arch/ive/ief (2000 - 2005)

Zondagavond, 16 februari 2003, rond 21u hebben elf mensen, ondersteund door het Forum voor Vredesactie, gedurende drie uur een trein gestopt die richting Antwerpse haven reed. De lange goederentrein kwam van Duitsland en was gevuld met oorlogsmaterieel van Amerikaanse soldaten. In de Antwerpse haven zou het oorlogsmaterieel verscheept worden naar de Golf.

In Melsele bij Beveren dekten burgers met een doek de seinlichten af en gebruikten eigen rode lampen om de trein het signaal te geven dat hij moest stoppen. De treinbestuurder heeft de trein tot stilstaan gebracht. Twee mensen ketenden zich vast aan de locomotief, twee aan de eerste wagon en één persoon maakte zich vast aan het stuurwiel van een legertruck die op de trein stond. Het eigen vege lijf werd ingezet om de oorlogsvoorbereidingen te stoppen. De actie verliep geweldloos en volgens de principes van burgerlijke ongehoorzaamheid: mensen namen hun verantwoordelijkheid op om te verhinderen dat tanks, legertrucks, gevechtshelikopters, pantsers,… ingezet kunnen worden in een nieuwe oorlog.

In het voorjaar 2003 hebben duizenden mensen betoogd voor de eis dat ons land geen logistieke ondersteuning mocht geven aan de oorlog tegen Irak. De 'trainstoppers' die deze eis in de praktijk brachten door een militair transport te blokkeren, staan vandaag 12 januari voor de rechter in Dendermonde. Volgens het Forum voor Vredesactie was deze oorlog illegaal, hem proberen te stoppen niet. Hier staan dan ook de verkeerde mensen voor de rechter.
Eveneens vraagt het Forum voor Vredesactie de herziening van de militaire akkoorden met de VS die deze transporten mogelijk maakten. Onze regering maakt ondanks het regeerakkoord geen aanstalten om deze akkoorden in overeenstemming te brengen met het internationaal recht. Hoog tijd dus om onze overheid wakker te schudden.

Een hele reeks organisaties, zoals 11.11.11, Greenpeace, Oxfam Solidariteit, Pax Christi … ondersteunen deze eisen en de trainstoppers .

Trainstopping: misdaden tegen de vrede stoppen is geen misdrijf

Vandaag verschijnen deze elf mensen voor de rechter. Ze worden vervolgd op basis van art. 406 van het Strafwetboek: het kwaadwillig belemmeren van het verkeer op de openbare weg, spoor- en waterwegen.
Burgers stoppen een oorlogstrein met hun eigen vege lijf. Dat is geen misdrijf! Integendeel, de wapentransporten, de Belgische bijdrage aan de oorlogsvoering, waren in strijd met het internationaal recht. De VS en Groot-Brittannië dreigden op unilaterale wijze Irak aan te vallen en hebben het daarna ook gedaan. Deze dreiging is volgens de Nürnberg-principes een misdaad tegen de vrede. De oorlog zelf is dat nog meer. Als de Belgische justitie niet optreedt tegen deze misdrijven zijn wij onder de Nürnberg-principes verplicht het zelf te doen. Door de oorlogstransporten op een geweldloze manier tegen te houden hebben de elf burgers getracht een misdaad te stoppen.

De oorlog(sdreiging) door de VS en het VK was een misdaad tegen de vrede. In de Nürnberg-principes worden misdaden tegen de vrede gedefinieerd als:
“Crimes against peace:

* (i) Planning, preparation, initiation or waging of a war of aggression or a war in violation of international treaties, agreements or assurances;
* (ii) Participation in a common plan or conspiracy for the accomplishment of any of the acts mentioned under (i). “

De oorlog tegen Irak was volledig in strijd met het VN-Handvest. België maakte zich hieraan medeplichtig door de V.S.-wapentransporten over zijn grondgebied toe te laten. Verplichtingen in het kader van de NAVO kunnen nooit zover strekken dat ze misdaden tegen de vrede legitimeren.

Misdaden tegen de vrede stoppen is geen misdrijf. Door de wapentransporten op een geweldloze manier tegen te houden hebben de elf burgers getracht een misdaad tegen te houden. Als onze overheid misdaden tegen de vrede tolereert, dan moeten haar burgers zelf trachten deze misdaden te stoppen.

"Anyone with knowledge of illegal activity and an opportunity to do something about it is a potential criminal under international law unless the person takes affirmative measures to prevent the commission of crimes" (quoted from the Tokyo War Crimes Trial Decision).

Tijdens WO II werden transporten van joden naar de concentratiekampen tegengehouden. De Belgische justitie heeft hier nooit een misdrijf van gemaakt. Wij kunnen niet kalm blijven toekijken wanneer onder onze ogen een agressie-oorlog wordt voorbereid. Als de Belgische justitie niet optreedt tegen deze misdrijven zijn wij onder de Nürnberg-principes verplicht hier zelf tegen op te treden.

Warstopping: welk spoor kiest onze regering?

De VS voerde militair materieel via België naar de Golf en deed dit op basis van bilaterale militaire akkoorden gesloten in het kader van de NAVO. De VS maakte misbruik van afspraken in NAVO-kader voor illegale oorlogsvoering elders. En de toenmalige Belgische regering liet begaan.

Deze regering was van mening dat ze de bilaterale militaire akkoorden met de VS moest uitvoeren, ook al droeg dit bij aan de illegale oorlogsvoering door de VS. Ze stelde wel dat de volgende regering deze akkoorden moest herzien. En nu, de 'volgende' regering is er. Wat gaat ze met deze akkoorden doen? In het regeerakkoord is de volgende beleidsoptie te vinden:

"de herziening in functie van de gewijzigde internationale situatie van de akkoorden die tijdens de Koude Oorlog in NAVO-kader werden afgesloten."

Al bij al een vrij ambigue zinnetje : betekent het dat het respect voor het internationaal recht in de akkoorden ingeschreven wordt of worden ze louter 'gemoderniseerd'? Uit een gesprek van het Forum voor Vredesactie met het ministerie van Defensie bleek dat - als het van defensie afhangt - het internationaal recht niet ter sprake komt bij het herziening van deze akkoorden. Zal de regering haar verantwoordelijkheid opnemen en ervoor zorgen dat België niet meer betrokken wordt in illegale oorlogen via haar militaire akkoorden?
Samen met het Forum voor Vredesactie eisen de organisaties van het vroegere Anti-Oorlogsplatform Irak dat deze militaire akkoorden zodanig herzien worden dat ze niet meer gebruikt kunnen worden in illegale oorlogsvoering.

Vanuit juridisch oogpunt is de kern van het probleem de verhouding tussen het VN-Handvest en deze bilaterale verdragen. Heeft het VN-Handvest voorrang op deze verdragen of niet? Moeten deze verdragen uitgevoerd worden ook al misbruikt de verdragspartner deze voor het voeren van een illegale oorlog?
De vorige regering ging ervan uit dat deze bilaterale verdragen uitgevoerd moesten worden.
Echter, de Amerikaanse transporten van militair materieel stoppen kon volgens ons op dat moment reeds perfect op een legale wijze. De VS begonnen een oorlog in strijd met het VN-Handvest. Geen enkel verdrag kan België ertoe dwingen om medeplichtig te worden aan misdaden tegen de vrede of om het VN-Handvest opzij te schuiven:


* Art. 103 VN-Handvest: "In geval van strijdigheid tussen de verplichtingen van de Leden van de Verenigde Naties krachtens dit Handvest en hun verplichtingen krachtens andere internationale overeenkomsten, hebben hun verplichtingen krachtens dit Handvest voorrang."
* Art. 1 NAVO-verdrag: "De partijen verbinden zich ertoe om, zoals uiteengezet in het Handvest van de Verenigde Naties, alle internationale geschillen waarin zij mochten worden gewikkeld met vreedzame middelen te beslechten op zodanige wijze dat de internationale vrede en veiligheid en gerechtigheid niet in gevaar worden gebracht, en zich in hun internationale betrekkingen te onthouden van bedreiging met of gebruik van geweld op enige wijze die onverenigbaar is met de doelstellingen van de Verenigde Naties."
* Art. 7 NAVO-verdrag: "Dit Verdrag heeft geen invloed, en mag niet worden uitgelegd als hebbende enige invloed op de rechten en verplichtingen ingevolge het Handvest van partijen die lid zijn van de Verenigde Naties, noch op de primaire verantwoordelijkheid van de Veiligheidsraad voor de handhaving van internationale vrede en veiligheid."

Dit maakt duidelijk dat alle NAVO-verplichtingen ondergeschikt zijn aan de naleving van het VN-Handvest en dat België aan zijn medewerking een einde moet maken als de NAVO-bondgenoot in kwestie, de VS of Groot-Brittannië, daarvan in strijd met het VN-Handvest misbruik maakt.
Uit het beruchte verdrag, de AGREEMENT BETWEEN BELGIUM AND THE UNITED STATES OF AMERICA CONCERNING THE PREPARATION AND OPERATION OF AN AMERICAN LINE OF COMMUNICATIONS IN BELGIUM van 16 juli 1971 blijkt dat België in alle omstandigheden de volledige soevereiniteit over zijn grondgebied behoudt.
Dit blijkt duidelijk uit artikel 8:
1.” In all circumstances, essential Belgian requirements (civilian and military) shall take priority over allied requirements of every type.
The Belgian Government remains the only judge of exceptions which critical circumstances may justify.”

Het kan moeilijk betwist worden dat de illegaliteit van deze oorlog tegen Irak en het feit dat België zich hieraan zou medeplichtig maken als een 'critical circumstance' kan beschouwd worden. België kon dus eenvoudigweg op basis van art. 8 beslissen dit akkoord niet uit te voeren.

Om verder misbruik van deze verdragen te voorkomen heeft de vorige regering op 26 maart 2003 besloten dat de volgende regering het bilateraal verdrag met de VS uit 1971 betreffende communicatielijnen, dat de Amerikaanse militaire transporten via de Antwerpse haven regelt, zal herzien. Wij zijn van mening dat in elk geval het misbruik van deze verdragen voor oorlogsvoering in strijd met het VN-Handvest voorkomen moet worden. Als de regering van oordeel is dat deze verdragen in hun huidige vorm ook in deze situaties moeten uitgevoerd worden, dan is het noodzakelijk dat in deze bilaterale verdragen zelf gestipuleerd wordt dat deze niet van toepassing zijn wanneer het doorgevoerde militaire materieel gebruikt wordt voor oorlogsvoering in strijd met het VN-Handvest. De beoordeling hiervan moet bij de Belgische regering liggen en mag zeker niet de bevoegdheid van de andere verdragspartner of de NAVO-instanties zijn.