft hoe hoe verwerpelijk ook, zijn oorzaken en is in dezen gene op zichzelf staand verschijnsel, maar een reactie op het politiek-militaire optreden
van regionale of mondiale bestuursconstellaties, nl. de machtige landen in deze wereld, in casu de West- Europese landen en de VS.

Verschil in aandacht qua berichtgeving:

Ook is mij daarbij in dit kader meerdere malen
opgevallen, dat de slachtoffers van dit terrorisme zeer belicht
worden en uiteraard volledig terecht, maar dat de duizenden
slachtoffers van bovengenoemd politiek-militair optreden vaak zijn onderbelicht of de media niet eens halen.
In dit verband hoef ik slechts te verwijzen naar de duizenden Palestijnse slachtoffers van het Israelische politiek-militaire optreden in de bezette Palestijnse gebieden, zowel fysiek [martelingen, executies, het willekeurig schieten op Palestijnse burgers, de etnische zuiveringen] als anderszins [het
vernielen van Palestijnse huizen, het onteigenen van Palestijns land etc], de duizenden Tjetjeense slachtoffers van het Russische militaire optreden en de duizenden Iraakse burgerslacbtoffers van van Brits-Amerikaanse bombardementen [internationaal -verboden clusterbommen!], de mishandeling en vernedering van
gevangenen, het willekeurig schieten op Iraakse burgers en
daarenboven nog anderszins [het vernietigen van huizen van
familieleden van echte of vermeende Iraakse zelfmoordplegers]
Ook voor het Amerikaanse militaire optreden in Afghanistan geldt hetzelfde patroon.

Oorzaken:

Natuurlijk zijn de oorzaken, die tot terrorisme leiden, vrij complex.

Behalve met het militair-politieke optreden van reeds genoemde machtige landen spelen natuurlijk ook niet alleen de zeer ongelijke politieke machtsverhoudingen in de wereld een rol, maar eveneens de zeer
ongelijke verhoudingen tussen rijk en arm, hetgeen grof gezegd is onder te verdelen in het rijke Westen en de ondergepriviligeerde
Derde Wereld.
Behalve structurele armoedeproblemen aldaar zoals natuurlijke oorzaken wordt deze armoede in kunstmatig in stand gehouden door de rijke machthebbers van de wereld, hetgeen zich met name vertaalt in
ongelijke handelsovereenkomsten, torenhoge schulden, die niet worden kwijtgescholden c.q. verminderd, tenzij de rijke landen daar belang
bij hebben [bijvoorbeeld door steun te verwerven in de ''strijd
tegen het terrorisme'']

Uiteraard leidt een en ander tevens tot verbittering

Opties:

ETA of ''moslimterrorisme''

Zoals wij bij deze aanslagen gezien hebben, waren er in het geval
van Spanje twee eventuele opties:
Hetzij de ETA, hetzij ''moslimterrorisme''

ETA:

In het geval van de ETA moet mij van het hart, dat er weliswaar veel
aandacht wordt geschonken aan de verwerpelijke terroristische
aanslagen van de ETA ,
maar zelden aan het politiek-militaire optreden van de
achtereenvolgende Spaanse regeringen zelf, die zich schuldig hebben
gemaakt aan onderdrukking en achterstelling van de Baskische
bevolking en daarenboven zich schkldig hebben gemaakt aan talloze
mensenrechtenschendingen tegenover diegenen, die pleiten voor Baskische afcheiding.
Een en ander heeft vaak zijn beslag gehad in de vorm van
willekeurige arrestaties, martelingen en zeer slechte behandeling in de gevangenis.
Ook is er niet altijd sprake geweest van een eerlijk proces in dezen.

Racisme:

Tevens maakt de Spaanse overheid zich, vaak in de vorm van poltioneel
optreden of optreden van veiligheidsdiensten, in ernstige mate schuldig tegenover racisme tav in Spanje wonende Marokkanen en Afrikanen.

Het is dan ook van belang een en ander mee te wegen in het licht van de Spaanse politieke situatie.

In diverse rapporten en brieven van mensenrechtenorganisaties als
Amnesty International [http://www.amnesty.org], Human Rights Watch
[http://www.hrw.org] is dit Spaanse optreden in onmiskenbare taal
veroordeeld.
Het laatste jaarrapport van Amnesty International [2003] schenkt aan een en ander duidelijke aandacht.

Ook in het in opdracht van de VN-Mensenrechtencommissie opgestelde
rapport over Spanje heeft VN-rapporteurTheo van Boven hieraan aandacht besteed.

Weliswaar komt hij niet tot de conclusie van structurele marteling, maar wel in zeer ernstige mate.


''Moslimterrorisme''

Betreffende het zogenoemde moslimterrorisme is de optie eveneens
duidelijk:

Zoals algemeen bekend is Spanje een van de ''headsupporters''
geweest van de Bush-Blair-groep in het steunen van de toen
voorgenomen Brits-Amerikaanse aanval op Irak.
In wezen was Spanje het enige Europese land binnen de EU, dat
vierkant achter deze geplande aanval stond.

Over het gruwelijke verloop van deze Brits-Amerikaanse aanval [meer
dan 6000 Iraakse burgerdoden ten gevolge van clusterbommen,
mishandelen en vernederen van gevangenen, het willekuerig schieten
op burgers, de uiterst groffe wijze waarop huiszoekingen worden
verricht en het vernietigen van huizen van familieleden van echte of
vermeende zelfmoordplegers] hoef ik niet nader in te gaan.

Uiteraard is de reeds in het Midden-Oosten levende haat tegen de VS en GB hierdoor alleen maar toegenomen, alsmede tegen de enthousiast
steunende bondgenoten als Spanje, dat ook een van de eerste landen was, die de bezettingsmacht ondersteunende troepen naar Irak stuurden.
Ook aanslagen van die kant zou dus een waarschijnlijke optie zijn.

Arrestaties:

Vanaf het begin echter heeft de ETA zich van deze aanslagen
gedistancieerd en Spaanse politionele kringen [de Guardia Civil en tevens enkele militaire bronnen] trokken al gauw de conclusie, dat dergelijke springstoffen in de regel niet door de ETA werden gebruikt.
Aan de andere kant eiste een nog schimmige moslimbeweging de aanslag per e-mail naar een Britse krant op.

Uiteraard zijn dergelijke in e-mails in die zin niet als bewijsmateriaal serieus te nemen, maar volgens de laatste berichten zijn er nu wel 5 moslims
gearresteerd zijn [3 Marokkanen en 2 Indiers]

Uiteraard is er nog helemaal geen zicht op, of deze mensen sowieso er werkelijk bij betrokken zijn en/of deze aanslag komt vanuit de
hoek van een moslim-groepering.


Terrorismebestrijding:

Feit is m.i. echter, dat zolang de oorzaken, die leiden tot het terrorisme, niet worden bestreden, het terrorisme niet weg te denken zalzijn als politiek-sociale factor.

Bovendien geeft iedere vaak draconisch-genomen maatregel, die veelal in strijd is met mensenrechtenregels, die erop gericht is het ''terrorsime'' te bestrijden, alleen maar aanleiding tot nieuwe verbittering c.q. wraakacties.

Verkiezingen:

Overigens moet mij van het hart, dat deze aanslagen, hoe
verschrikkrlijk op zich ook, de Spaanse president Aznar, die zich ten aanzien van het terrorisme ongeveer in dezelfde bewoordingen
uitlaat als de Amerikaanse president Bush na 11 september, in dezen niet slecht uitkomen zo vlak voor de verkiezingen.
Begrijpelijkerwijs dringen veel Spanjaarden vanuit hun emotie aan op harde
maatregelen ter bestrijding van het terrorisme en dat is nu
precies het juiste politieke handvat, dat president Aznar, die zoals reeds gezegd een verre van correct mensenrechtenbeleid voert ,
nodig heeft om verdergaande maatregelen te nemen, die
mogelijkerwijze nog verder haaks komen te staan op de
internationaal erkende mensenrechtenregels.

Hoewel ik mij in dezen niet aan verdere speculaties waag ten aanzien van een mogelijk verband met de gepleegde aanslagen, is een en ander m.i. toch het overdenken waard.


Astrid Essed
Amsterdam