WSF-mediawatch 4: Slot Bombay: wereld van verschill Franstalige vs. Nederlandstalige pers

Voor me: 1,5 kilogram binnen- en buitenlandse pers van woensdag 21 januari. Hoe zwaar weegt het WSF daarin ?

* De Morgen: pluim voor politiek milieu-nieuws, Bombay blijft echter blinde vlek

In de kleurrijk-schreeuwerige chaos die de cover van De Morgen de jongste jaren geworden is, viel op woensdag Bombay nergens te bespeuren. Wat kregen we wel ? Exclusieve voordeel bonnen vlogen je om de oren. Andere blikvanger: Woorden als 'pesten', 'scandaleus', 'losse zeden', 'verboden boeken', 'zware straffen', 'zwaar aanpakken' ... Ze zouden in de eerste de beste pulpkrant niet misstaan (speelt De Morgen leentje buur bij zusterkrant Laagste Nieuws ?)

De ernstigste informatie op de DM- cover betrof het overzichtje "Paars zet het milieu bij het restafval". Ik heb het al eerder vastgesteld: bij De Morgen leeft meer dan bv. bij De Standaard (krant van Union Minière / Umicore-baas Leyssen) een flinke ecologische bekommernis. Voortreffelijk journalistiek werk is het hoe De Morgen op pagina 6 een volledige pagina wijdt aan "De Paarse afbraak van Groen - Paarse coalitie wist milieu-accenten uit paars-groene regeerperiode zorgvuldig uit." Titels om te onthouden. Zijn wij blij eens iets positiefs over DM te kunnen schrijven.

Maar we zochten Bombay. Niets in de Bis-bijlage. In de Boeken-bijlage trekt de titel "Een kind van het Zuiden" de aandacht. Maar dat blijkt te gaan over de "onfortuinlijke jeugd van Bill Clinton." De Buitenland-katern negeert Bombay ook al.

En 'de Financiële Morgen' ? Wel daar is het Davos dat de ruimte van een handpalm krijgt: "Van de beklaagdenbank naar het Wereld Economisch Forum" (ondertekend: EV). Het stukje gaat over een Duitse bankier, Josef Ackermann, betrokken in "de zaak Mannesmann" (mana gers die zich superbonussen uitkeerden). Aan het eind verwijst het stukje naar pagina 18 en daar is het even zoeken. Davos komt er aan bod in het stukje "De zakenwereld wil leren van terroristen". Als dat maar goed afloopt ... In het artikel van Steven Jonckheere wordt gemeld dat het gaat om een discussiesessie waar bedrijven willen leren van "de overlevingsstrategieën die terroristische groeperingen hanteren." Doet denken aan de woorden van de Zwisterse systeemkriticus Ziegler die schreef dat de perfecte kapitalistische onderneming een maffia- onderneming is: maximale winsten, minimale sociale lasten enz.

Inleidend in het DM -stukje wordt vermeld dat "terwijl in het Indiase Bombay het World Social Forum wordt afgesloten," in Davos "zijn economische tegenpool van start gaat." Verder "uiteraard" niets over het WSF. De Morgen heeft het op het einde nog over "het traditionele protest" (traditioneel, synoniem voor folkoristisch ?) "van anti- en andersglobalis ten" in Davos dat "dit jaar minder sterk lijkt dan anders." Reden: "De belangrijkste Zwitserse groepering is uit elkaar gevallen." Verder niets over de mogelijke redenen van protest. Wel wordt gemeld dat de "veiligheidsmaatregelen niets aan het toeval overlaten."

* De Standaard: verrassend anarchistisch opiniestuk

Van de 'eerste nieuwskatern' van De Standaard van woensdag onthouden we de covertitel "Banenverlies loopt weer op tot 100 per dag."

In de "cultuur & media-katern" was een opiniestuk te vinden van Laurent Nelen, "actief in anarchistische groeperingen en Indymedia Antwerpen"), getiteld "Op de barricade tegen de bruggen". Nelens stuk wordt als volgt ingeleid: "Het Wereld Sociaal Forum in Mumbai brengt de top van de andersglobaliseringsbeweging samen. Maar die leiders dreigen volgens Laurent Nelen de ware geest van de beweging op te geven, in ruil voor bruggen met 'het establish ment'." Nelen besluit met te schrijven dat "alleen van onderuit het kapitalisme kan vernietigd worden" en dat de andersglobaliseringsbeweging niet mag ingaan op de uitnodiging om bruggen te bouwen met het establishement. "Daarom moeten we bruggen bouwen tussen de sociale bewegingen en experimentele praktijken, als barricades tegenover het establishment." Merkwaardig hoe deze radicale oproep verschijnt in De Standaard, niet in De Morgen.

In de "film & cultuurbijlage" prijkt op pagina 4 een al even radicale uitspraak; een grote titel met een kanjer van een Darwinistische boodschap: "Alleen de sterkste overleeft". Een uit spraak van een zanger met wiens naam we uw hoofd niet willen vervuilen.

In de economie & financiën-katern tot slot prijkt op pagina 22 het korte maar informatieve (veel cijfermateriaal over deelnemers bv., met o.a. "vertegenwoordigers van 250 media") artikel "Wereldtop stroomt toe in Davos" (Reuters, AFP). Ook hier aandacht voor het beperkte te verwachten protest en de veiligheidsmaatregelen die Zwitserland bijna 8 miljoen dollar kosten. Om protesten te verkomen werden "parallel-sessies gepland met deelnemers van humanitaire organisaties, kerken, ngo's." Volgens De Standaard zal de aandacht in Davos vooral naar Irak gaan. Geen woord in dit artikel over het W.S.F. De journalisten van De Standaard hebben zich dus ook gisteren niet moe moeten maken aan het Wereld Sociaal Forum.

* De Tijd: zakenkrant bericht meest uitgebreid over W.E.F. én W.S.F.

Naast De Morgen en De Standaard kent Nederlandstalig België nog een derde 'kwaliteits krant': "de Tijd". Tijdsgebrek en centjes (een krantenabonnement kost zo'n 10.000 frankper jaar) verhinderen me die krant te volgen, maar vandaag ben ik ze toch eens gaan halen.

Op De Tijd-cover vinden we een titel die met name De Standaard niet snel zal brengen: "Umicore schrapt 103 banen in Balen." Umicore is dus op zijn eentje goed voor het banenver lies per dag waarover De Standaard het wel had.

Op bladzijde drie een titel die we deze week ook al niet in De Morgen en De Standaard vonden: "ABVV: controle werklozen onaanvaardbaar". Is dat niet gek: een zakenkrant moeten kopen om iets te lezen over zo'n belangrijk standpunt van de vakbonden ...

Op 6 gaat De Tijd uitgebreid in op Davos: "Irak en wereldeconomie centraal op World Econo mic Forum - Kroonprins Filip meest opvallende Belgische delegatie in Davos" staat er getiteld boven het artikel van Carl Pansaerts ("onze verslaggever in Davos"). Even tussendoor een tip voor 11.11.11, Oxfam & Co: sleur Prins Laurent mee naar het volgende W.S.F. Misschien volgen de Vlaamse media jullie dan wel voor een keer.

Pansaerts zet de thema's van het W.E.F. op een rijtje, overloopt het deelnemersveld (aan Belgische kant "vooral Vlamingen", kan moeilijk anders hé: de Franstaligen zitten nog in Bombay, grapje) én de geschiedenis van het W.E.F. maar hij schrijft niets over het W.S.F.

Op pagina 11 wordt toch één aspect van het W.S.F. belicht. In een kort artikel (met foto dan de man waarover het gaat) vernemen we hoe "Duurzame bankiers mondiaal netwerk oprichten - Frans De Clerck, voorzitter van Triodos Bank, meldt initiatief." "Het nieuwe netwerk zal vanuit Brussel aktief zijn." Tiens, dat De Financiële Morgen ook dit nieuws rateerde ...

Het W.S.F. kwam ook kort en eigenlijk heel positief aan bod op de eerste pagina van de 'Pigment'-katern van 'De Tijd'. In het artikel "Networking in de Zwitserse Alpen" (van Ine Renson) lezen we: "Onder druk van het concurrerende Wereld Sociaal Forum, dat momenteel plaatsvindt in Mumbay, is op de jaarlijkse hoogmis van het grootkapitaal" (Davos dus) "steeds meer ruimte voor sociale thema's". Verder leren we in het artikel dat de "beau monde" vooral naar Davos trekt "om contacten bij te schaven en netwerken uit te bouwen". Er is verwonde ring over het feit dat ACV-topman Luc Cortebeeck wel in Davos is maar niet in Bombay was. Cortebeeck verdedigt zich o.a. met te stellen dat zijn organisatie 25 mensen naar Bombay zond. Tot slot volgt deze uitspraak van Bekaert-topman Paul Buysse: "Minister-president Bart Somers en minister van Economie, Patricia Ceysens blinken uit door hun afwezigheid. Dit forum is van het beste wat de wereld te bieden heeft maar blijkbaar interesseert het hen niet. De Vlaamse politici zijn te veel bezig met zichzelf, met de kleine maatregelen. Ze zouden beter wat meer uitkijken wat er in de rest van de wereld gebeurt."

Een opmerking die voorzeker ook voor sommige kranten en hun journalisten opgaat.

* Elio Di Rupo in La Libre Belgique: wreed dramatisch, die EU- afwezigheid

Onder de titels "Altermondialisation - Le bulletin des Belges après Bombay" brengt La Libre op pagina 15 een interessant overzicht van het Wereld Sociaal Forum. Onder de bijhorende foto van dansende Indiërs: "Succès de foule pour le FSM: 100.000 participants selon les organisateurs." Journalist Martin Buxant laat in zijn artikel o.a. aan het woord: Denis Lambert van Oxfam, Koen Stuyck van 11.11.11 én Elio Di Rupo die als één van de lessen uit dit Forum onthoudt "hoe wreed afwezig de Europese Unie is". "C'est dramatique."

Tiens, wat zou Elio denken over de afwezigheid van Vlaamse 'toppolitici' in Bombay ? Zou hij ook zo gefrustreerd zitten kijken hebben naar hoe een Vlaamse "minister-president" (met wiens naam ik u niet wil vervelen) van moslimhoofddoekjes een 'liberaal' (sic) strijdpunt maakt. Het katholieke weekblad Tertio had daarover op woensdag 21 januari een treffende titel: "Liberalen zetten nieuwe politieke trend in: problemen aanwakkeren die er niet zijn."

Terug naar La Libre: onderaan pagina 15 volgde een stuk (gebaseerd op AFP) over de start van 'Davos': "Irak, dollar et OMC au menu du sommet de Davos." De krant wijst er o.a. op hoe ook Libië dit jaar weer van de partij zal zijn en hoe de Wereldhandelsorganisatie "de dynamiek moet herlanceren".

* Le Soir: kritische berichtgeving én tweestemmig opiniedebat

Eerste wat me opviel bij Le Soir was hoe de krant op de cover van zijn cultuurbijlage ('Mad') uitpakte met actrice Emmanuelle Béart in de film 'Nathalie' (waarna nog 3 pagina's over de film volgen). De sexy geklede Emmanuelle (u mag terugdenken aan de gelijknamige film van decennia geleden), haalde vandaag ook de cover van de filmbijlage van De Standaard (maar dan alleen met haar hoofd, niet met de blote schouders zoals in Le Soir) en gisteren die van De Morgen ("ten benen uit"). Zou het denkbaar zijn dat het louter omwille van de sexy actrice is dat drie kranten deze film zo goed vinden dat ze hem op hun cover zetten ? Geen wonder dat onze pers zo weinig schrijft over Arabische films. Die hebben gewoon te veel kleren om het lijf. Le Soir ging vandaag overigens nog verder in zijn aandacht voor 'Nathalie' want ook op de cover van de eigenlijke krant prijken de twee hoofdactrices én de regisseur (nu normaal aangekleed, 'ten voeten uit"): "Trois femmes parlent de passion."

Was Bombay ook nog passionant voor Le Soir ? Jawel. Onderaan de titelpagina treffen we al een kort stukje: "L'altermondialisme noyé dans le gigantisme". Met verwijzingen naar artikels op pagina 12 en 17.

Op 12 vinden we boven het artikel van 'envoyé spéciale' Philippe Regnier dezelfde titel als op de voorpagina. De toon is hier veel kritischer dan in La Libre. "Un forum en crise" stelt een tussentitel en in de tekst bij de foto 'beklaagt' Regnier er zich over dat het forum te veel hooi op de vork nam: "Le Forum social se dilue dans l'à peu près n'importe quoi, de l'égalité des sexes au pacifisme, en passant par les castes et le monopole des soda-colas." In het artikel zelf laat Regnier enkele buitenlandse deelnemers hun visie op het Forum geven.

Onderaan p. 12 gaat Le Soir verder met een op AFP gebaseerd kaderartikel over Davos: "A Davos, Cheney en vedette américain." Ook volgens Le Soir zal Irak vooraan staan op het 33ste WEF.

Op zijn opiniepagina biedt Le Soir ruimte aan twee grote opinie-artikels. "Marquons une pause pendant dix ans" titelt het stuk van de bekende Indische Vandana Shiva die een andere aanpak dan die van het volgens haar weinig resultaten opleverende W.S.F. bepleit. Candido Grzybowski (Braziliaans filosoof en socioloog) daarentegen is veel positiever: "On a fait un énorme pas en avant." Ondertussen - zo vernemen we op pagina 19 - "rukt in Brussel de tuberculose op". De globalisering in pijnlijke praktijk.

Noteer uit Le Soir nog dat ook deze krant aandacht besteedt aan het vakbondsverzet tegen de nieuwe controlemaatregelen tegen de werklozen én dat het in het Irak van na Saddam de verkeerde kant op gaat met de vrouwenrechten.

* VRT-Radio: Davos belangrijker dan Bombay

Sinds Bert De Graeve van de BRT de VRT maakte is de VRT-radio geheel in sync met de rest van de 'Vlaamse' pers. Vandaar dat ook vandaag de samenstellers van het radio-middagjour naal van 1 uur het niet nodig achtten een woordje aandacht te besteden aan (nu de laatste dag) van het Wereld Sociaal Forum. Ook het 'duidingsmagazine' Actueel 'duidde' Bombay niet.

De start van het Wereld Economisch Forum in Davos daarentegen was goed voor het derde hoofdpunt in het radiojournaal. Compleet met een verslag (van Renske Heddingma) uit Davos en al. De 2.000 man (veel vrouwen zullen er niet tussenlopen) die in Davos vergaderen zijn voor de VRT dus belangrijker dan de 120.000 mensen die in Bombay samenkwamen. O.K. Indië ligt verder van ons bed dan Davos en heeft dus volgens de regels van de nieuwsselectie, hier minder nieuwswaarde dan Davos. Maar 120.000 tegen 2.000 ...

En dacht u dat er op het einde misschien nog een goed woordje af zou kunnen voor het protest tegen het WEF ? Bent u naief zeg ! Neen, zo eindigde het: "Er wordt veel straatprotest ver wacht in Davos. Er zijn dan ook stevige veiligheidsmaatregelen getroffen." Stevig, veiligheid ... Voor wie ? En waarom komt er protest ? Mogen we nog veronderstellen dat VRT- journa listen even nadenken en vragen stellen ?

In met veel fragmenten uit de film "Goodbye Lenin" geïllustreerd stukje keek Actueel wel achterom naar "80 jaar dood Lenin". De nadruk lag daarbij eenzijdig op de mislukking van 's mans project alhoewel uit Bert De Craene's feitenrelaas van hoe het leven er nu aan toe gaat in "het nieuwe Wilde Westen" (Rusland dus), ook andere besluiten getrokken kunnen worden.

* 'Vlaamse' weekbladen: één alinea in Knack

We keken ook drie Nederlandstalige weekbladen die op woensdag toekomen, even door. Het katholieke Tertio had niets over Bombay (maar bv. wel interessante bedenkingen van Jan De Volder bij het "mediasucces" van kardinaal Danneels - 'Castar 2003' - dat "kansen biedt" aan de christenen om de mensen een antwoord op hun spirituele noden te bieden.

Solidair van de PVDA, blokletterde op zijn cover: "België, paradijs voor kapitalisten". Het weekblad zet daarmee zijn inspanningen verder om aan te tonen hoe in dit land de rijken tijdens de jongste decennia van inleveren, Maastrichtnormen, ombouw van de sociale zeker heid en dies meer, steeds rijker werden en dat ten koste van de rest van de bevolking. In Solidair verder ook aandacht voor "Lenin, 80 jaar later", maar niets over het WSF.

Knack blokletterde op zijn cover: "Geweld op school - Hoe angstig is de leraar". Bombay was het weekblad slechts één alinea op p. 79-80 waard (+ een fotootje): "Antiglobalisten bijeen". Gemeld werd wie er zoal was en dat het ging om het zoeken naar "alternatieven voor de wereldwijde neoliberale globalisering van de economie en de wereldhandel." Aan het eind werd Davos aangekondigd. Bravo dus voor Knack ? Het weekblad dat met zijn kritische hoofdredacteur Rik Van Cauwelaert wel eens tegen liberale huisjes durft schoppen - deze week haalt RVD de mediaschow rond het regeringsweekend in Gembloux onderuit - brengt verder toch heel veel liberale standpunten. Zo bv. in het eerste grote interview in het blad van deze week waarin twee liberale Gentse proffen (Boudewijn Bouckaert en Marc De Vos) enerzijds beweren dat het Vlaams Blok te gemakkelijk als extreem-rechts afgeschilderd wordt en anderzijds stellen dat de "liberalen het hard moeten durven spelen". Dat men met "grotere machtsblokken, harder zou kunnen besturen." De journalisten Piet Piryns (ex-De Morgen) en Hubert Van Humbeeck stellen nergens de vraag waarvoor dat dan wel goed zou zijn: "hard besturen" ...

* Le Monde en Libération: une autre presse est possible

Le Monde wijdde op woensdag bijna zijn volledige pagina 4 aan het WSF. Bovenaan een interview met de Amerikaanse Nobelprijs Economie Joseph Stiglitz. "Il faut réformer la mondialisation et le Forum de Bombay peut y contribuer" stelt hij in de titel. In een tweede artikel gaat de krant in op de grote Franse delegatie in Bombay. Onderaan tot slot volgt een bijdrage over "het andere Bombay": dat van de daklozen.

Net als Le Monde - maar nog iets meer - had Libération heel wat aandacht voor China en Chinezen in Frankrijk; dit naar aanleiding van het Chinese nieuwjaar. Onder een kleine foto van een politieman, bovenaan rechts op de cover, bracht Libération de twee 'Wereldfora' samen: "De Bombay à Davos." Binnenin bracht de krant over zijn volledige pagina's 6 en 7 - en dat als enige van al de doorgenomen kranten ! - de twee toppen en hun tegengestelde visies samen in beeld en tekst. Enkele titels: "Bombay: 100.000 - Davos: 2.000", "Bombay coalise, Davose somatise", "Passeur entre deux planètes opposées" ... Dat laatste gaat over een docu mentairemaker die probeert een dialoog te installeren tussen "pro en contra- globalisering". "Deux mondes" titelt ook het editoriaal van Gérard Dupuy. En in twee opiniestukken tot slot geven twee boegbeelden van de beide Fora hun visie. Volgens de Braziliaan Chico Whitaker is "la société civile en plein essor." Dat de boodschap van Whitaker en co nog niet tot de organisator van 'Davos', Klaus Schwab, doordrong blijkt uit de titel van diens opiniebijdrage: "Le monde ne va pas aussi mal qu'on le dit." De woorden van Whitaker en Schwab werden opgetekend door drie Libé-journalisten: twee in Bombay, één in Davos.

* Slot: Pluimen voor Le Soir en Libé, 'buizen' voor De Morgen (en De Stan daard)

Afrondend na vier dagen van toevallig begonnen Bombay-mediawatching (het was de totale afwezigheid van Bombay in De Morgen van zaterdag die deze reeks op gang bracht) kunnen we stellen dat wie in de geschreven Belgische pers wou vernemen wat er in Bombay op het spel stond, best van al Le Soir kon lezen. Als enige had de krant een "envoyé spéciale" ter plaatse die zich bovendien niet door het feestgedruis liet inpakken maar kritisch bleef berich ten zoals het voor een journalist overal en altijd hoort. Een pluim dus voor Le Soir. Wil iemand deze 'pluim' aan Le Soir en Regnier overmaken ?

Ook het Franse Libération, zo bleek zeker vandaag, mocht gelezen worden.

Bij De Morgen en in mindere mate De Standaard daarentegen stelt zich een probleem dat steeds nijpender wordt: het gebrek aan interesse in 'alternatief' buitenlands nieuws. Zelfs de zakenkrant 'De Tijd' doet beter. Ook de rechtse 'La Libre' bewijst dat je geen "oude marxist" (een verwijt waar iemand als Rudy Collier (DM) al eens mee zwaait) hoeft te zijn om aan dacht te hebben voor zoiets belangrijks als het Wereld Sociaal Forum. Ik hoop dan ook dat een aantal mensen uit de anders- en anti-globalistische beweging samen met ieder die zich in sociale organisaties inzet voor een betere wereld, de journalisten van De Morgen, De Stan daard, de VRT ... zullen wijzen op hun journalistieke plicht om ernstig over de hele wereld te berichten. Want nu werken die journalisten door hun desinteresse voor de rest van de wereld, het zelfgenoegzame egoïsme in de hand waarop het Blok slapend rijk wordt.

P.S. Na dit 'secce' verslag een persoonlijke noot. Mocht iemand zin hebben om vanavond nog te checken of de VTRM-TV-Journaals aandacht zouden besteden aan Bombay: doen. Zelf breng ik het niet meer op om nog naar die uitzendingen te kijken. Ik verkies voor mijn geeste lijke gezondheid heen en weer te zappen tussen CNN, BBC World en andere buitenlandse zenders. U doet dat misschien beter ook. Anders krijgt u misschien nog nachtmerries van de strapatsen van Justine en Kim waarmee we nu al dagen op radio en tv van 's morgens vroeg tot 's avonds laat gemattrakkeerd worden. Waaraan hebben we dat verdiend ?

arch/ive/ief (2000 - 2005)