arch/ive/ief (2000 - 2005)

Twintig jaar geleden trokken 4 mannen en een vrouw de bergen in het zuidoosten van Mexico in, om er het EZLN te stichten: Ejercito Zapatista de Liberacion Nacional, of: Zapatistisch Leger voor de Nationale Bevrijding. Ze spraken er met uitgebuite indianen, die op hun beurt met hun familie spraken; en van enkelingen, via families, dorpen en regio's, organiseerden ze, in het absolute geheim, het verzet tegen uitbuiting en uitsluiting.
Tien jaar later, op 1 januari 1994, waren ze van een groep van 5 personen uitgegroeid tot een leger van 4500 mannen en vrouwen, hoofdzakelijk Maya-indianen, om hun gewapende opstand openbaar te maken: ze namen 7 regionale hoofdsteden in, waaronder San Cristobal de las Casas. Omdat ze liever rechtopstaand sterven, dan geknield te leven. Gewapend, dat wel, maar in hun 20-jarige geschiedenis hebben ze niet 1 burger gewond of gedood.
Na 20 jaar organisatie en 10 jaar openbaar verzet, enkele getuigenissen van indiaanse zapatisten, leden van het EZLN, die er van bij het begin bij waren.

Teniente Insurgente de Sanidad GABRIELA (gezondheidswerkster)

"Andere revolutionairen zeggen dat ze de macht gaan nemen maar doen helemaal niks; maar wij zeggen dat we de macht niet gaan nemen en organiseren ons wél. Daarop ben ik trots."

"Die tien jaar zijn snel voorbijgegaan. Waarschijnlijk wegens het vele werk en de grote participatie. Zelfs al hebben we problemen, dan blijven de mensen nog steeds meedoen, en nu hebben we al onze autonome regeringen in de dorpen. De Commissies van de Goede Regering hebben het op zich genomen om, beetje bij beetje, de problemen op te lossen. De dorpen bevelen de Commissies, het zijn niet de Commissies die de dorpen bevelen. Hier regeert het volk.
Ik, als gezondheidswerkster, zie hoe we enorm gegroeid zijn. We zijn begonnen met enkele klinieken op te richten die basisproblemen behandelden, maar die waren klein. Maar na 1994 is de dienstverlening enorm gegroeid, zij het beetje bij beetje. Nu hebben we gezondheidspromotoren in alle dorpen, zijn er medicijnkistjes, worden gezondheidsproblemen uitgelegd. De mensen voelen dat de gezondheidspromotor hen begrijpt, omdat hij één van hen is, en niet door de regering gestuurd is. Tegenwoordig hebben we zelfs echte hospitalen waar de gezondheidspromotoren opgeleid worden, vooraleer ze in de microklinieken gaan werken. Er zijn nog veel behoeftes, maar de meeste zieken worden nu in hun eigen dorp behandeld.
(...) Er is veel verschil met de hospitalen van de overheid, omdat bij ons niets betaald moet worden: de promotoren werken gratis voor hun dorpen.
Ik ben fier op onze strijd, omdat we daadwerkelijk de verbetering zien in onze dorpen, omdat mensen uit andere landen ons helpen, omdat we tonen dat we er niet op uit zijn om de macht over te nemen, maar dat we voor alle gemarginaliseerden vechten. Andere revolutionairen zeggen dat ze de macht gaan nemen maar doen helemaal niks; maar wij zeggen dat we de macht niet gaan nemen en organiseren ons wél. Daarop ben ik trots.
Wij zijn als een brug waarover andere kameraden kunnen oversteken, zoals onze kameraad Subcomandante Insurgente Marcos zegt".

Kameraad RAUL, vertegenwoordiger van de zapatistische dorpen.

"Niet met de regering, omdat we daarvan niets meer verwachten. Wij organiseren ons zelf samen met de mensen."

"Tien jaar lang bereidden we ons samen voor op een lange oorlog. We zaaiden bonen, rietsuiker, bananen, yuca, omdat die ons van nut gingen zijn, wanneer het leger onze dorpen ging aanvallen.
We organiseerden ons dus, in de dorpen, voor de oorlog. En, zoveel is zeker, we hielden voet bij stuk en verklaarden de oorlog, omdat we geen andere uitweg zagen. We dachten dat onze strijd tot in de hoofdstad ging woeden, maar de zaken verliepen anders.
Ondertussen is er veel veranderd in onze dorpen. De kameraden zeiden ons (in de periode voor 1994) dat we ons zowel voor de politiek als voor het militaire moesten voorbereiden, dat alles nadien van dienst ging zijn. En we zagen dat ze gelijk hadden, dat alles zijn nut had...
We hebben veel vertrouwen in subcomandante Marcos omdat hij wél doet wat de mensen hem zeggen te doen. Niet zoals anderen, die doen wat ze zelf willen. Hij niet, hij staat aan onze kant. Wij vertrouwen hem en hij vertrouwt ons...
Momenteel zijn we georganiseerd in autonome dorpen, en we hebben steeds meer te doen. Met de Commissies van de Goede Regering kwam er meer werk, en dat zal zo blijven.
In het begin dachten we dat we het onderwijs en de gezondheidszorg gingen bekomen met enkel onze wapens, maar we hebben ingezien dat we ons op andere manieren konden organiseren zonder daarom de wapens neer te leggen, enkel met onze organisatie, met ons werk. Niet met de regering, omdat we daarvan niets meer verwachten. Wij organiseren ons zelf samen met de mensen.
Ik voel me tevreden omdat ik me niet had ingebeeld dat ons werk, beetje bij beetje, ging lukken. Daarom hebben we vertrouwen in onze organisatie: omdat we haar zien, omdat we haar in stand houden, het zijn niet alleen maar woorden.
Waar ik leef zijn er geen wegen, maar er is wél onderwijs, de kinderen leren bij. [De zapatisten hebben hun eigen autonome scholen opgericht, met lokale leraars en zelf opgestelde programma's]. Voor de gezondheidszorg hebben we onze promotoren en worden noden gelenigd, ook al is er nog veel te doen.
Aan ons heeft de regering nooit iets gegeven, het is op die manier dat we ons steeds blijven verzetten zijn. We gaan niets in handen krijgen van de regering, nooit hebben ze ons iets gegeven. Verzet is het belangrijkste wat de dorpen kunnen doen. Verzet en organisatie.
Ik ben al 19 jaar aktief in het verzet. Mijn dorp was er als één van de eersten bij. In 19 jaar heb ik nooit de moed opgegeven, omdat ik het begrepen heb. En vooral omdat alles wat ze [het EZLN] ons gezegd hebben, ze ook gedaan hebben. Of anders gezegd: het is de waarheid".

citaten vertaald uit het Spaans uit: "20 y 10, el fuego y la palabra", november 2003

Meer info over de zapatisten (in het Engels): http://flag.blackened.net/revolt/mexico/ezlnco.html