arch/ive/ief (2000 - 2005)

Richard Stallman: Gebruikers de vrijheid geven om met vrije software te werken
by han Soete Wednesday, Mar. 03, 2004 at 4:52 PM
han@indymedia.be

Richard Stallman is de oprichter van de Free Software Foundation en lag mee aan de basis van het steeds populairder wordende "vrije" alternatief voor Microsoft Windows: Gnu/linux. Op indymedia.be stellen we vast dat gemiddeld 80% van onze bezoekers naar de website surft op onvrije software van de rijkste man ter wereld Bill Microsoft. We vroegen aan Stallman om U te overtuigen om een vrije surfplank aan te schaffen.

Met indymedia maakten we er steeds een punt van dat onze website volledig draaide op vrije software. Onze server is een Gnu/linux server en de software die we gebruiken voor de website kan iedereen downloaden en zelf gebruiken voor een eigen website. (tech.indymedia.org)

Ook op ons kantoor verwijderden enkele maanden geleden we het virus Windows van Billy boy Gates (de rijkste man ter wereld) van de computers om plaats te maken voor GNU/Linux. Een aantal medewerkers maakte zelfs van zijn apple computer een Gnu/Linux computer, want ook apple OSX is geen vrije software. En euh .... wij hebben er geen seconde spijt van gehad: onze computers zijn sindsdien virus vrij. Het belangerijkste is dat we nu aan iedereen die workshops komt volgen "legaal" copy's kunnen geven van software die wij gebruiken. We moeten geen verbintenis meer aangaan met Microsoft, Apple of Adobe of ... die ons verbied vrienden media-activisten te helpen door voor hen software te copieren.

Helaas stellen we vast dat ongeveer 80% van de bezoekers van indymedia.be dat doen met computers die besmet zijn met MS WIndows virus. We vonden dat niemand beter geschikt was dan Richard Stallman om onze lezers ervan te overtuigen ook hun computer vrij te maken.

Stallman op FOSDEM


han. 80% van onze lezers maken gebruik van MS windows, kan je eens uit de doeken doen waarom zij beter vrije software kunnen gebruiken?


Richard Stallman
Je zou software moeten vergelijken met het recept van een gerecht. Iedereen kan wel een beetje koken en de meeste mensen maken daarbij wel eens gebruik van een recept. Als één van de tafelgasten een bepaald ingrediënt niet lust dan kan je dat weglaten of vervangen. Iedereen weet dus dat je recepten kan wijzigen, dat vinden we heel normaal : een snuifje meer of minder : zout, peper, olie, look, .... Als jou eigen versie van een bepaald gerecht geslaagd is, dan kan je dat recept dan weer doorgeven aan vrienden.

Je kan jou versie van het recept neerschrijven en het kopiëren voor je vrienden. En natuurlijk heb je ook de vrijheid om je gerecht zoveel als je wil en waar je dat ook maar wil klaar te maken.
Eigenlijk willen we dezelfde soort vrijheid voor software.

Stel je voor dat er je wordt verteld dat als je een bepaald gerecht kopieert of klaarmaakt je daarvoor in de gevangenis kan vliegen. Als je naar die analogie kijkt dan begrijp je waarom zoveel programmeurs en computer gebruikers in verzet komen als hen wordt verteld dat ze geen software mogen kopiëren of verbeteren.
Je moet natuurlijk leren programmeren om een programma te kunnen wijzigen, maar je hoeft er niet zo veel van kennen om kleine wijzigingen aan te brengen. De meeste mensen zullen niet
genoeg leren programmeren om grondige wijzigingen aan te brengen. Toch kunnen veel mensen voldoende leren om kleine veranderingen aan te brengen.

Zoals de meeste mensen ook geen professionele mecanicien zijn en er toch veel mensen regelmatig hun wagen een onderhoudsbeurt geven.

Stel je voor dat ze wagens verkopen waarvan alles met speciale sloten en sleutels werd gemonteerd opdat enkel de constructeur er reparaties zou op kunnen uitvoeren. Dan zou niemand die wagen kopen. Je weet zo al dat de herstellingen zeer duur zullen zijn als alleen de constructeur reparaties kan uitvoeren.

Het is helaas ook al bij sommige nieuwe auto's zo dat de computers en de software in die wagens voor dergelijke problemen zorgen. Ook daar zie je tot welke problemen onvrije software kan leiden.
Vrije software geeft de gebruikers ook controle over zijn eigen computer. Het geeft je de mogelijkheid om zelf veranderingen aan te brengen, je kan de broncode (source-code) bestuderen en wijzigen.

Maar dat alles is niet genoeg, zelfs voor programmeurs is dat niet genoeg.
Er is gewoon te veel software zodat het onmogelijk is voor één persoon om dat allemaal te beheren. Daarom is het essentieel dat mensen de vrijheid hebben om de veranderingen die ze aanbrachten te publiceren. Dat maakt het mogelijk dat mensen samen kunnen werken en op die manier wel in staat zijn om al die software te beheren, ook mensen die niet programmeren. Zelfs al ben je niet in staat om zelf veranderingen aan te brengen, je kan dan kiezen voor die versie waarin die wijzigen werden aangebracht die jij nodig hebt. Doordat verschillende mensen wijzigingen kunnen aanbrengen zal er wel één bepaalde versie zijn die jou bevalt. De kans is zelfs groot dat er meerdere vrije software pakketten beschikbaar zijn die een oplossing bieden voor jou problemen. Op die manier kan jij mee genieten van het feit dat programmeurs over de vrijheid beschikken om software aan te passen.

Niet iedereen maakt gebruik van de persvrijheid, er zijn miljoenen mensen die nooit een artikel zullen schrijven om te publiceren. Ja, ik weet dat jij mensen aanmoedigt om dat wel te doen, maar niet iedereen zal dat willen. Toch hebben we allemaal voordelen aan de persvrijheid, want dat maakt het mogelijk voor mensen met verschillende meningen om te schrijven. Mensen met verschillenden opinies kunnen op die manier deelnemen aan het publieke debat.

Er zullen miljoenen mensen zijn die ervoor kiezen om nooit een eigen versie van software te maken laat staan te publiceren. Ze zullen geen direct gebruikt maken van hun recht om vrije software te ontwikkelen. Maar ze zullen wel mee genieten van het feit dat anderen die vrijheid wel gebruiken om nieuwe software te ontwikkelen. Op die manier krijg je democratische controle over wat software.

Stallman of FOSDEM


han
Er wordt over Gnu/Linux wel eens verteld dat het niet zo gebruikersvriendelijk is, dat het moeilijk is om te instaleren,...


Richard Stallman
Je moet wel een onderscheid maken tussen twee zaken.
Er is de gebruiksvriendelijkheid, en de vraag of het gemakkelijk is om te installeren, dat zijn twee verschillende zaken. GNU/Linux is zeer gebruikvriendelijk en het wordt ook steeds gemakkelijker om het te installeren.

Gnu/linux installeren kan soms moeilijk zijn, maar je hoeft het dan ook helemaal niet zelf te instaleren. Microsoft Windows instaleren is ook helemaal niet zo gemakkelijk, maar dat is zo gemaakt dat het al voor-geïnstalleerd op je computer staat. De enige reden waarom gebruikers het niet moeilijk vinden om windows te installeren is gewoon dat ze het nooit installeren.
De beste manier om met dat probleem om te gaan is gewoon dat je het systeem niet zelf probeert te installeren, laat dat door een expert doen. Maar je kan ook met een Live/cd aan de slag, op die manier kan je gnu/linux gebruiken zonder dat je het hoeft te installeren. Zo'n live CD installeert niets op je computer en toch kan je aan de slag met gnu/linux. Je kan het eerst eens uitproberen zonder dat je wijzigingen moet aanbrengen aan je computer. Als je het OK vindt dan kan je aan een expert vragen om het installeren, en Gnu/linux experts vind je overal in de gebruikersgroepen.

Maar als het over gebruikersvriendelijkheid gaat dan is dat een ander verhaal. Enkele jaren geleden was dat waar, er was geen goede grafische interface. En dat is eigenlijk te wijten aan een beslissing die ik nam nog voor we aan de ontwikkeling van GNU begonnen. Ik besloot om een operating systeem te maken dat op UNIX zou lijken. En in 1983 werd UNIX gebruikt van af de shell (command-line). We werkten dus jaren aan de ontwikkeling van GNU op basis van de bestaande UNIX systemen. In 1992 overbrugde Linus de laatste kloof, en daar was dan ons 'vrij' UNIX systeem. En systeem dat je gebruikt van af de commando-lijn.

Er was wel het X-windows systeem, maar dat was maar een één elementje in de ontwikkeling van bruikbare grafische user-interface. In het begin was GNU/linux dus helemaal niet gebruiksvriendelijk. Men begon te spreken over Gnu/linux als zijnde een operating systeem voor servers. Want op servers zijn systeem beheerders zeer gelukkig met de commando-lijn, die hebben geen grafische interface nodig, die willen dat zelfs niet.

Toch was het niet onze bedoeling om een systeem te ontwikkelen voor servers. Het doel is steeds geweest om ook aan gewone computer gebruikers de vrijheid te geven om om met vrije software te werken. We deden dan ook verschillenden poging om een desktop te ontwikkelen, maar het is pas bij de derde poging dat we erin slaagden om echt iets bruikbaars te ontwikkelen, dat is de GNOME.

Sinds twee a drie jaar is GNOME op een punt gekomen waar het echt gebruiksvriendelijk is. Er is ook KDE, een andere grafische desktop voor GNU/Linux die ook zeer gebruiksvriedenlijk is. Met Gnome en of KDE is het GNU/linux systeem echt wel gebruiksvriendelijk geworden.

Er zijn heel wat voorbeelden die aantonen dat GNU/linux zeer gebruiksvriendelijk is geworden. Op het wereld sociaal forum draaide het het media-centrum volledig op vrije software. Op alle computers stond GNU/linux. Sommige mensen hielden er niet zo van, maar ze waren wel in staat om het te gebruiken. GNU/LINUX ziet en voelt anders aan dan Microsoft Windows, en dat is even wennen en sommige mensen hebben het daar moeilijk mee.

Uit studies blijkt trouwens dat het gemakkelijker is om Gnu/linux met Gnome te leren gebruiken dan MS Windows te leren gebruiken. Er zijn een paar projecten waar men kinderen leert werken met vrije software en dat werkt verbazend goed.
Kijk naar Apple, die gebruiken vrije software alsonderliggende structuur en maakten een eigen grafische interface. Die interface is in grote mate een copy van vrije software, helaas is de interface niet vrij.

han: Die mythe over de gebruikvriendelijkheid is toch wel zeer hardnekkig hoor.

Richard Stallman
Waarom ben je zo pessimistisch. Zeer veel mensen erkennen juist dat Gnu/linux zeer gebruiksvriendelijk is. Het belangrijkste is eigenlijk dat we meer kansen bieden aan mensen om Gnu/linux te ontdekken. Op die manier kan je mensen tonen hoe het systeem werkt en kunnen ze zelf ontdekken dat het allemaal werkt en gebruiksvriendelijk is.

Wat jullie bijvoorbeeld zouden kunnen doen is die mensen die Internet explorer gebruiken om naar jullie website te kijken een boodschap meegeven waarin je hen uitlegt dat ze software gebruiken die één van de tentakels is van een extreem misbruikende multinational:Micrososft Windows. Je zou dan kunnen vertellen hoe Microsoft de gebruikers bespioneert.

Elke keer je op je harde schijf naar een bestand zoekt, stuurt Windows een boodschap naar Microsoft met jou zoekopdracht. Windows vermomt dat als een communicatie van Microsft Explorer met de servers van Microsoft, maar eigenlijk stuurt men gewoon de trefwoorden door die jij gebruikt om op je harde schijf te zoeken.

han: Dus die van Microsoft doen echt van die dingen, ik dacht dat dergelijke verhalen fabeltjes waren

Richard Stallman:

Neen, dit is echt. Het werd me gisteren nog door iemand gedemonstreerd. Ze vermommen die boodschappen als een communicatie van MS explorer, omdat op die manier de meeste firewalls en privacy software het niet zouden ontdekken. Je moet dus al gespecialiseerde software hebben om tegen te gaan dat Microsoft te weten komt welke bestanden jij opzoekt op je harde schijf. Microsoft vermomt die boodschappen omdat ze weten dat gebruikers dat niet leuk vinden en liever niet willen.

han: Hoe komen dergelijke slechte dingen terecht in een programma. Microsoft Windows blijkt ook zeer kwetsbaar te zijn voor allerlei virussen, bijvoorbeeld.

Richard Stallman

Soms is dat gewoon een ongelukje hoor. Een paar foutjes in de code, en dan kunnen er gekke dingen gebeuren. We zijn mensen en dus maken we fouten. Maar die Windows spionage functie kwam daar niet terecht per ongeluk of als een virus, dat werd doelbewust geprogrammeerd.
Bij vrije software zijn de gebruikers niet hulpeloos tegenover dergelijke misbruiken. Als het moet kunnen ze zelf het programma wijzigen. Daardoor ook is het onwaarschijnlijk dar vrije software dergelijke valse features in zich zou hebben. Er zouden onmiddellijk een aantal aangepaste versies van het programma beschikbaar zijn waar een programmeur die valse elementen neutraliseerde of verwijderde.

Maar ook als er fouten (bugs) in een programma zitten kan dat zo gaan. Gebruikers en programmeurs kunnen zelf op zoek gaan naar de fouten ze en verbeteren, ze kunnen dan de verbeterde versie publiceren en ter beschikken stellen van alle gebruikers. Met onvrije software ben je hulpeloos en totaal afhankelijk van de producent, alleen hij kan er wijzigingen in aanbrengen. Dat is één van de redenen waarom er zo regelmatig valse elementen opduiken in onvrije software. Als je vrije software ontwikkelt dan weet je dat gebruikers dergelijke elementen zullen vinden en ze zullen uitschakelen. Ontwikkelaars van niet vrije software die doen dat nu al jaren ongestraft. Zolang mensen Windows blijven gebruiken zullen ze dergelijke dingen blijven doen.

Het is dus eigenlijk aan de gebruikers om te bepalen of bedrijven als Microsoft dergelijke methodes kunnen blijven gebruiken. Als je je vrijheid en je privacy waardeert, dan kan je niet anders dan vrije-software te gaan gebruiken. De missie van de vrije software beweging is precies om het voor jou gemakkelijk te maken om daarmee te stoppen. Wij proberen het pad vrij te maken opdat jij als gebruiker zou kunnen ontsnappen. Opdat wij zouden kunnen zouden ontsnappen hebben we jaren moeten werken, maar vandaag is et voor de gebruikers heel wat gemakkelijker geworden om te ontsnappen.

han: Hoe verklaar je dat overheden en grote bedrijven zoveel interesse hebben in Gnu/linux en vrije software?

Richard Stallman:
Wel dat is voornamelijk omdat zij hun vrijheid naar waarde weten te schatten. Dat is zeer rationeel hoor. Niemand heeft er immers belang bij om de controle van zijn computer toe te vertouwen aan iemand die je vriend niet is, of waar je geen vertrouwensrelatie mee hebt.
Je kan tijdelijk het onderhoud of het beheer van je computers aan iemand toevertrouwen, je systeem beheerder bijvoorbeeld. Zo iemand kan je ook vervangen als er iets misloopt met het vertrouwen bijvoorbeeld.
Vrije software betekend ook dat er vrije-markt is voor ondersteuning. Daar verschillende mensen de broncode kunnen bestuderen, kunnen die ook veranderingen aanbrengen voor jou. Maar de ondersteuning voor niet-vrije software is een monopoly, daar enkel de ontwikkelaar toegang heeft tot de broncode kan alleen hij veranderingen aanbrengen.

Het lijkt alsof er een keuze is tussen verschillende soorten software om bepaalde functies in te vullen, maar eigenlijk blijft het een monopoly. Welk programma je ook kiest, de ondersteuning is een monopoly van dat bedrijf waarvan je die software kocht. Je kan als het ware kiezen tussen wie jou meester zal zijn, maar dat kan je bezwaarlijk vrijheid noemen. Wil je vrijheid dan moet je kiezen voor vrije software, dat is de enige manier niet afhankelijk te zijn van deze of gene "software heerser".

han: Ja, maar iemand als ik blijft wel afhankelijk van een software ontwikkelaar hoor.

Richard Stallman
Ja natuurlijk, maar je bent niet langer afhankelijk van één ontwikkelaar, je wordt afhankelijk van al de ontwikkelaars. Het is een beetje zoals het verschil tussen dogma en wetenschap. Wetenschap is een geheel van kennis dat wordt ontwikkelt door een groep van mensen die aandachtig hun eigen werk en dat van anderen controleren. Ze gaan op zoek naar fouten die ze dan trachten op te lossen. Dat garandeert niet dat ze altijd gelijk hebben of de juist oplossing vinden. Maar de kans is groot dat als er een fout werd gemaakt ze die zullen vinden en ze dan zullen kunnen oplossen.

En dan heb je DOGMA, daar is er één iemand die al dan niet dingen verzint, je hebt geen keuze, je moet het dogma aanvaarden. Als hij het fout heeft dan heb je dat maar te aanvaarden en kan het zijn dat er nooit een oplossing komt.
Vrije software kan je vergelijken met wetenschap, verschillende mensen kunnen de software controleren op mogelijk fouten en verbeteringen aanbrengen of voorstellen. Onvrije software is vergelijkbaar met een dogma dat wordt geformuleerd door één paus. Ze creëren een soort eigen kerk, en de paus beslist. En of dat nu al dan niet leid tot oplossingen die gebruikers nodig hebben, .... Ook al ben je dus niet zelf in staat om te programmeren dan nog kan je beter vertrouwen op een gemeenschap van wetenschappers, dan op het dogma van de één of andere sofware paus.

Brussel 21.02.2004
-------------

  • Als je na het lezen van dit interview ook zelf eens wil testen hoe het voelt om met gnu /linux te werken dan kan je op de website van knoppix een CD dowloaden die van je computer een heuse media-activisten productie eenheid maakt. En dat zonder ook maar iets aan de instellingen of software op je computer te wijzigen.
    http://www.knoppix .org
  • Wie Gnu / Linux wil instaleren kan terecht op een website van éénvan de vele Linux distritbuties die gratiste beschikking staan.
  • Onze politieke voorkeur gaat uit naar Debian : www.debian.org.
  • Onze praktische voorkeur gaat uit naar Mandrake (www.mandrake.com) of Suse (www.suse.com). Je vindt op al die website versies van Gnu/linux die je gratis kan dowloaden, mits je over een goede internet connectie beschikt. Je kan ze ook kopen in de betere computerwinkel.
  • Voor de computer-freaks onder ons die elk aspect van hun computer willen controleren en steeds over de allernieuwste software willen beschikken raden we gentoo aan: www.gentoo.com.
  • Zowel op de website van Debian als Gentoo vind je zeer goede handleidingen van jou een computer specialist kunnen maken.
  • Ben je nog niet bereid om naar linux over te schakelen dan kan je toch al gedeeltelijk overschaklen naar vrije software:
  • www.mozilla.org daar vind je beste internet surfplank die er te vinden is: volledig vrij.
  • www.openoffice.org daar vind je een volledige office omgeving, je kan er zonder problemen MS-Office (bestanden mee openen en opslaan).
  • Wil je meer te weten komen over Gnu/linux in Belgie dan kan je terecht op: http://linuxbelgium.be
  • Wie graag Gnu /linux op zijn computer zou willen instaleren maar niet goed weet hoe hij daar aan moet beginnen kan best terecht bij één van gebruikersgroepen in je regio. http://www.linux.org/groups/belgium.html
  • Meer informatie over de Free Software Foundation vind je op hun website: http://www.fsf.org
  • De Free sofware foundation heeft ook een Europese tak : http://www.fsfeurope.org
  • Ook de persoonlijk website van Richard Stallman loont de moeite om toe te voegen aan je favorieten: http://www.stallman.org/

Saint IGNUcius