Fordarbeiders van de straflijst kunnen Ford dagvaarden by Belgin Ozgunes Sunday, Feb. 15, 2004 at 11:57 PM |
Interview met advocaat Jan Buelens, van het Progress Laywers Network, afgenomen door Belgin Ozgunes
Jan Buelens. Ik ben absoluut niet akkoord met het
antwoord van de Sociale Inspectie. Zij vertolkt gewoon het
standpunt van de directie. Zij zegt dat Ford enkel rekening houdt
met de ziekteperiodes uit het verleden terwijl de antidiscriminatiewet
verbiedt dat er rekening gehouden wordt met de huidige of toekomstige
gezondheidstoestand. Dat is natuurlijk absurd, want het is
evident dat Ford enkel vreest dat die mensen ook in de toekomst veel
ziek zullen zijn en ze dus liever weg wil om die reden. Maar toch kan iedere Fordarbeider die
ontslagen wordt of getekend heeft omdat hij op de strafpuntenlijst
stond, een proces inspannen, en wel voor de arbeidsrechtbank van
Tongeren. Dat kan door een groep arbeiders gebeuren in
één proces. En eerst en vooral kan dat op basis van
“willekeurig ontslag” (artikel 63 van de arbeidsovereenkomstenwet van
78). Als een arbeider Ford zou dagvaarden voor willekeurig ontslag,
verplicht de wet de werkgever dat hij bewijst dat het ontslag niet
willekeurig is. Dan moet de werkgever bewijzen dat dit ontslag nodig
was omwille van de economische noodwendigheid, of dat het verband houdt
met het gedrag of de geschiktheid van de arbeider. Een tweede piste is wat men noemt de
'postcontractuele aansprakelijkheid'. Dit betekent dat Ford een
fout gemaakt heeft door mensen op een lijst te zetten, waardoor ze
achteraf moeilijker nieuw werk vonden, omdat ze gestigmatiseerd werden.
Daar zijn verschillende bewijzen voor. Ten derde : de vorige CAO beloofde
werkzekerheid en die werkzekerheid is door de huidige CAO verbroken:
dit willen wij principieel aanvechten. Een vierde punt betreft de
aanwezigheidspremie van 1000 euro, die men krijgt als men
gedurende de opzegtermijn geen enkele dag afwezig is, en die premie
vermindert met 50 euro elke dag dat men ziek is… Dit lijkt mij in
strijd met de antidiscriminatiewet. Kan dan iedereen die op de
lijst stond met strafpunten klacht indienen? Jan Buelens. Jazeker, zowel iemand die strafpunten kreeg
omdat hij zogezegd te veel ziek was, als diegenen die onwettig afwezig
waren, omdat hij zijn ziektebriefje te laat of zo heeft ingediend.
En al de andere. En ook iemand die tekende voor
brugpensioen, omdat hij ook op de lijst stond, maar liever had
willen blijven doorwerken, kan meedoen en Ford dagvaarden want het
blijft voor iedereen een ontslag. Er wordt gezegd, dat een ontslag wegens veelvuldige
afwezigheid wegens ziekte, waardoor de werkorganisatie in het
gedrang komt, geen willekeurig ontslag is. Mag ontslag dan toch omwille
van het ziektecriterium? Jan Buelens. Dat is een achterhaalde interpretatie van
de wet. De antidiscriminatiewet stelt dat principe op de helling.
Het is zeker niet zo dat mensen die vaak één dag
ziek zijn, daardoor de werkorganisatie en de productie in het gedrang
brengen. Wij willen trouwens het principe aanvechten dat iemand
omwille van ziekte ontslagen kan worden.. Wat Ford doet met het
ziektecriterium is een stap verder naar Amerikaanse toestanden, naar
een maatschappij waar alleen wie op en top gezond is mag werken. Een
Fordarbeider vertelde mij dat hij eerst 20 jaar gewerkt heeft zonder
ziek te zijn, en dan de laatste jaren is beginnen sukkelen met zijn
gezondheid, door het werk dat hij in de fabriek moest doen. Anderen zeggen dat ontslag wegens herstructurering wél
mogelijk is en geen willekeurig ontslag kan genoemd worden? Hoe
reageer je daar op? Jan Buelens. Bij die herstructurering heeft men niet
gezegd: zoveel per ploeg bij voorbeeld, maar heeft men gewerkt met een
lijst, en de mensen op die lijst verliezen daardoor een kans om te
blijven. En de ontslagen zijn daardoor ook niet puur omwille van
herstructurering, maar omwille van nog bijkomende willekeurige redenen.
Op die straflijst staat geen enkele valabele reden. Om
stakingsfeiten is het zo wie zo al uitgesloten dat iemand ontslagen
wordt, maar het gaat ook vaak om futiliteiten: een verkeerd geparkeerde
wagen, een grap uithalen, een voetzoekertje werpen…
Als de baas iemand omwille van zijn gedrag wil ontslaan,
dan moet dat ernstig zijn, en geen futiliteit, wat het nu meestal wel
is. In principe gaat het bij die strafpunten om feiten uit het
verleden, die aangewend worden als voorwendsel voor ontslag. Als
dat gedrag toen een probleem voor de normale gang van de productie zou
geweest zijn, dan had men toen moeten ingrijpen. Dat dit niet
gebeurd is, bewijst dat de directie het niet zo erg vond. Hoe hoog schat jij de slaagkansen van zo'n proces?
En als er verschillende Fordarbeiders collectief een klacht
neerleggen, komt er dan één collectieve uitspraak of komt
er dan voor elke Fordarbeider een afzonderlijke? Jan Buelens. Bij een proces komt er één
dagvaarding en er komt daarop één uitspraak. Maar
het kan inderdaad zijn dat er verschillende uitkomsten zijn voor de
verschillende ontslagen arbeiders. Wat de slaagkansen betreft, dat is vooraf
niet altijd uit te maken. Dat hangt ook niet louter af van de
juridische elementen. Veel hangt af van hoeveel mensen er
meedoen. Hun inzet en hun aanwezigheid op het proces is erg belangrijk.
Het is doorslaggevend dat rond het proces een beweging komt, die opkomt
voor betere rechten voor de arbeiders en tegen de willekeur van de
werkgever. En als er veel ruchtbaarheid en aandacht rond dit
proces ontstaat, waarbij de patronale willekeur aangevochten wordt, is
er veel kans dat dit de afloop beïnvloedt. Kijk maar
wat er gebeurd is met de 13 van Clabecq. Doordat er steeds veel
aandacht vanuit de arbeiderswereld was, met veel proceszittingen met
honderden aanwezigen, durfden de rechters hen niet veroordelen, ook al
waren er meer dan 50 proceszittingen. Zonder mobilisatie, waren ze
zeker veroordeeld. Een ander voorbeeld is het proces van de 700
Sabéniens tegen hun vroegere werkgever. Sabena-delegee
Maria Vindevoghel zit het Comité van de 700 voor en Riet
Vandeputte, een collega van mij, is er advocaat. Meer dan 2 jaar na het
faillissement volgen meer dan 50 mensen van dit Comité de afloop
van dit proces en houden het onder de publieke aandacht. Heb je weet van een
vergelijkbaar proces tegen willekeurig ontslag? Jan Buelens. Ja, In Gent hebben we ooit een proces
gepleit tegen het willekeurig ontslag van 2 arbeiders van Volvo Trucks.
We hebben dat toen gewonnen. Dat was een ontslag omwille van een
zogenaamde opstandige houding. Wat brengt zo'n proces op
en wat gaat het kosten? Jan Buelens. Als Ford veroordeeld wordt, zou dat een
belangrijke overwinning zijn voor de arbeiders, niet alleen voor die
van Ford, maar voor de gehele Belgische en zelfs Europese
arbeidersbeweging . Zo'n uitspraak zou betekenen dat de arbeiders
beter beschermd moeten worden tegen de willekeur van multinationals als
Ford. De arbeiders die van de rechter gelijk krijgen, ontvangen 6 maand
brutoloon, bovenop hun ontslagvergoeding of gouden handdruk als ze
getekend hebben. Wat de kosten van het proces betreft, die ramen
wij op minimum 2500 euro in eerste aanleg. Want er zijn de
dagvaardingskosten voor de deurwaarder, de zittingen, de raadplegingen
en de briefwisseling met wie mee in het proces stapt. We moeten
toch rekenen dat je met zo'n proces al vlug een jaar bezig bent en er
minimum 50 uren aan besteedt. En als er een beroep op komt mag je
wellicht het dubbele verwachten. Verschillende arbeiders
stelden de vraag hoe zo'n proces verloopt? Wanneer komt de eerste
zitting en wanneer komen de pleidooien? Jan Buelens. Je moet rekenen op één jaar
in eerste aanleg voor er een uitspraak komt. Eerst moet bepaald
worden, wie allemaal meedoet. Dan wordt Ford gedagvaard en is er een
eerste zitting. Kort daarna worden de termijnen vastgelegd
waarbinnen de partijen hun argumenten bekend maken en daar wordt
ook de zitting vastgelegd waarop gepleit zal worden We gaan proberen van die pleidooien te houden
voor het einde van 2004 of ten laatste in het voorjaar van 2005.