arch/ive/ief (2000 - 2005)

Lokaal Kabaal 23, mei 1997

Auteur: Gerrit de Wit
------------------------------

Werk striptekenaar in Volkenkunde-museum
Vader van Kuifje was collaborateur

Het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden organiseert vanaf september de tentoonstelling "Naar Tibet met Kuifje" met originele schetsen van striptekenaar Herge. De expositie is gebaseerd op het album "Kuifje in Tibet". Kuifje staat net als zijn geestelijk vader Herge bekend om zijn reactionaire en racistische trekjes. Dat vormt voor het museum kennelijk geen probleem.

Voor de Tweede Wereldoorlog werkte Herge voor "Le Vingti me Si cle", een club van rooms-katholieke geestelijken die sympathiseerden met het "verlichte" Italiaanse fascisme. Het waren anti-democraten, ultra-nationalisten en anti-bolsjewieken. Tijdens de oorlog toonde Herge bewondering voor vrienden die zich lieten inlijven bij het Duitse leger om aan het Oostfront de goddeloze bolsjewieken te bestrijden.

Herge illustreerde ook publicaties van vrienden, zoals de Belgische fascistenleider Leon Degrelle die na de oorlog bij verstek ter dood werd veroordeeld. Bovendien werkte Herge tijdens de oorlog voor de Duitsgezinde Belgische krant Le Soir. Zijn album "De geheimzinnige ster" verscheen er als feuilleton. In dit verhaal was Kuifje's tegenstander de karikaturaal neergezette, gewetenloze joodse oliemagnaat Blumenstein. Herge werd in september 1944 gearresteerd wegens collaboratie en kreeg enkele jaren een publicatieverbod opgelegd. In België verscheen een parodie op zijn werk, "Tintin et Milou au pays des nazis". Na de oorlog bleef Herge bevriende collaborateurs opzoeken in de gevangenis. Hij overleed in 1983.

Sahib

Kuifje staat al tientallen jaren bloot aan kritiek. Zo zou hij bijvoorbeeld Latijns-Amerikaanse bevrijdingsbewegingen belachelijk maken. Hoewel in de Kuifje-albums ook talloze blanke personages geridiculiseerd worden en vaak de grootste boeven blijken te zijn, komen andere culturen er inderdaad slecht vanaf.

In "Kuifje in Tibet" blijft die schade nog enigszins beperkt. In dit album reist onze "wereldberoemde held" af naar het Dak van de Wereld om zijn verongelukte vriend Chang op te sporen. Kuifje wordt door de Nepalezen en Tibetanen in het verhaal voortdurend aangesproken als "sahib", een koloniale term voor blanke meesters. Als hij op expeditie naar de bergen gaat, stuit hij op de voetsporen van "De Verschrikkelijke Sneeuwman". De inheemse dragers zijn natuurlijk de eersten die angstig de aftocht blazen. Maar Kuifje en kapitein Haddock zijn niet bang en vervolgen stoutmoedig hun weg. Bij een tweede expeditie weigeren anderen om mee te gaan uit angst voor de sneeuwman. Na de gelukte expeditie wordt Kuifje eerbiedig onthaald door Tibetaanse kloosterlingen en dorpelingen. Ze roemen hem om zijn "moed en volharding".

Kluk Kluk

Het racistische karakter van de jonge onderzoeker is een stuk duidelijker in "Kuifje in Afrika". Hierin zijn alle negers pikzwart en hebben ze knalrode dikke lippen. Ze praten in een Kluk Kluk-taaltje. Bij aankomst in Afrika wordt Kuifje verwelkomd door drommen negers. Sommigen zijn vrijwel naakt en dragen speren. "Leve Kuifje en Bobby", juichen ze. Kuifjes optreden in Afrika neemt de meest extreme koloniale vormen aan wanneer door zijn schuld een locomotief ontspoort. In niet mis te verstane taal beveelt hij de inzittende negers de "oude tsjoek-tsjoek" weer op de rails te brengen. De negers zijn lui en zelfs hondje Bobby beaamt het: "Vooruit stelletje luilakken, aan het werk!". In het verhaal verslaat Bobby een enorme leeuw, terwijl de negers zich verschuilen. Als even later twee negers om een strohoed vechten komt Kuifje tussenbeide als scheidsrechter. Ieder krijgt de helft van de hoed en ze zijn daar zeer tevreden mee: "Die Blanke zeer rechtvaardig!". Als Kuifje al naar Europa is teruggekeerd, wordt er in het negerdorp nog uitvoerig nagepraat over het heldhaftige blanke jongetje. Kuifje- en Bobby-totems worden er vereerd.

Turken en Arabieren

In "De krab met de gulden scharen" krijgt Haddock op bevel van de slechterik Allan stokslagen van een dikke neger met ontbloot bovenlijf. Na kritiek verving Herge de neger door een man met een zwarte hangsnor en een keppeltje, kortom, een Turk! Zo diep zit zijn racisme. Van de Arabische wereld geeft Herge een nogal stereotiep beeld. Arabieren zijn vaak wreed en slecht. Zonder alle strips van Herge racistisch te noemen, kan men zeggen dat hij een aantal uitermate dubieuze albums maakte.

Tsjongetsjonge,

Ik heb zo nog een paar zaken opgemerkt,

in album elfendertig zie je Kuifje met z'n RECHTERHAND (!!!) de weg wijzen. Nationaalsocialisme ten top.

in album zevenzeuventig betaalt capt'n Haddock een royaal drinkgeld aan een egyptische kelner op een terrasje in Cairo. ALSOF ALLE ARABIEREN HULPBEHOEVEND ZIJN !!! (vuile smerige racist)

verder heb ik opgemerkt dat Kuifje BLOND (jawel !!!) is en bovendien door het leven stapt met een BRUINE CAVALERIEBROEK !!! (warempel dezelfde waarmee Hitler een danspasje waagt op de voorgrond van de Eiffeltoren).

DIT KAN GEEN TOEVAL ZIJN. DE BURGERIJ, DE CLERUS, HET PATRONAAT, DE FASCISTEN GEBRUIKEN DEZE KLEINE ETTERBAK NAMENS KUIFJE OM DE WERELDWIJDE ARBEIDERSKLASSE TE VERNIETIGEN.

Revolutie kameraden !

geeuw....

Dit weekend stond er in de morgen een erg interessant artikel van die kunstfilosoof frank vandeveire die gevraagd was naar het kunstwerk van het jaar.
De man (die overigens zo lullig was gans de clou te verklappen) had dogville gekozen.

Zijn conclusie is vind ik van toepassing op dit hier:
'Wie zich identificeert met de vermoorde onschuld is in staat tot het ergste.'

Elke week staat er hier wel één of ander verhaal over één of andere cryptofascist. Deze keer Hergé.
Ik vraag mij telkens af wat het punt daarvan is (behalve het interessante weetje)?

Gaan we Kuifje boycotten?
Kuifjefans met ons kont aankijken?
Hun kinderen pesten?

Wist je dat Sinterklaas als lid van de katholieke kerk akkoord is gegaan (of zou gegaan zijn) met de praktijken van de inquisitie?

De Morgen, 10-11/01/2004, p.6, bij de Kuifje tekeningen onderaan de bladzijde.

"Kuifje in Congo/Afrika krijgt later veel kritiek vanwege de manier waarop Hergé de "zwartjes" afschildert. 'Missionarispropaganda', zo wordt het album afgedaan. De auteur wordt van racisme beschuldigd. Hergés reactie, decennia later:

"Het was 1930. Ik wist van het land niet meer danwat de mensen er in die tijd over vertelden:"Neger zijn grote kinderen, ze boffen maar dat wij er zijn'."


Aansluitend hierbij, bij de VDAB bestaan er psychologische tests. Bij één van die tests duid men met volgende woorden het buitenland aan:

"In den vreemde"

De persoon die de testen afnam wist te zeggen dat het al oude tests zijn.