arch/ive/ief (2000 - 2005)

De twee opgepakte leiders zijn niet van de minste. Matrika Prasad Yadav was als lid van het politiek bureau van de communistische partij van Nepal één van de toponderhandelaars van de afgesprongen vredesonderhandelingen tussen de rebellen en de regering. Suresh Al Magar is een gewezen universiteitsprofessor die zelf afkomstig van een minderheid zeer populair is bij de vele onderdrukte bevolkingsgroepen.

Nabin Sapkota, woordvoerder van het Nepalese Progressieve Volksforum dat vanuit België ijvert voor een vreedzame oplossing van het conflict, maakt zich ernstige zorgen over de toestand van de twee.

“De Nepalese regering heeft hen naar een onbekende bestemming afgevoerd. Ik vrees voor hun leven. Het zou niet de eerste keer zijn dat maoïsten vermoord worden. In augustus vorig jaar vermoorde het leger van de koning 19 ongewapende maoïstische militanten die aan het vergaderen waren. Zelfs de Europese Unie drong er onlangs nog op aan dat dit incident moet worden onderzocht.”

Waarom werden de twee gearresteerd in India?

“Dat weten we niet. Er liepen geen beschuldigingen tegen hen in India. De Indische regering had ook niet het recht om de twee uit te wijzen. Volgens de Conventie van Génève is het verboden mensen uit te leveren aan een land waar ze dreigen bloot te staan aan vervolging en moord. Cynisch is wel dat er enkele weken geleden op het Sociaal Forum in Mumbai en op Mumbai Resistance 2004 verschillende malen hulde werd gebracht aan de opstand in Nepal.”

Eén van de gearresteerde rebellenleiders was ook onderhandelaar in de vredesonderhandelingen. Hoe zit het met die onderhandelingen?

“Op 29 januari 2003 sloten de twee strijdende partijen een staakt-het-vuren af. Er werden onderhandelingen opgestart over een mogelijke politieke oplossing. Maar de maoïsten hebben het akkoord opgezegd na de moordpartij op hun 19 kameraden. Sindsdien is het geweld opnieuw opgeflakkerd.”

Minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel noemde Nepal twee jaar geleden een prille democratie. Is de democratie ondertussen al wat steviger geworden?

“Nepal is een feodale maatschappij. Sinds Michel die uitspraak deed is het eigenlijk alleen maar erger geworden. Koning Gyanendra stuurde ondertussen het parlement én de regering naar huis. Hij benoemde eigenhandig een interimregering die uitsluitend uit getrouwen bestaat.”

U zegt dat Nepal een feodale maatschappij is, maar wat bedoelt u daar precies mee?

“Je kan het vergelijken met de situatie in Europa 500 jaar geleden. Nepal is één van de armste landen ter wereld. De overgrote meerderheid van de bevolking moet het stellen met minder dan één dollar per dag. Daartegenover staat een steenrijke koning die elke vorm van democratisering weigert. Vandaar ook dat de eisen van de rebellen niet eens zo hoog zijn. Zij vragen gewoon de verkiezing van een grondwetgevende vergadering en de vorming van een interimregering die de verkiezingen kan voorbereiden.”

Maar de regering moet zich ondertussen toch kunnen verdedigen tegen een gewapende opstand?

“Democratische revoluties zijn in Europa ook niet altijd zonder geweld verlopen. De rebellen kunnen rekenen op de steun van de overgrote meerderheid van de bevolking. De koning controleert met zijn zwaarbewapende leger enkel nog de grote steden. Het platteland is aan de maoïsten. Toen deze een tijd geleden opriepen tot een algemene staking lagen ook de steden plat.”

Hoe is de houding van India te verklaren?

“In Azië woedt momenteel een strijd om de hegemonie. Nepal is klein maar strategisch wel belangrijk. Het bevat acht van de tien grootste bergen ter wereld en heeft een rijk bosbestand. Maar belangrijker is dat India vreest dat Nepal wel eens een dominosteentje zou kunnen zijn in een regio waar er van democratie en rechtvaardigheid weinig sprake is.”