arch/ive/ief (2000 - 2005)

Sommige kranten als De Morgen en La Dernière Heure pakken uit met cartoons die de mediatoeloop op de korrel nemen. Bijna allemaal hebben ze het in een editoriaal of artikel over het gedrum in Aarlen. Het was inderdaad een bizarre bedoening gisteren in Aarlen. Tweehonderd journalisten rond het justitiepaleis op zoek naar nieuws dat er niet was behalve de passage van de advocaten, de glimp van de ouders en de achterkant van de bussen die de juryleden en de beschuldigden binnenreden achter een blauwe omheining. En dan maar heen en weer hollen, iedereen die zijn stem verheft vier, vijf microfoons onder de neus duwen, elkaar filmen of interviewen en tenslotte grappen en grollen om zoveel onnozelheid.

Wij waren ook naar Aarlen getreind om achteraf een mediawatch te maken zoals we eerder ook al deden na belangrijke betogingen en acties (een mediawatch maak je niet zonder er zelf bij te zijn geweest). En kijk, het was blijkbaar niet nodig. De media deden zelf al aan introspectie. Maar wat was nu het grote probleem daar in de uithoek van België? Dat er teveel journalisten waren? Dat deze zaak zoveel aandacht niet verdient? Dat er een opbod is? Daar zijn de commentatoren niet altijd eensgezind. Yves Desmet richt zijn kritiek op de TV-zenders die uren moesten vullen met non-nieuws, maar stuurde zelf wel twee reporters en een fotograaf naar Aarlen.

Ok, er viel inderdaad niets te beleven in Aarlen op die eerste maart. Maar moeten we kwaad zijn dat de media zoveel aandacht besteden aan deze zaak? De hoeveelheid aandacht is meestal niet het probleem, wel wat er verteld wordt en hoe het gebracht wordt. Ook dat viel gisteren mee. De kranten bieden veel informatie. Je komt precies te weten wat er gisteren gebeurde. Er komt een voldoende breed spectrum van stemmen en meningen aan bod. De boodschap van Dutroux slorpt niet alle aandacht op. Er is ruimte voor reacties van ouders, hun advocaten en hier en daar zelfs van de witte comités.

De kranten laten elk apart soms wel gaten vallen. Niks in De Morgen over de afwezigheid van nieuwsgierigen in Aarlen of over de witte comités die toch nog eens van zich willen laten horen tijdens het proces. De Standaard die al die jaren pal achter onderzoeksrechter Langlois bleven staan, schrijven niets over de afwezigheid van de ouders van Julie en Mélissa die hun eigen kleine oorlog uitvechten met de man die Connerotte verving na het spaghetti-arrest. Aan Nederlandstalige kant wijdt enkel De Tijd een stuk aan de politieke gevolgen van het proces-Dutroux. Nogal wat politici bibberen bij de gedachte aan een rumoerig proces dat aansleept tot vlak voor de verkiezingen.

Teveel
De Standaard publiceert dinsdag ook een opiniestuk van Peter Van Aelst, een communicatiewetenschapper (Universiteit Antwerpen) die zich druk maakt over de media “die hier collectief uit de bocht gaan”. “De kwaliteit van 95 procent van deze extra aandacht was mager, de relevantie bedenkelijk en vooral: het is gewoon te veel.” Het eerste is ongetwijfeld waar, maar het tweede al veel minder. Van Aelst schrijft niet wat er ontbrak of wat hij dan wel had willen horen en lezen. Nochtans valt er op dat vlak veel aan te merken: de gaten in het onderzoek die niet door elke media op een even kritische manier belicht worden, de rol van de politiek en de politici die nu hun kop zo diep mogelijk in het zand steken, de dysfuncties van het gerecht, de kritiek van de ouders op het onderzoek, de witte comités, etc...

De overload aan informatie is zeker niet de oorzaak van de Dutroux-moeheid bij een deel van de bevolking. Het gebrek aan klaarheid is dat wel. Niemand gelooft nog dat dit proces ooit de waarheid bloot legt. Scepticisme, wantrouwen en misschien wel defaitisme overheersen. Precies daarom is de boodschap van de advocaten van één van de slachtoffers Laetitia Delhez zo bemoedigend. Zij geloven in een rechtvaardig proces en hopen aan de hand van de 440 getuigenissen de waarheid bloot te leggen. Misschien dat de media die boodschap eens kunnen overbrengen aan hun publiek?